Vatandaş tahvile koştu: Sıfır stopaj iştahı kabarttı
Türk lirası cinsi devlet tahvilleri son günlerde epey revaçta. Nasıl Bir Ekonomi’den Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, devlet tahvillerine yine yabancı ilgisinin artmasının yanı sıra kıymetli bir değişim hane halkı ve şirketlerde görülüyor. Merkez Bankası datalarına nazaran devlet tahvilleri portföyünü yazılı paha üzerinden hane halkları geçen yılsonundan bu yana yüzde 239, 19 Mart öncesinden bu yana ise yüzde 102 arttırdı.
Finansal olmayan kuruluşlar yani şirketler de 19 Mart öncesinden bu yana yüzde 184, yılbaşından bu yana da yüzde 285,3 tahvil stoklarında artış gerçekleştirdi. Uzmanlar sıfır stopaj uygulanan tahvillere ilginin artarak devam edeceği görüşünde.
Merkez Bankası bilgilerine nazaran yazılı kıymet üzerinden TL cinsi devlet tahvillerinin büyüklüğü yıl başından bu yana yüzde 40,26 arttı. Bu artış İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınıp tutuklandığı 19 Mart ile yaşanan finansal sarsıntı sonrası ise yüzde 24,2 olarak belirlendi. Bankalar en yüksek düzeyde TL cinsi devlet tahvilini elinde tutmaya devam ederken hane halkı ile şirketlerin tahvil portföyündeki değişiklik dikkat cazibeli oldu.
Hane halklarının TL devlet tahvil stoku yılbaşından bu yana yüzde 239,1, 19 Mart’tan sonra ise yüzde 102,2 artış gösterdi. Şirketler ise geçen yıl mayıstan bu yana azalttıkları TL cinsi devlet tahvillerine yine ilgi gösteriyor. Bilgilere nazaran yılbaşından bu yana şirketlerin devlet tahvili portföyü yüzde 285,3, 19 Mart’tan sonra ise yüzde 183,8 artış gösterdi.
ŞİRKETLER TOPLAM İÇİNDEKİ HİSSESİNİ ÜÇE KATLADI
Bu artışlar hane halklarının ve şirketlerin toplam tahvil stoku içindeki hisselerinin da büyümesini sağladı. Merkez Bankası bilgilerine nazaran hane halklarının TL tahvil stoku içindeki hissesi yüzde 2,82 düzeyine yükseldi. Bu oran yılbaşında yüzde 1,17 düzeyinde bulunuyordu. Ağustos ortasına kadar 1 puanın üzerinde bir artış sağladı hane halkının tahvil stoku içindeki hissesi.
Şirketlerin çok daha düşük olmasına karşın çok daha dikkat alımlı bir değişimi var tahvil stoku içinde. Geçen yıl mayısta şirketlerin tahvil stoku içindeki hissesi yüzde 0,27 düzeylerine inmiş bu yılın başında ise yüzde 0,25’e kadar gerilemişti. Akabinde gelen alımlarla ağustos ortasında şirketlerin devlet tahvilleri stoku içindeki hissesi yüzde 0,78’e kadar yükselmiş durumda.
EYLÜL VE EKİMDE FAİZ ÖDEMELERİ YÜKSEK
Öte yandan Hazine’nin eylül ve ekimde yüklü itfaları bulunuyor. Eylül ve ekim aylarında sırasıyla 256.2 milyar TL ve 263.7 milyar TL fiyatında iç borç itfasıyla Hazine ağır bir borçlanma takvimiyle karşı karşıya kalacak. Hazine, eylülde 333 milyar TL ve ekimde 350.7 milyar TL borçlanmayı planlıyor ve itfalara ek olarak borçlanmayı yaklaşık 76.8 milyar TL ve 87.0 milyar TL artırıyor. Uzmanların verdiği bilgiye nazaran itfa yapısı, faiz maliyetlerinin mali yükünü vurgulamaya devam ediyor. Eylül ayında toplam 256.2 milyar TL’lik itfanın 201.9 milyar TL’si faizden oluşurken, ekim ayında 263.7 milyar TL’lik ödemenin 137.3 milyar TL’sini faiz oluşturuyor. Uzmanlara nazaran bu borç servis profili, Hazine’nin vadesi gelen hacmin üzerinde daima ihraç yapmasının nedenini açıkça ortaya koyuyor.
