Yaşananları görünmez kılma çabası: Sonderkommando’dan Gazze gazetecilerine
Auschwitz-Birkenau’da hayatlarını riske atan mahkûmlar, gizlice çektikleri fotoğrafları dışarı sızdırarak tarihe iz bıraktı. O kareler, Nazilerin insanlık dışı hatalarının inkâr edilemez delilleri haline geldi. Ortadan geçen onca yıl sonra, bugün Gazze’de yaşanan dramı belgeleyen gazeteciler, misal bir misyonun taşıyıcısı.
Farklı coğrafyalarda lakin birebir formüllerle. Hitler’in Musevilere uyguladığı soykırımın benzerini, Netanyahu idaresi Filistinlilere reva görüyor. Lakin bir fark var: Dünyanın dört bir yanına cep telefonları, kameralar ve toplumsal medya aracılığıyla ulaşan imajlar, Gazze’deki katliamı perdelemek isteyen tüm propaganda sistemlerini boşa çıkarıyor.
Bugün “Meşrulaştırma Hücreleri” aracılığıyla gerçekleri manipüle etmeye çalışan İsrail, Auschwitz’teki bilinmeyen fotoğrafların fonksiyonunu hatırlatan yeni ispatlarla yüzleşiyor.
BİLİNMEYEN FOTOĞRAFÇI İKİ KARE ÇEKER
HaberTürk muharriri İdris Kardaş, “Sonderkommando’dan Legalleştirme Hücreleri’ne” başlıklı yazısında bu duruma ışık tuttu. Kardaş’ın yazısı şöyle:
1944 yılının sıcak bir Ağustos günüdür. Fotoğrafçı, krematoryumdan (insan vücutlarının yakıldığı yerden) dışarı çıkar. Duvara yaslanır. İki defa sağa döner. Binanın öbür tarafına, güneye çıkar ve huş ağaçlarına yanlışsız açık alanda ilerler. Orada da cehennem devam etmektedir. Çoktan soyunmuş bir bayan kümesi gaz odasına girmeye hazırlanır. SS subayları her yerdedir. Fotoğraf makinesini çıkarmak neredeyse imkânsızdır, hele ki amaç almak çok daha zordur. Bilinmeyen fotoğrafçı iki kare çeker; çabukla, bakmadan, tahminen yürürken.
Fotoğrafçı, akabinde krematoryuma geri döner, muhtemelen kuzey tarafına. İvedilikle kamerayı David Szmulewski’ye teslim eder; o çatıdadır, SS hareketlerini gözlemektedir. Tüm operasyon en fazla on beş-yirmi dakika sürmüştür. Szmulewski kamerayı kovasının tabanına saklar. Sinema daha sonra kameradan çıkarılır, ana kampa götürülür ve sonunda Auschwitz’ten dışarı çıkarılır. SS kantininde çalışan Helena Dantón, sineması bir diş macunu tüpünün içine gizler.
Film bir not ile birlikte gönderilir.
Acil. 6×9 için iki metal sinema rulosunu olabildiğince süratli gönderin. Fotoğraf çekme imkânı var. Size, mahkûmların gaz odalarına gönderildiğini gösteren Auschwitz-Birkenau fotoğraflarını yolluyoruz. Bir karede, krematoryumun tüm cesetleri yakmaya yetişemediği için gövdelerin yakıldığı kazıklar görülüyor.
Notu yazan kişi kamptaki esirlerden biri olan ve daha sonra Polonya’nın beş kere üst üste Başbakanlığını yapacak olan Józef Cyrankiewicz’dir.
BU VAZİFEYE SEÇİLEN ESİRLER BİR MÜDDET SONRA ÖLDÜRÜLÜR, YERLERİNE YENİLERİ GETİRİLİRDİ
Polonya’daki meşhur Auschwitz toplama kampında kalan esirlerden kimileri, öldürülenleri taşımak, yakmak, gaz odalarını hazırlamak ve öbür süreçlerde Nazi mevt timlerine yardım etmekle görevliydiler. İşte bunlara Sonderkommando denirdi. Özel komuta ünitesi yani. Bu vazifeye seçilen esirler bir mühlet sonra öldürülür, yerlerine yenileri getirilirdi.
