Van’da binlerce yıllık kadın ayak izi
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erkan Konyar başkanlığında 2018’de Van Kalesi’nin kuzeyindeki höyükte (eski yerleşim yerlerinin vakitle toprakla örtülüp zirve biçimine gelmiş hali) yürütülen hafriyat çalışmalarında Urartu bayanına ilişkin ayak izi gün yüzüne çıkarıldı.
Kalıbı alındıktan sonra bulunduğu yerden kesilerek müdafaa altına alınan ayak izinin, antropologlarca yapılan incelemede, milattan evvel 6 ila 9’uncu yüzyıla ve Urartu bayanına ilişkin 36 numara büyüklüğünde olduğu tespit edildi.
Uzun müddettir müdafaa altında tutulan ayak izi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2025’i “Aile Yılı” ilan etmesi ve Cumhuriyet’in 102. yılına özel olarak müzede açılan “Urartu’dan günümüze kadın” temalı stant kapsamında sanatseverle buluştu.
12 Temmuz – 31 Ağustos tarihleri ortasında stantta kalacak bayan ayak izi, ziyaretçilerin ilgisini çekti.
“GEÇMİŞİN SESSİZ TANIKLIĞINI SUNMAKTIR”
Müze Müdürü Bülent Demir, “ailenin temeli kadındır” kelamından yola çıkarak 100+2 standında bayan temasıyla Urartulardan kalma bayan ayak izini sergilediklerini söyledi.
Anadolu’nun kültürel zenginliğini ziyaretçilerle buluşturduklarını söz eden Demir, “Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın tensipleriyle 2025, ‘Aile Yılı’ ilan edilmiştir. Bu kapsamda tüm ülkede ailenin korunması ve güçlendirilmesine yönelik etkinlikler ve projeler hayata geçirilmektedir. 2025’te Bakanlığımız tarafından Cumhuriyet’imizin 102. yılına özel ‘100+2 Vadeli Müze Sergileri” projesi hayata geçirilmiştir. Klâsik bedelleri çağdaş bir yaklaşımla birleştirerek Anadolu’nun eşsiz kültürel zenginliğini ziyaretçilerle buluşturacak olan bu stantlar, kültürel mirasımızı dünden bugüne taşıyarak, yarınlara ulaşması ismine değerli bir proje olarak kıymetlendirilmektedir.” diye konuştu.
Urartulu bayan ayak izinin stantta en dikkat cazibeli eser olduğunu belirten Demir, “Van Müze Müdürlüğü olarak 100+2 standında Urartu’dan günümüze bayan temalı standımızı açmış bulunmaktayız. Birinci kez standımızda teşhire çıkardığımız eserler ortasında olan kerpiç üzerine basılı bayan ayak izi, standımızın en dikkat cazip ögesi olmuştur. Yapıtımız, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izniyle, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prof. Dr. Erkan Konyar başkanlığında 2018 yılında Van Kalesi Höyüğü hafriyat çalışmalarında ortaya çıkmıştır.” dedi.
“KADININ EMEĞİNE VE ÖMRÜNE DİKKATİ ÇEKİYORUZ”
Kerpiç üzerinde çok manalı bir iz olduğunu anlatan Demir, ayak izinin 36 numara büyüklüğünde bir beşere ilişkin olduğunu ve Post-Urartu ya da Geç Demir Çağı periyoduna tarihlendirildiğini tabir etti.
Ayak izinin kerpiç üzerinde bulunmasının, o devirlerde kerpiç üretimi ve döşeme basamaklarında bayanlarında etkin rol aldığını düşündürdüğünü lisana getiren Demir, “Yapılan etnografik çalışmalar günümüzde olduğu üzere geçmişte de kerpiç imalinin çoğunlukla konut halkı, bilhassa bayanlar tarafından gerçekleştirildiğini ortaya koymaktadır. Bu ayak izi sadece teknik bir data değil, tıpkı vakitte binlerce yıl öncesine ilişkin gündelik ömrün, emeğin ve bayanın varlığının izlerini taşıyan sessiz bir şahittir. Bugün bu ayak izini sergilerken, yalnızca bir kerpiç modülünü değil, geçmişin görünmeyen öznesi olan bayana, onun emeğine ve ömrüne da dikkati çekiyoruz.”
“BU SEYAHATİN UNUTULMAZ BİR MODÜLÜ OLDU”
Sergiyi ziyaret eden Müjde Şen Ünal, Samsun’dan ailesiyle Doğu çeşidine çıktığını lisana getirdi.
En ilkel çağlardan bugüne kadar bayanın yerinin her vakit çok değerli olduğunu vurgulayan Ünal, “Bugün de bu yapıtta aslında bayanın bir eforunu görüyoruz. Bayanlar o periyotta kerpiç konut yaparken, çalışırken günümüzde ise gayretini sürdürmeye devam ediyor. Bayan dokunduğu her yeri güzelleştiriyor. Birçok müze gezdim. Müzelerde kalıntı ve yapıtları dikkatle inceledim ancak birinci kez bu türlü bir şey görüyorum. Bir bayanın ayak izinin bulunması ve müzede sergilenmesi eksiksiz. Bu seyahatin unutulmaz bir kesimi oldu.” formunda konuştu.
Tokat’tan gelen ziyaretçi Murat Öz ise “Van’ı çok merak ettiğim için Karadeniz’den buraya geldim. Müze çok hoş olmuş. Urartu periyodu çok âlâ yansıtılmış. Turistlerin bilhassa tercih edeceği bir alan oluşturulmuş. Anadolu’da ne kadar eski medeniyetler olduğunu görüyoruz. Ayak izi yapıtı de süper. Bayan ayağı olduğu çok muhakkak. Eser çok etkileyici.” dedi.
Odatv.com
