Ünlülerin isimleri üzerinden dijital vurgun
Türkiye’de dijital kimlik gaspı niteliğindeki alan ismi dolandırıcılığı, tanınmış şahısları gaye alan önemli bir sorun haline geldi. Sanatkarlardan atletlere, iş dünyasının önde gelen isimlerinden fenomenlere kadar birçok kamuya mal olmuş kişinin ismi ve soyadı, üçüncü şahıslar tarafından alan ismi olarak tescillenip fahiş fiyatlarla satışa sunuluyor. Bu durum, sırf etik değil, türel açıdan da tartışmalı bir yerde ele alınıyor.
“DİJİTAL KİMLİK, ARTIK BİR MARKA DEĞERİ”
Konuya ait değerlendirmede bulunan Avukat Feyza Kayadibi, dijital kimliğin taşıdığı ekonomik kıymete dikkat çekti:
“Artık dijital dünyada bir kişinin ismi ve soyadı, hele ki kamuya mal olmuşsa, sırf bir kimlik bilgisi değil; ekonomik kıymeti olan bir marka ögesidir. Bu ismi berbat niyetle tescil ettirmek yalnızca etik dışı değil, tıpkı vakitte önemli türel yaptırımların da doğmasına sebep olur.”
Kayadibi’ye nazaran bu durum, yalnızca kişisel prestijin değil, dijital ortamda sürdürülebilir bir mesleğin de tehdit altına girmesi manasına geliyor.
Avukat Feyza Kayadibi
MARKA TESCİLİYLE KAPSAYICI MÜDAFAA MÜMKÜN
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun tanınmış şahıslara sağladığı haklara değinen Kayadibi, isim hakkının marka olarak tescilinin sağladığı avantajları şöyle anlattı:
“Tanınmış şahısların isimleri marka olarak tescil edilebilir. Bu sayede yalnızca alan isimlerinde değil, toplumsal medya kullanıcı isimlerinde, eser isimlendirmelerinde ve dijital içeriklerde de müdafaa elde edilir. Böylelikle makûs niyetli tescillere karşı daha süratli ve güçlü bir türel yol izlenebilir.”
TELİF HAKLARI VE TAZMİNAT SÜREÇLERİ DE DEVREYE GİRİYOR
Kişisel isimlerin müsaadesiz kullanımı sadece marka hakkı ihlali olarak değerlendirilmekle kalmıyor, birebir vakitte telif hakkı ve kişilik hakları ihlaline de yol açıyor. Kayadibi, bu noktada mağdurların yasal haklarını şöyle özetledi:
“Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında müsaadesiz kullanılan içerik ve isimler telif hakkı ihlali doğurabilir. Bu üzere durumlarda hem maddi hem manevi tazminat talep edilebilir. Birçok ünlü, prestijini korumak için dava yahut tahkim yoluna başvurmak zorunda kalıyor.”
TARKAN VE DEMET AKALIN ÖRNEKLERİ GÜNDEMDEN DÜŞMÜYOR
Kamuoyunun hatırlayacağı örnekler ortasında www.tarkan.com.tr ve www.demetakalin.com üzere alan isimlerinin geçmişte farklı şahıslarca tescillenerek satışa çıkarılması bulunuyor. Kayadibi, bu örneklerin önleyici türel adımların değerini gösterdiğini belirterek şu ihtarda bulundu:
“Zamanında yapılmayan önleyici marka tescili, ünlüleri hem uzun hem de maliyetli hukuk süreçlerine sürükleyebiliyor.”
“DİJİTAL PRESTİJ TİCARET KONUSU EDİLEMEZ”
Avukat Kayadibi, dijital ortamda tanınmış bireylerin isimlerinin suiistimal edilmesinin önüne geçilmesi gerektiğini vurgulayarak kelamlarını şöyle tamamladı:
“Dijital dünyada prestij, kişinin en savunmasız fakat en pahalı varlığıdır. İsim hakkını evvelden tescil ettirmek artık bir lüks değil, zorunluluktur. Her tanınmış kişi ve marka, dijital varlığını yasal çerçevede kesinlikle teminat altına almalıdır. Bu süreci yanlışsız yönetebilmek için uzman bir hukukçudan takviye almak, ileride karşılaşılabilecek büyük ziyanların önüne geçer.”
İnternet ortamında artan dijital kimlik suistimalleri, sırf ferdî hakların değil, kamusal güvenliğin ve dijital nizamın de tehdit altında olduğunu gösteriyor. Uzmanlar, hem bireylerin hem markaların dijital kimliklerini korumak için proaktif adımlar atmaları gerektiği konusunda hemfikir.
