Özkök yine ilginç anekdotlar aktarıyor: AKP’liler dedi ki; “Bu cami buraya olmaz”

6 Şubat Depremi’nin ikinci yılını doldurduk.

İşte bu türlü bir günde 3 yıldan beri başımda dolaşıp duran bir soruyu birinci kez dillendiriyorum.

Antakya’da “İkinci bir Yılmaz Büyükerşen mucizesi yaratılabilir mi?”

DEPREMDEN BİR YIL EVVEL ASİ IRMAĞI KENARINDA AKLIMA GELEN SORU

Bu soru aklıma birinci kez zelzeleden evvel bir Ramazan gününde Antakya’nın tarihi bölgesini gezerken gelmişi.

Müthiş sevinçli beşerler.

Üç büyük tek ilahlı dinin kozmopolit bir “birlikte yaşama kültürü ve adabı.”

Ve kentin ortasından sakin biçimde akan bir ırmak.

Asi nehri…

YILMAZ HOCA’NIN PORSUK MUCİZESİ YENİ BİR KENT YARATTI

O gün bu ırmağa bakarken aklıma gelmişti bu soru.

Yılmaz Büyükerşen Eskişehir’de, bir Orta Avrupa kentinin estetiği seviyesinde ırmak kenarı hayatı ve kültürü oluşturmuştu.

Bu panaroma bugün Türkiye’nin her yerinde bir rol modeli olarak herkes tarafından takdir ediliyor.

SPOR SALONU AÇILIŞINDA BANA KELAMI EDİLEN VAKIF

Bir buçuk ay evvel Sadettin Saran’ın Antakya’da açtığı spor salonu ve kültür merkezini görmek için gittiğimde etrafı panolarla çevrili tarihi bölgeyi gezmiştim…

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy buraya özel bir değer veriyor ve çok sıkı denetim ediyor.

Orada birtakım şahıslar bana Türkiye Tasarım Vakfı’ndan kelam etmişti.

Depremden sonra çok başarılı bir çalışma yaptıklarını ve bilhassa tarihi bölgenin yine ayağa kaldırılması için eksiksiz bir proje hazırladıklarını söylemişti.

VAKFIN BAŞKANI ESKİ ANTAKYA’NIN YENİ HALİNİ PAFTA PAFTA ANLATIYOR

Depremin ikinci yıldönümünde işte bu vakfın Başkanı Furkan Filiz’le buluştum.

Bana hazırlanan projeyi detaylı biçimde anlattı.

Bu projeyi “Hatay Tekrar Canlanıyor” başlıklı bir kitap haline de getirmişler.

O kitabı da dikkatle okudum.

Tarihi bölgeyi mahalle mahalle, konut ev, pafta pafta yine düzenlemişler.

Bunlara ilişkin görsel illüstrasyonlar hazırlamışlar.

ÖNÜMDE PORSUK KENARI ÜZERE BİR ASİ IRMAĞI KENARI DURUYOR

İşte bu illüstrasyonlardan biri Asi Irmağının kenarının yine düzenlenmesiydi.

Üç yıl evvel gittiğimde ırmağın etrafı bakımsız ve sistemsizdi.

Sadece bir kısmında insanı etkileyen hoş bir ışıklandırma vardı.

Tasarım Vakfı projesinde bilhassa ırmak uzunluğuna da özel bir kıymet verilmiş.

Eminim Yılmaz Büyükerşen’in “Porsuk Mucizesi” onları da etkilemiştir.

Hazırlanan görseli beğendim.

Gerçekleşirse eminim Yeni Antakya’ya yeni bir cazibe daha katacaktır.

VAKFIN GERİSİNDE TANIDIĞIMIZ BİR AİLENİN ÜÇÜNCÜ JENERASYONU VAR

Bu projenin ön planda görünen ismi Furkan Filiz.

Ama bir de art planda olup bu vakfın temel kurucularından olan genç bir iş insanı var. İsmi Mütevelli Heyeti içinde geçiyor.