Literatüre “Sonderkommando fotoğrafları” olarak geçen bu fotoğraflar, işte bu esirler tarafından çekilip dışarı sızdırıldı. Bunlar, Nazilerin soykırım teşebbüsünün en değerli delilleri oldu. Dünya birinci defa bu fotoğraflarla kamplarda neler olduğunu tam manasıyla görebildi. Hem Nurnberg yargılamalarında kullanıldı hem de soykırım müzelerinde en değerli ispat olarak sergilendiler.
Dünya kamuoyu temelinde Nazilerin toplama kamplarından haberdardı. Fakat ayrıntılarına hakim değildi. Birinci defa Aralık 1942’de Polonya Dışişleri Bakanı Raczyński, Birleşmiş Milletler bildirisini imzalayan devletlere Polonya’daki kamplar hakkında bir not yolladı.
Józef Cyrankiewicz
DÜNYA KAMUOYU “PROPAGANDA” OLARAK GÖRDÜ
Raczyński, içeriden aldığı bilgilerle toplama kamplarında milyonlarca insanın kitlesel imhasına yönelik bilgileri iletti. Bu nota cevaben ABD, İngiltere, Sovyetler başta olmak üzere birçok devlet Nazilerin yaptıkları konusunda ortak bir açıklama yaptılar. Lakin bu açıklamaya pek prestij edilmedi. Dünya kamuoyu bu açıklamayı da ikinci dünya savaşının bir propaganda gereci olarak görmüştü zira.
Kimse böylesine bir vahşete ihtimal vermiyordu. Başta bahsettiğim fotoğraflar işte bu yüzden dünya kamuoyunda büyük ses getirdi. İnanılmaz bir şok yaşandı. Hitler’in nasıl bir soykırıma giriştiği anlaşıldı. Daha sonra müttefik devletler Nazileri yenip bu kamplara girince tablo büsbütün netleşti. Karşılaştıkları tablo inanılmazdı. 1939’dan 1945’e kadar altı yıllık süreçte Hitler’in yaptıkları büsbütün karanlıktaydı, kimse görmemişti, öğrenememişti.
Naziler, ikinci dünya savaşı kurallarında televizyon ve öbür görsel araçların çok kısıtlı olduğu bir vakitte, internet ve toplumsal medyanın ise hiç olmadığı bir devirde bu soykırımı rahatça yapabilmişti.
Bugün ise misal bir süreç Gazze’de yaşanıyor. Bu kere soykırımı yapanlar Hitler’in kurbanlarının torunları.
Hitler’in Musevilere uyguladığı soykırımın benzerini bu sefer Netanyahu ve İsrail, Filistinlilere uyguluyor.
Ancak bu sefer durum farklı. Artık konvansiyonel medya çok yaygın ve bilhassa toplumsal medya ve cep telefonlarının kameraları sayesinde bugün Gazze’de yaşanan soykırımdan dünya büsbütün haberdar.
ERDOĞAN ŞAHSEN TESLİM ETTİ
Her gün önümüze onlarca yüzlerce hayatını kaybetmiş insanların imajları düşüyor. İşte burada Gazze’deki gazeteciler büyük önem kazanıyor. Mesela Anadolu Ajansı muhabirlerinin çektikleri imajlar “Kanıt” ismiyle kitaplaştırıldı yakın vakitte. Bu evrak tıpkı Auschwitz’de çekilen imajlar kadar pahalı. Cumhurbaşkanı Erdoğan bu belgeyi Milletlerarası Ceza Mahkemesi’nin Başsavcısına şahsen teslim etti.
Gazze’de yaşananları dünyaya aktarmak çok sıkıntı bir misyon. Netanyahu da Hitler üzere soykırımı karanlıkta yapmayı istiyordu. Çünkü İsrail hükümetinin yaptığı vahşet ve katliam görünür epeyce ikinci dünya savaşından bu yana elde ettikleri meşruiyetlerini kaybediyorlardı.
