Türkiye’nin gündemindeki yeni kriz: ‘Çocukları suça sürükleyenler’… Odatv yapay zekaya sordu

Türkiye’de geçtiğimiz bir yıl içinde okul müdürü İbrahim Oktugan, Mattia Ahmet Minguzzi ve Hakan Çakır’ın reşit olmayan bireyler tarafından öldürülmesi, TÜİK bilgilerine nazaran 600 bin çocuğun kuşkulu olarak soruşturma evraklarında yer alması, “Suça Sürüklenen Çocuk” kavramını gündeme getirdi.

Vatandaşların ikiye bölündüğü “Suça Sürüklenen Çocuk” kavramına hükümet deva arıyor. Bu kapsamda, Adalet, İçişleri, Aile, Ulusal Eğitim ile Gençlik ve Spor Bakanlıkları 18 yaşın altındaki çocukların cürümde kullanılmasını önlemek için ortak çalışma yürütecek.

TASLAK PLAN HAZIR

Bakanlıklar, 18 yaşından küçük çocukları hata işlemek amacıyla kullanan cürüm örgütleriyle gayretten hatası ve hatalıyı öven toplumsal medya paylaşımlarına getirmeye kadar pek çok başlıkta çalışma yürütecek. Taslak planların hazır olduğu olayda bakanlıklar ortası uyum çalışmalarına ise şimdi başlanmadı.

ÇÖZÜM STRATEJİSİ ÇİZİLİYOR

Çalışmalarda, bilhassa “suça sürüklenen çocuk” olgusunu ortaya çıkaran toplumsal, psikososyal ve ekonomik faktörler ele alınacak. Bu kapsamda, cürüm örgütlerinin ağına düşen ya da düşürülme riski taşıyan çocukların profilleri incelenerek örgütlerin bu çocuklara ulaşmasının önüne geçmek maksadıyla tedbir ve önlem modelleri geliştirilecek.

MEVZUAT DEĞİŞİKLİKLERİ GÜNDEMDE

Eğitim almayan ya da ailesi tarafından eğitimi engellenen çocukların hata karışma potansiyeli de bu çerçevede bakanlıklar tarafından tekrar ele alınacak. İlgili bakanlıklar, çocukların cürüm sürece eğilimini de göz önünde tutup mevzuat değişikliği gereken mevzuları da belirleyecek.

POLİTİKA PAKETİ GEREKİYOR

AKP kaynakları, suça sürüklenen çocuklar olgusu sıkıntısının türel bir tarifi olduğunu kaydederek, “Bu tarif üzerinden geliştireceğimiz tahliller caydırıcılık sağlasa da çocuğu bu noktaya iten gerçekliği değiştirmeye yetmez. Bütünlüklü bir siyaset paketinin hazırlanması gerekiyor. Kavrama değil kaynağa odaklanan bir model geliştirmeden sorunu çözemeyiz. Zira, sorun aile, ahlak ve eğitimle alakalı” dedi.

YAPAY ZEKADAN ALTI TAVSİYE

Odatv, kelam konusu durumu yapay zeka uygulaması ChatGPT’ye sordu. Uygulama, hükümete altı tavsiye vererek şunları kaydetti:

1. ONARICI ADALET VE REHABİLİTASYON MERKEZLERİNİ GÜÇLENDİRMEK

Onarıcı adalet yaklaşımını öncelikli hale getirin. Çocuğu suçlamaktan çok eğitime ve topluma yine kazandırmaya odaklanın. Çocuk Dayanak Merkezleri güzelleştirilmeli, kapasite artırılmalı ve yalnızca bakım değil faal eğitim, ruhsal takviye, aile danışmanlığı ve husus bağımlılığı tedavilerini kapsayacak biçimde aktifleştirilmeli.

2. ÇOK DİSİPLİNLİ GRUPLAR OLUŞTURMAK

Polis, toplumsal hizmet uzmanı, pedagog, psikolog ve psikiyatristten oluşan isimli toplumsal hizmet takımları kurulmalı. Bu gruplar isimli sürecin başından itibaren çocuğun refahını gözeterek çalışmalıdır.

3. KOLLAYICI VE ÖNLEYİCİ ÖNLEMLERİ YAYGINLAŞTIRMAK

Danışmanlık, eğitim, barınma, müdafaa önlemlerinin yalnızca isimli süreçten değil, riskli çocuklarla erken müdahale çerçevesinde uygulanmasını sağlamak. Bunun için Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı ile adli sistem iş birliği güçlendirilmeli; toplumsal inceleme raporlarına dayalı erken önlem düzenekleri geliştirilmeli.

4. ÇOCUK MAHKEMELERİ VE HAKİM EĞİTİMLERİNİ GELİŞTİRMEK

Çocuk mahkemelerinde hâkim ve savcıların, çocuğun haklarını gözeten yaklaşımlar (rehabilitasyon odaklı kararlar) alması için eğitimler verilmeli. UNICEF’in “Çocuklar için Adalet” uygulamaları model alınabilir; kompleks süreçlerde mağdur, şahit yahut suça sürüklenen çocukların haklarını destekleyici çalışmalar yapılmalı.

5. YASAL VE KURUMSAL YAPIYI GÜÇLENDİRMEK

Çocuk Muhafaza Kanunu’na ek önlemler eklenerek “çocuğa mahsus adalet sistemi” amacı netleştirilmeli. Çocuk Müdafaa Kanunu’nun prensiplerine uygun, çocuk haklarını odakta tutan bakanlıklar ortası ve yerelde kurumlar ortasında koordine işleyebilen bir yapı kurulmalı.

6. BİLGİ TAKİBİ VE BÖLGESEL MÜDAHALE PLANLARI

TÜİK datalarına dayalı, vilayetlere ve bölgelere nazaran suça sürüklenen çocuk oranlarını takip edip, önleyici ve rehabilite edici kaynakların bölgesel biçimde dağılımını sağlamak. İsimli istatistikler, müdahalelerin aktifliğini ölçmek için kullanılmalı (örneğin 2011–2018 yılları aralığındaki trendler gibi).