Türkiye’de konut açığı artarken arz talebi karşılamıyor
Konut dalında arz talep makası açılmaya devam ediyor. Artan nüfus, girdi maliyetleri sebebiyle düşen üretim, finansmana erişim sorunu ve satılık konut fiyatlarındaki yükseliş; yaşanan sürecin en bariz sebepleri olarak gösterildi.
Türkiye Gazetesi’nin haberine nazaran Türkiye’de konut sahipliği oranı yüzde 56,02 düzeyinde seyrediyor ve bu oran her geçen yıl erimeye devam ediyor. Arzın ve konut sahipliği oranının düşmesi kiralık konutlara olan talebi yükseltirken, bu da kiralık fiyatlarının yükselmesine ve hasebiyle enflasyonun artmasına neden oluyor. Sayılara gelirsek; ülkemizde her yıl ortalama 500 bin konut üretimi yapılıyor. Fakat talebin 700 bin ve üzerinde olduğu biliniyor. Hasılı her yıl en az 200 bin adet konut açığı veriyoruz. Bölümün lokomotifi TOKİ’nin bile bugüne kadar ürettiği konut sayısı 1.5 milyon civarında…
Özel dal ile birlikte bu sayı son 20 yıl baz alındığında 4 milyonu geçmediği varsayım ediliyor. Lakin önümüzdeki 10 yılda en az 7 milyon adet konut üretilmesi gerekiyor.
EN AZ 700 BİN KONUT YAPILMASI GEREK
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği’ne (KONUTDER) nazaran Türkiye’de her yıl en az 700 bin konut yapılması gerek. Yalnızca İstanbul’un yılda en az 122 bin yeni konuta gereksinimi var. Daha inançlı yapılara geçiş, kiralık konuta olan talebin düşmesi ve enflasyonun dizginlenmesi, 260 alt dalın yeni projeler ile desteklenmesi ve direkt iktisada katkı sağlanması bu sorun için tahliller ortasında.
İSTANBUL’A 10 YILDA BİR MİLYONDAN FAZLA KONUT GEREKİYOR
KONUTDER, PwC Türkiye’ye hazırlattığı İstanbul’un Gelecek 10 Yıllık Konut Muhtaçlığının Tespitine yönelik strateji raporunu şimdiki bilgiler eşliğinde yine yayınladı. 2025–2034 yıllarına yönelik projeksiyon yapan araştırmaya nazaran İstanbul’a 10 yılda bir milyon 220 bin yeni konutun kazandırılması gerekiyor. Geçtiğimiz yılın raporunda bu sayı bir milyon 230 bin olarak kayda geçti. Bir yılda İstanbul özelinde 122 bin adet konut üretimi yapılması gerekiyor. Ayrıyeten İstanbul nüfusu yüzde üç artışla 2034 yılında 16,2 milyona çıkarken demografik yapımızın değişmesiyle hane sayısı yüzde 20 artışla 6 milyona çıkıyor. İstanbul’daki hane halkı sayısı düşerken tekil ömürde bir artış gözlemleniyor. Bu da konut tiplerini küçültüyor ve 1+0 üzere küçük metrekare meskenlere daha çok gereksinim olduğuna işaret ediyor.
‘ARZ TALEBİN ÇOK ALTINDA’
İnşaat kesiminin en büyük firmalarından birinin sahibi bahisle ilgili yaptığı açıklama şu halde:
“Biz firma olarak 20 yılda 40 binden fazla bahis ürettik. Bizim üzere 20 şirket olsa lakin 20 yılda 800 bin konut üretilebilecek. Lakin Türkiye’nin yılda 700 bin konut gereksinimi var. Münasebetiyle arz talebin çok altında kalıyor. Bu nedenle müteahhitlik şirketlerinin desteklenmesi, başta fahiş fiyatlı arsa sorunun çözülmesi ve finansmana erişim kolaylaştırılması gerekiyor. Böylelikle uygun fiyatlı mesken üretmek mümkün olabilir. Ayrıyeten arz artışı ile gereksinim daha süratli karşılanır. Ülkemizde mesken sahipliği oranı düşüyor. Bu da kiralık meskenlere talebi artırıyor. Devamında enflasyon yükseliyor. Bu kısır döngü ekonomik gidişatı direkt olarak etkiliyor.”
‘KONUT GEREKSİNİMİ İLE ARZ ORTASINDAKİ MAKAS ARTIYOR’
KONUTDER, konut fiyatlarındaki gerçek düşüşe karşın maliyetlerin artmaya devam ettiğini belirterek, “Ülkemizde konut gereksinimi ile arz ortasındaki makas artıyor. Her yıl asgarî 700 bin yeni konuta gereksinimimiz var lakin 2023’te üretim 504 bin düzeyinde gerçekleşti. Bu yıl sonu kestirimi de 482 bin civarında olacağı tarafında. Son birkaç yıldır birinci el konut arzındaki düşüş ikinci el stoklarla dengelendi lakin ikinci eldeki eser stoku son üç yılda azalarak önümüzdeki devirde birinci eldeki arz eksikliğini karşılayamayacak düzeyin altına gelecektir” sözlerini kullandı.
