Yemin töreniyle resmileşti… Broligarklar* neyin peşinde.. Trilyon dolarlık karenin ardındaki sır
ABD’nin yeni (ve ikinci kez seçilen) başkanı, yüz milyonlarca insanın ikinci Trump devrini nasıl takip edeceğine karar veren bilgi kaynaklarını denetim eden internet devleri X, Amazon, Google ve Meta’yı temsil eden Elon Musk, Jeff Bezos, Sundar Pichai ve Mark Zuckerberg tarafından yakından izlendi.
Teknoloji sanayisi, halihazırda astronomik olan servetlerini artırma vaadiyle yeni idareye sıkı sıkıya bağlanmış görünüyor; Hatta Musk, kabinede bir misyon alacak ve kendi tabirlerine nazaran göre Beyaz Saray’daki bir ofisten çalışacak. Katılan başka teknoloji CEO’ları ortasında OpenAI’den Sam Altman (1,1 milyar dolar) ve Coinbase CEO’su Brian Armstrong (12,8 milyar dolar) da vardı.
Ancak, eski ve yeni liderle birlikte olan ultra zenginler yalnızca onlar değil; Öteki milyarder iştirakçiler ortasında İsrailli Amerikalı kumarhane sahibi ve mega bağışçı Miriam Adelson (31,9 milyar dolar), medya işvereni Rupert Murdoch (22,2 milyar dolar) ve lüks marka hükümdarı Bernard Arnault (179,6 milyar dolar) yer alıyor. Yakında milyarder statüsüne ulaşmaya hazır görünen Trump’ın damadı Jared Kushner da dostlarıyla sohbet ederken tabir yerindeyse ışıldıyordu.
Rupert Murdoch
ABD TARİHİNİN EN GÜÇLÜ KABİNESİ YOLDA
Ultra zenginlerin Amerikan siyasetinde muazzam bir tesire sahip olması gerçeği yeni bir gelişme değil. Lider Joe Biden’ın Kabinesinin toplam net pahası yaklaşık 120 milyon dolardı. Fakat bu sayı (hepsi onaylanırsa) Trump’ın varsayımsal Kabinesinin yaklaşık 20 milyar dolarlık toplam net kıymetinin yanında devede kulak üzere kalıyor. Yüklenen kabine, Amerikan tarihinin en varlıklı kabinesi olma yolunda ilerliyor… İmza merasiminde yan yana duran Zuckerberg, Bezos, Pichai ve Musk karesi ferdî servetler göz önüne alındığında tek başına 1 trilyon dolara denk denebilir…
TAM BİR WIN-WIN* MODELİ
Göreve başlama merasiminde bu türlü bir şov, Amerikan oligarşisinin her zamankinden daha güçlü olduğunu açıkça ortaya koyuyor.
Oligark sınıfı ile Trump ortasındaki bağ tam bir ‘win-win’ (kazan-kazan) modeli denebilir… Trump, kasalarına ve platformlarına erişim karşılığında onlara nüfuz sağladı; Musk ve Vivek Ramaswamy’nin durumunda, sözde Hükümet Verimliliği Bakanlığı aracılığıyla politika yapma sürecine direkt erişim sağladı. Trump da karşılığında yeni teknoloji altın akışından para kazanmanın yollarını aradı ve misyona başlama onuruna kendi “meme coin”ini piyasaya sürdü. (Kripto varlıkları şu anda yaklaşık 58 milyar dolar değerinde)
Dış basında ‘Broligarklar’ olarak anılan bu teknoloji devlerinin yeni Trump periyodu için düşünülenden daha karanlık bir vizyonu olduğu savları da gündemde…
MUSK, ZUCKERBERG VE BEZOS GERÇEKTE NEDEN TAKVİYE VERİYOR
Medyada teknoloji milyarderlerinin Donald Trump’a neden bu kadar yakınlaştığına dair baskın bir teori gündemde: Elon Musk, Mark Zuckerberg ve Jeff Bezos, hepsi de başkanlık yemin merasimi için ülkenin başşehrine inmiş, Trump’ı keyifli bir biçimde destekliyor ya da en azından o denli görünüyor zira kendilerine daha düşük vergiler ve daha dostça düzenlemeler sunacağını düşünüyorlar. Diğer bir deyişle, bu yalnızca kendi iş çıkarlarını korumakla ilgili bir sevgi gösterisi…
Bu teorinin haklı olduğu noktalar yok değil: Trump aslında milyarderler için büyük vergi indirimleri vaat etti – lakin burada iş başında olan daha derin, daha karanlık güçleri dışarıda bırakıyor. Teknoloji oligarkları – yahut kimilerinin dediği üzere, broligarklar – için bu yalnızca zenginliklerini korumak ve büyütmekten çok daha fazlası manasına geliyor. Bu bir ideoloji. Bilim kurgu ve fanteziden esinlenen bir ideoloji. Süpermen olduklarına inandıkları ve süpermenlerin kurallara tabi olmaması gerektiğini söyleyen bir ideoloji.