Mehmet Kalyoncu…

Kalyoncu ailesinin üçüncü jenerasyonundan. Kendisiyle daha evvel tanışmıştım. Çağdaş genç ve başarılı bir iş insanı…

Kurduğu bu vakıfta bir çok genç beşere her alanda tasarım eğitimi veriliyor.

Tamamen istekli bir iş.

Aynı vakitte müzikle uğraşan bir iş insanı.

Cumhuriyet’in 100’ncü Yılı için yazdığı bir eser büyük orkestra tarafından seslendirildi.

PROJENİN KOD İSMİ İSE ŞU: YENİ KENT, KADİM HİKAYE

Kalyoncu, kitabın girişine yazdığı önsözde bu projenin slogan ismini şöyle belirlemiş:

“Yeni Kent, Kadim Öykü: Hatay”

Nedir bu kadim öykü onu da açmış:

“Hatay, farklı etnik köken ve inanca sahip insanların birarada yaşadığı çok kültürlü bin nüfusa sahip nadide bir kent. Tasarımı ve planlama işlerini yürütürken Hatay’ın yıllar boyunca koruduğu kent hafızasını, tarihi geçmişini, kültürel bedellerini dikkate alarak tüm paydaşlarla birlikte çalışmalar yaptık.”

“SİZE, ANTAKYA’YA ÇÖKMEK Mİ İSTİYORSUNUZ DEMEDİLER Mİ?”

Aklıma şu soru geliyor ve hiç sansürlemeden soruyorum:

“Bu vakfın mütevelli heyetinde Mehmet Kalyoncu var. Türkiye’nin en büyük inşaat şirketlerinden biri ve iktidara çok yakın. Bu size mahallî seviyede itiraz getirmedi mi?”

Tabi ki getirmiş. “Şehrin inşaatına çökmek istiyorlar” diyenler çıkmış.

“Ama kimsenin itiraz edemeyeceği mimarlarla ve uzmanlarla çalıştık. Sonuçta sivil toplum örgütleri de bize sahip çıktı. Biz vakıf olarak yalnızca istekli bir çalışmayla, beş kuruş almadan bir proje hazırladık. Şehirin yaşayanları da sahiplendi” dedi.

ESKİ KENTİN ORTASINA BİR SELATİN CAMİ YAPIN DİYEN KİMSE OLMADI MI

Kafamdaki ikinci soruyu da tıpkı netlikle sordum.

“Bu şehirin çok kültürlü yapısını siz de kabul ediyorsunuz. Fakat AKP anlayışını da biliyoruz. Projeyi hazırlarken eski tarihi bölgeye devasa bir cami yapmanız empoze edilmedi mi?”

Cevabı şu oldu:

“Bize devlet yahut iktidardan kimse empoze etmedi. Lakin kentten birtakım şahıslar gelip ‘Buraya bir Selatin camii yapalım’ dediler. Bu mevzu tartışıldı. Lakin çok enteresandır AKP’ye yakın sivil toplum temsilcileri bile ‘Bu boyutta bir cami kentin kültürel yapısına uygun olmaz’ dedi. Ayrıyeten o bölgede tarihi çok hoş bir cami de var. Konya Belediyesi restore ediyor.”

(Selatin Cami, Osmanlı devrinde sultanların yaptırdığı mescitlere verilen isimdi.)

MEDENİYETLER KOROSU KONSER SALONUNA SPONSOR BULAMIYORUZ

Tarihi bölge 350 dönüme yakın bir alan. Bütün bir alan için çok detaylı proje yapmışlar fakat onlar 50 dönümlük kısmının proje uygulamasını gerçekleştiriyormuş.

Orada da birtakım meşakkatleri var.

Çok hoş bir “Medeniyetler Korosu Konser Salonu” ve Antakya Lise kompleksi projesi yapmışlar.