İSRAİL’İN PLANI
İsrail istihbarat kaynakları tam da bu yüzden yeni bir ünite kurdu.
İsrail istihbaratına bağlı “Meşrulaştırma Hücreleri” ismiyle kurulan bu yapının en öncelikli misyonu soykırımı görünmez kılmak, Filistinlileri terörist ilan etmek ve orada yaşanan gerçekliği dünyaya aktaracak, yani Nazi kamplarından diş macunuyla dışarıya çıkarılan fotoğraflar üzere fonksiyonel olacak her türlü imgeyi, fotoğrafı ve bilgiyi ortadan kaldırmak.
Ortadan kaldıramazlarsa bile bunları manipüle etmek. Bunun için de temel misyonlarının başında gazetecileri yok etmek geliyor. 7 Ekim’den bu yana en az 270 gazeteci İsrail tarafından öldürüldü.
İsrail istihbaratından sızan bilgilere nazaran “Meşrulaştırma Hücreleri” dünyaya gerçeği aktaracak olan Gazze’deki gazetecileri terörist, Hamas üyesi, şiddete yönelimi olan gayri legal beşerler olarak tanımlamaya çalışıyorlar. İsrail ordusu gazetecileri öldürüyor ve bu “Hücre” çabucak devreye girip öldürülen kişiyi dünya kamuoyuna karşı itibarsızlaştırıyor.
Kimi vakit bu “Hücreler” gazetecileri, toplumsal medya fenomenlerini ve başka medya aktörlerini İsrail istihbaratına bildirerek işlerinin bitirilmesini yani yok edilmelerini sağlıyor.
NAZİLER ÜZERE BÂTIN GİZLİ BİR SOYKIRIM SÜRECİ İŞLETEMİYOR İSRAİL
Bu ünite aracılığıyla İsrail’e yakın siber şirketlerin, Filistinlileri bilhassa sivil katliamı perdelemek, Filistin destekçileri ortasında bölünme yaratmak ve siyasetçiler üzerinde baskı kurmak emeliyle yapay zeka araçları ve bot çiftlikleri kullandıkları tespit edildi.
İsrail bilhassa propaganda gücüne güveniyordu ve en büyük silahı da yalanlardı. 7 Ekim’den bu yana gerek İsrail resmi hesaplarından gerekse de bunlara bağlı kurum ve şahıslardan toplumsal medyaya inanılmaz bir palavra kampanyası sürdürüldü.
Türkiye, Dezenformasyonla Gayret Merkezi üzerinden bu palavra stratejisini çökerten kıymetli bir rol üstlendi. İsrail’in resmi devlet hesapları dahil yüzlerce palavrası tek tek çürüttü ve memleketler arası alanda İsrail’in gerçek yüzünü ortaya koyan sürecin değerli bir kesimi haline geldi.
Uluslararası kamuoyu, Netanyahu’nun soykırım teşebbüsünü işte bu gazeteciler ve hakikat için savaşan şahıslar ve kurumlar sayesinde görebildi.
Naziler üzere kapalı gizli bir soykırım süreci işletemiyor İsrail. Hasebiyle büyük reaksiyonlar alıyor. Fakat hiçbiri bu soykırımı durduramıyor ne yazık ki. İşte bu yüzden 44 ülkeden aktivistlerin ve gazetecilerin olduğu Soumoud konvoyu ile binlerce kişi denize açıldı ve Gazze’ye gerçek yola koyuldu.
Her geçen gün daha çok sivil bu vahşete karşı sesini yükseltiyor. Vicdanlı beşerler, 2025 yılı itibariyle devam eden Gazze’deki büyük vahşete karşı sessiz kalmıyorlar. Bizim yapabileceğimiz en kıymetli katkı ise bu soykırımı ve bu soykırıma karşı teşebbüsleri gündemimizden bir an olsun düşürmemek.
Hitler ile Netanyahu’nun isimleri tarih sayfalarında kuşkusuz yan yana yerini alacak. İsrail istediği kadar “hücre” kursun, en gelişmiş propaganda tekniklerini kullansın lakin bu hakikati örtemeyecek.