Çünkü onlar, dünyayı kendi imajlarına nazaran tekrar yaratıyorlar.
MAGA’yı Musk, Zuckerberg ve Bezos’un yanı sıra teşebbüs sermayedarları Peter Thiel ve Marc Andreessen için de bulunmaz bir nimet yapan ideoloji budur. Yani, MAGA’nın güçlü olanlara denetimsiz güç vermekle ilgili olması…
Vox’a konuşan Dartmouth College iktisat sosyolojisi profesörü Brooke Harrington “Bu, tabiatın maddelerine karşı dokunulmazlık da dahil olmak üzere tam bir dokunulmazlık duygusu. Her türlü kısıtlamayı reddediyorlar” sözlerini kullanıyor. Harrington uzunca bir müddettir ultra zenginlerin davranışlarını inceleyor.
Harrington’un da belirttiği üzere, Trump bu dünya görüşü için kusursuz bir profil: Biir darbe teşebbüsünü kışkırtan, 34 cürümden karar giymesine karşın yine seçilen, cinsel atakla ilgili olarak “Bir yıldız olduğunuzda, bunu yapmanıza müsaade veriyorlar. Her şeyi yapabilirsiniz” sözlerini kullanabilen bir profil…
Peki, teknoloji oligarklarının yapmak istediği “her şey” nedir?
Onların vizyonlarını anlamak için, ideolojilerinin kolay liberteryenliğin çok ötesine geçtiğini fark etmemiz gerek. Yalnızca kendilerine dokunmayacak bir hükümet istemeleri değil; Güçleri üzerinde muhakkak sıfır hudut istiyorlar. Mevtin emrettiği şeyleri bile reddetme noktasındalar.
Vizyonları: Bilimkurgu, transhümanizm ve ölümsüzlük
Onlar tek bir beden değil; siyasetleri biraz farklı ve vakit zaman birbirleriyle anlaşamıyorlar. Zuckerberg ve Musk’ın bir kafes dövüşü için girdiği laf dalaşı çok da geçmişte kalmadı. Fakat hepsinin ortak bir noktası var: İnsanlığın geleceğine dair vizyonlarını ve insanlığın mümkün kurtarıcıları olarak kendi rollerini şekillendiren bilimkurgu ve fanteziye olan tutkulu bir aşk.
ZUCKERBERG: DEV SANAL GÖZLÜKLERLİYLE METAVERSE
Zuckerberg’in, insanların birbirleriyle etkileşime girmek için hantal gözlükler takmak isteyeceği kadar sürükleyici ve ilgi alımlı bir sanal gerçeklik olan Metaverse’i inşa etme arayışı, görünüşe nazaran bilimkurgu müellifi Neal Stephenson’dan ilham alıyor. Aslında, karakterlerin bu isimdeki sanal bir dünyada etkileşime girerek çok vakit geçirdiği Snow Crash isimli romanında “metaverse” terimini ortaya atan Stephenson’dı. Zuckerberg, kitabın bir distopyayı tasvir ettiğini fark etmemiş üzere görünüyor; Bunu bir ihtar olarak görmek yerine, bir kullanım kılavuzu olarak görüyor.
BEZOS: SİLİNDİR TÜPLERDE YAŞAM
Jeff Bezos, kendisini Blue Origin isimli ticari bir uzay uçuşu teşebbüsünü kurmaya yönlendiren Star Trek’ten ve uzay kolonizasyonu planını şekillendiren fizik profesörü Gerard K. O’Neill’in The High Frontier’ından ilham alıyor (bu, milyonlarca insanın silindirik tüplerde yaşamasını içeriyor). Bezos, Princeton’da lisans öğrencisiyken O’Neill’in seminerlerine katıldı.
MUSK: MARS’TA KOLONİLER
İnsanlığı ölmekte olan bir gezegenden “kurtarmak” için Mars’ı kolonileştirmek isteyen Musk, Amerikan bilimkurgu ustalarından biri olan Isaac Asimov’dan ilham alıyor. Asimov, Foundation serisinde, büyük bir galaktik imparatorluk çöktükten sonra insanlığın uzun ve karanlık bir çağa atılmasını engellemesi gereken bir kahramandan bahsediyor. Musk, “Bundan çıkardığım ders, medeniyeti uzatma, karanlık bir çağ mümkünlüğünü en aza indirme ve varsa karanlık bir çağın uzunluğunu azaltma mümkünlüğü olan aksiyonlar dizisini yapmaya çalışmanız gerektiğidir” dedi.