Ne yazık ki bunun gerçekleşmesi için sponsor bulamıyorlarmış.

Tarihi bölgenin caddelerini, meydanlarını, alanlarını, yollarını, iktisadını yaşatacak biçimde projelendirmişler.

ANTAKYA ORTA DOĞU’NUN MARAKEŞ’İ OLABLİR Mİ

Projenin bütün görsellerini tek tek inceledim.

Yapılabilirse eski Antakya eskisinden çok daha cıvıl cıvıl ve çok kültürlü, çok inançlı bir kent olarak ayağa kalkabilir.

Suriye iç savaşı başlamadan evvel Avrupa’daki arkadaşlarımdan sık sık bu bölgenin iki kentinin ismini duymaya başlamıştım.

Halep ve Antakya.

Avrupalı arkadaşlarım bu iki kente “Orta Doğu’nun iki yeni Marakeş’i olarak bakıyorlardı.

CHRISTIAN LOUBOUTIN HALEP’TEN KONUT ALMIŞTI

Hatta ünlü ayakkabıcı Christian Louboutin, Halep’te bir mesken aldığını söylüyordu.

Marekeş’in bugün en bilinen iki yeri Yves Saint Lauren Müzesi ve Majorelle Bahçeleri.

Birini ünlü dizayncı Yves Sain Lauren ve partneri Pierre Berge, ötekini ise ünlü ressam Jacques Majorelle yapmıştı.

Orada meskenleri de vardı.

Yani bu türlü ünlüler bu türlü kentleri dünyaca ünlü hale getiriyor.

Halep ve Antakya da işte bu türlü bir destinasyon olmaya yanlışsız gidiyordu.

HALEP VE ANTAKYA BİRLİKTE OLAĞANÜSTÜ BİR MEZOPOTAMYA SİNERJİSİ YARATABİLİR

O nedenle şunu inanıyorum.

Türkiye ve UNESCO üzere kuruluşlar Halep ve Antakya’nın tekrar ayağa kalkmasında tesirli bir denetim ve gözlemcilik yapmalıdırlar.

Ama dikkat edilecek nokta, bu kentlere yalnızca kendi inanç ve kültürleri gözüyle değil, kentlerin sahip olduğu kozmopolit özellikleri dikkate alarak bakmalarıdır.

Halep ve Antakya birlikte olağanüstü bir Mezopotamya sinerjisi yaratabilir.

PARASAL KAYNAKTAN DAHA KIYMETLİSİ BU ŞEHİRE “FETHEDİLECEK” BİR YER GÖZÜYLE BAKMAMAK

5 Şubat akşamı bu projeyi büyük heyecanla dinledim.

Şuna inandım.

İhtiyacımız olan şey, mali kaynaktan daha çok bu kentlere kendi ideolojimiz, inaçlarımız, fanatikliklerimiz ve hayat usulümüz objektifinden değil, oşehirin tarih boyunca oluşturduğu“birlikte yaşama kültürüne” olan hürmet objektifinden bakabilmemizdir.

BURASI KUDÜS’ÜN BAŞARAMADIĞINI BAŞARMIŞ İNSANLARIN ŞEHİRİ

Burası üç inancın mezarlarını bile birleştirmeyi başarmış insanlarının yarattığı örnek bir ortak yaşama vahası.

Yani Kudüs’ün 2000 yıldır başaramadığını başarmış bir şehir…

Bunu rastgele bir önyargı ile yok etmeye, bozmağa çalışmak, bundan siyasi, mali rant etmeye uğraşmak her üç dinde de en büyük günahtır.

Ben bir İzmirli olarak daima kentime bir Yılmaz Büyükerşen mucizesinin uğramasını hayal ettim.

Antakya bunu başarabilecek projelere sahip.

İhtiyaçları olan tek şey, dar görüşlü bir siyasi belagatın ve uğursuz bir parmağın bu peyzajı bozmasına müsaade vermemektir.