Yeşil çeliğin yolu Afrika’dan geçiyor: Türk şirket detayı
Avrupa Birliği’nin 2027’de yürürlüğe koyacağı Hudutta Karbon Düzenleme Sistemi (CBAM), global çelik piyasasında taşları yerinden oynatıyor. Avrupa’nın karbon ayak izini düşürme maksadı, gözleri bu sefer endüstrileşme yarışındaki Kuzey Afrika ülkelerine çevirdi. Mısır’dan Cezayir’e, Libya’dan Fas’a kadar birçok ülkede planlanan yeni projeler, bölgeyi Avrupa’nın “yeşil tedarik üssü” haline getirmeye aday.
Nasıl Bir İktisat Gazetesi’nden Evrim Küçük’ün haberine nazaran, son yıllarda Mısır, Cezayir, Tunus ve Libya üzere ülkelerde çelik talebi, bilhassa inşaat bölümünün gereksinimleriyle büyüyor. Lakin asıl dikkat çeken nokta, direkt indirgenmiş demir (DRI) üretimindeki süratli artış. Bu üretim modeli, elektrik ark ocakları (EAF) ile birleştiğinde karbon ayak izini kıymetli ölçüde düşürüyor. CBAM’ın yürürlüğe girmesiyle Avrupa çelik üreticileri, yüksek emisyonlu yüksek fırınlarda (BF) üretilen pik demire alternatif arayacak. Coğrafik yakınlık, lojistik maliyetlerinin düşüklüğü ve daha düşük Scope 3 emisyonları, Kuzey Afrika’yı Körfez ülkelerine nazaran avantajlı hale getiriyor.
Uzmanlara nazaran, önümüzdeki beş yılda Avrupa’ya Kuzey Afrika kaynaklı DRI ihracatı birkaç milyon ton düzeyine ulaşabilir. Bu süreç, tıpkı vakitte bölge ülkelerinde yeşil hidrojen ve yenilenebilir güç yatırımlarını da hızlandıracak.
BÖLGEDE DEV YATIRIMLAR YAPILIYOR
Dev yatırımlar yolda Bölgedeki ülkeler, Avrupa pazarının açılacağı beklentisiyle milyarlarca dolarlık projeler açıklıyor. GMK Center tarafından yapılan derlemeye nazaran bu projelerin kimileri şöyle:
■ Mısır: Süveyş ekonomik bölgesinde, Alman SMS Group teknolojisiyle 2,5 milyon tonluk DRI tesisi kuruluyor. Yatırımın pahası 1 milyar euro, kapasite ileride 4 milyon tona çıkacak. Mısır, güç karışımındaki yenilenebilir güç kaynaklarının hissesini 2022’de yüzde 20’den 2030’da yüzde 42’ye, 2024’te ise yüzde 58’e çıkarmayı planlıyor. Hükümetin portföyünde, toplam kapasitesi 55 GW olan rüzgâr ve güneş gücü santrallerinin inşasına yönelik 16 proje bulunuyor.
■ Cezayir: Copresud ve İtalyan CEIP Scarl’ın 1 milyar euro kıymetindeki tesisinin kapasitesinin 2,5 milyon ton olması öngörülüyor. Cezayir, 2030’a kadar 22 GW güneş ve rüzgâr kapasitesine ulaşmayı planlıyor.
■ Libya: Tosyalı Holding ile devlet şirketi SULB, yıllık 8,1 milyon tonla dünyanın en büyük DRI tesisini kurmayı hedefliyor. Ayrıyeten LISCO da 2 milyon tonluk yeni tesis planlıyor. Ekipman tedarikçisi ise İtalyan Danieli olacak. Sürdürülebilir Güç Ulusal Stratejisi, 2035 yılına kadar yeşil kapasitelerin 4,1 GW’a kadar büyümesini öngörüyor. Yeşil kapasitelerin güç istikrarındaki hissesi yüzde 25 olacak;
■ Fas: “Moroccan Off er” programı kapsamında Nareva, hidrojen bazlı DRI ve yeşil amonyak üretimi için hazırlık yapıyor. 2030’da yüzde 52 yenilenebilir oranına ulaşmak istiyor. Bu durumda RES’in kurulu gücü 1,9 GW’tan 16,3 GW’a yükselecek.
■ Tunus, 2035’te yüzde 50, 2050’de yüzde 100 yenilenebilir gayesi koydu. Yenilenebilir enerji kaynaklarının (RES) kurulu gücü 2021’deki 0,4 GW’tan 2030’da 4 GW’a yükselecek.
■ Moritanya: Devlet şirketi SNIM, CWP Küresel ile ortaklaşa yıllık 2,5 milyon ton kapasiteli DRI tesisi kurmayı planlıyor. Proje, 5,5 GW yenilenebilir güç ve yeşil hidrojen üretimiyle desteklenecek. 2030’a kadar 16 GW’lık yeşil hidrojen projeleri planlıyor.
FİNANSMAN AÇIĞI VAR
Bölgenin en büyük handikapı, Körfez ülkeleri kadar güçlü mali kaynaklara sahip olmaması. Yatırımlar büyük ölçüde Avrupa Yatırım Bankası, Afrika Kalkınma Bankası üzere kurumların takviyesine bağlı. Lakin sağlanan fonlar, gereksinimlerin çok gerisinde kalıyor. Mısır’ın 2030’a kadar yeşil dönüşüm için 246 milyar dolar finansmana gereksinimi bulunurken, EIB bugüne kadar sırf 312 milyon dolar kaynak sağladı.
HİDROJEN İHRACATÇISI OLMAYI HEDEFLİYOR
Kuzey Afrika ülkeleri, yalnızca çelik değil birebir vakitte hidrojen ihracatçısı olmayı da hedefliyor. Mısır 2040’ta 5,8 milyon ton, Cezayir 1 milyon ton, Tunus ise 2050’de 6,3 milyon ton yeşil hidrojen ihracatı planlıyor. Moritanya’nın projeleri ise ülkeyi global hidrojen pazarında yüzde 1,5 hisseye taşıyabilir.