ANDREESSEN: TEKNOLOJİK SUPERMANLER
Ve çok az düzenlemeyle yapay zekada agresif ilerlemeyi zorlayan erken periyot web tarayıcısı geliştiricilerinden Marc Andreessen, muhteşem kahraman öykülerinden ilham alıyor ve 2023 tarihli “Tekno-Optimist Manifesto”sunda “Kahramanın Yolculuğu” “ejderhaları fethetmek ve toplumumuza ganimetleri meskene getirmek” olan “teknolojik süpermenler” olmamız gerektiğini yazıyor.
UBERMENSCH TEORİSİ
Bu isimlerin hepsi kendilerini kendi bilimkurgu destanlarının kahramanı olarak görüyor. Ve “teknolojik süpermen” olmanın en değerli kesimi, kanunun üstünde olmak… Alman filozof Friedrich Nietzsche bu durumu ‘Ubermensch’ olarak isimlendiriyor. Sağduyulu ahlak sizin için geçerli değildir zira siz üstün bir misyonda olan üstün bir varlıksınız. Peter Thiel’in büyük bir Nietzsche hayranı olduğunu belirtmek gerek..
Ubermensch ideolojisi, bu isimlerin cinsiyetçi siyasetlerini da açıklamaya yardımcı oluyor. Harrington, “Broligarkın ‘kardeş’ kısmı bununla rastlantısal değil – bu, yalnızca bu adamların üstün olduğu değil, birebir vakitte erkek oldukları için üstün oldukları fikri üzerine kurulu” diyor.
BROLİGARKLARIN DÜNYA GÖRÜŞÜ
Birincisi, saldırganlığı yüceltiyorlar, bu da erkek olarak kodlanıyor. Karma dövüş sanatlarının ve yaban domuzu avının erkekliğini tekrar keşfetmesine yardımcı olduğunu söyleyen (ve bunu kanıtlamak için makyaj yapan) Zuckerberg, yakın vakitte Joe Rogan’a kurumsal dünyanın çok “kültürel olarak etkisizleştirildiğini” söyledi – daha “erkeksi enerjiye” sahip ve “saldırganlığı kutlayan” bir kültür haline gelmesi gerektiğini söyledi.
Aynı formda, Andreessen manifestosunda “Biz hırsa, saldırganlığa, ısrarcılığa, amansızlığa – güce inanıyoruz” diye yazdı. Bu ortada Musk, testosteron akımına atladı ve sırf “yüksek T alfa erkeklerinin” kendi başlarına düşünebildiği fikrini güçlendirdi; X’te “Bu yüzden yüksek statülü erkeklerden oluşan bir Cumhuriyet karar alma için en uygunudur. Demokratik, fakat sadece düşünme özgürlüğüne sahip olanlar için bir demokrasi” diyen bir gönderi paylaştı.
NEDİR BU TRANSHÜMANİZM
Transhümanizm, 1900’lerin ortalarında, evrimsel biyolog ve İngiliz Öjeni Derneği başkanı olan Julian Huxley sayesinde popülerleşti. Huxley, insan zekasının makine zekasıyla birleşerek inanılmaz derecede güçlü hale gelebileceği bir vakte yaklaştığımızı öngören çağdaş fütürist Ray Kurzweil’i de etkiledi. Kurzweil 1999’da “İnsan çeşidi, yarattığı hesaplama teknolojisiyle birlikte, asırlık sıkıntıları çözebilecek… ve postbiyolojik bir gelecekte ölümlülüğün tabiatını değiştirebilecek bir pozisyonda olacak” diye yazmıştı. Kurzweil ise, şirketi Neuralink’in açıkça insan ve makine zekasını birleştirmeyi hedeflediği Musk üzere Silikon Vadisi’nin ağır toplarını etkiledi.
Birçok transhümanist için, insan statüsünü aşmanın bir manası da mevti aşmak.. Broligarkların uzun ömür araştırmalarıyla çok ilgilendiklerini görmek zati mümkün: Zuckerberg, Bezos ve Thiel’in hepsinin sonsuza kadar yaşamayı mümkün kılmaya çalışan teşebbüslere yatırım yaptıkları çok sefer haberleştirildi. Mevtin herkese bir hudut koyduğu ve broligarkların maksadının sıfır hududa sahip olmak olduğu düşünülünce bu pek de abesle iştigal olmuyor.
TRUMP İLE OLAN ÇIKAR BAĞI NASIL İŞLİYOR
Sınırları ve kuralları sevmiyorsanız, demokrasiyi de sevmeyeceğinizi düşünmek mantıklıdır. Bu nedenle broligarkların demokratik ulus-devletlerin idaresini baltalamaya çalışması şaşırtan deği.
Demokratik hükümetlerin denetiminden kaçmak için kendi hâkim kolonilerini yaratmaya çalışan Musk ve Bezos üzere isimler uzay kolonilerine baş yoruyor. Lakin birebir vakitte, Dünya’daki şirketler tarafından inşa edilen “başlangıç şehirleri” yahut “ağ devletleri” de gündemlerinde – etraftaki topraklardan oyulmuş, teknoloji milyarderlerinin ve yakınlarının hükümetin kurallarına nazaran değil kendi kurallarına nazaran yaşayacakları bağımsız küçük uluslar. Thiel ve Andreessen’in şu anda tercih ettiği yaklaşım tam olarak bu…
Yatırımlarının yardımıyla, Prospera isimli bir başlangıç şehri halihazırda Honduras kıyılarında inşa ediliyor (Honduras’ın hoşnutsuzluğuna rağmen). Akdeniz’de bir yerde “bir sonraki Amerika’yı” inşa edeceği tez edilen Praxis’ten, Kaliforniya’daki California Forever’a kadar öbürleri da yolda.
Geçtiğimiz yılı bu inşaat projelerini bildirerek geçiren gazeteci Gil Duran, kelamda ağ devletinin “teknoloji otoriterliği için süslü bir isim” olduğunu söyledi.
KRİPTONUN ÖNEMİ
Kripto, elbette, broligarkların tercih ettiği nakdî araç: Özünde kurum tersi; cazipliği, insanların kendi paralarını denetim etmelerine, bir hükümete yahut bankaya güvenmeden süreç yapmalarına müsaade verme vaadinde yatıyor. Bu, yeni kurulan kentleri ve ağ devletlerini nasıl inşa etmeyi ve klasik finans sistemini nasıl yerinden etmeyi planladıklarının bir göstergesi. Kriptonun özgün fikri, ABD dolarının yerini almaktı, lakin ABD doları global finansla sıkı sıkıya bağlı olduğundan, onu zayıflatmak tüm dünya iktisadını yine şekillendirebilir.
Trump bu ideolojiye katılıyor üzere görünüyor. Artık kripto yanlısı ve hattakendi coin’i var. Broligarklarla olan ittifakı ona yalnızca milyonlarca dolar yığdıkları için değil, birebir vakitte insanların artık neye inanacaklarını bilmedikleri bir “post-truth” çevrimiçi gerçekliği şekillendirerek gerçeğin ta kendisini nasıl baltaladıkları için de yarar sağlıyor. Musk, tabir özgürlüğünü teşvik etme şiarıyla X’i yönetiyor. Zuckerberg, pek çok suçlamayı yıllar sonra kabul ettikten sonra yanlış gönderiler konusunda titiz davranacağını söylemesine karşın Meta’daki gerçek denetimini ortadan kaldırarak onu takip ediyor…
Gil Duran, “Daha da berbatı, bu adamların algoritmaları denetim edebilmeleri ve böylelikle insanların gerçekte ne göreceklerine karar verebilmeleridir. Sorun insanların palavra söyleyebilmesi değil, sistemin bu palavraları gerçek ve gerçeklikten daha çok destekleyecek biçimde tasarlanmış olmasıdır” tabirlerini kullanıyor.
“Alternatif gerçekleriyle” ünlü bir lider için bu harika bir suram.
Ancak MAGA ile broligarkları birleştiren temel ideoloji, Trump seçmenlerinin birçok da dahil olmak üzere birçok sıradan Amerikalının emellerine karşıt: ABD doları zayıflarsa ve demokratik ulus-devlet fikri devrilirse, bu tam olarak “Amerika’yı tekrar mükemmel yapmaz.”
Amerika’yı her zamankinden daha zayıf hale getirir.
*Broligark: İngilizce’de kardeş manasına gelen ‘brothers’ ile oligark deyişinin birleştirilmesi ile ortaya atılanyeni bir kavram. Jeff Bezos, Mark Zuckerberg, Elon Musk başta olmak üzere dünyanın en varlıklı teknoloji girişimcilerini tanımlamak için kullanılıyor.
Çeviri
