Türk çelik sektörü Afrika’nın kapısını Tanzanya’dan açıyor
Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB), Afrika pazarındaki aktifliğini artırmak hedefiyle 2-6 Eylül 2025 tarihlerinde Tanzanya’nın ticaret merkezi Darüsselam’da Sektörel Ticaret Heyeti düzenledi.
Türkiye’nin, büyük kısmı Çin’den olmak üzere yıllık 700 milyon dolar çelik ithalatı olan Tanzanya’ya yalnızca 30 milyon dolarlık ihracat yaptığına dikkat çeken ÇİB Yönetim Kurulu Lider Yardımcısı Uğur Dalbeler, atılan bu adımın tüm bölge için önümüzdeki yıllar ismine çok değerli bir işaret olduğunu kaydetti.
Tanzanya’nın Sahra Altı Afrika için bir giriş kapısı olduğunu söyleyen Dalbeler, “Biz yıllardır bilhassa Kuzey Afrika’da çok kıymetli bir oyuncuyuz. Fas’tan başlayıp Mısır’a kadar bütün bu ülkelerde yalnızca ticaret değil, yatırım manasında da varlığımız var. Lakin Sahra Altı Bölgesindeki iktisatların küçük olması ve ödeme sorunları üzere sıkıntılar nedeniyle bu bölgeye şimdiye kadar çok fazla konsantre olamadık. Ancak 2018 yılından bu yana dünyada tesirli olmaya başlayan korumacılık tedbirleri bizi de yeni pazarlara gerçek itiyor. Tanzanya’da attığımız bu adım, etraf ülkelerle birlikte düşünüldüğünde önümüzdeki yıllar için bize kuvvetli bir alternatif olacak.” dedi.
AFRİKA ÇOK BÜYÜK POTANSİYEL VAAT EDİYOR
Sadece Sahra Altı Afrika değil, Afrika’nın tamamında çelik kesimi ismine çok değerli bir potansiyel olduğuna işaret eden Dalbeler, “Afrika, bilhassa de doğal kaynakları itibariyle bütün dünyanın gözünü diktiği bir alan haline geldi. Bunun yanında önümüzdeki süreçte bilhassa nüfus artışı göz önünde bulundurulduğunda önemli manada büyük bir potansiyele sahip. Bugün Afrika’nın toplam nüfusu 1,4 milyar civarında, yalnızca 2030’da 1,7 milyara, 2050’de 3 milyara çıkması bekleniyor.
Dünyada kişi başına çelik tüketimi yaklaşık 250 kilo civarında iken Afrika’da ise yalnızca 30 kilogram. Tahminen ortalamaya asla ulaşamayacaklar lakin ortadaki fark ne kadar büyük bir potansiyel olduğunu açık bir formda gözler önüne seriyor. Bu nedenle bir an evvel gelip burada bağlarımızı kurmaya başlamamız lazım. Asıl sıkıntı de yalnızca fiyatla gelip rekabet etme sıkıntısı değil. Bize pandemi de bunu gösterdi. Sizin inançlı, tertipli, kalıcı bir tedarikçi olmayı başarabiliyor olmanız lazım. Biz de bu öngörülerle Afrika pazarına önümüzdeki periyotta çok daha fazla ilgi göstermeyi hedefliyoruz. Buna yalnızca Afrika olarakda bakmıyoruz, yeni ekonomiler, gelişmekte olan yerler ve potansiyeli yüksek olan bölgeler bundan sonra daima bizim amacımızda olacak.”
‘YURTDIŞINDA TÜRK MÜTEAHHİTLERLE İŞ BİRLİĞİ YAPMAMIZ GEREKİYOR’
Tanzanya’da çok gelişmiş bir sanayi olmadığı için çelik talebinin yüklü inşaat çeliği üzerinde ağırlaştığını belirten Dalbeler, “İnce saç, tel, çit ve çivi üzere eserler talep ediyorlar. Büyük tonajlı imalat endüstrilerinin talebi çok düşük. Lakin bizim burada yapmamız gereken kıymetli bir şey var. Türkiye’den birçok inşaat firmamız yurt dışında çok önemli manada taahhüt işi yapıyor. Nasıl ki öbür ülkeler taahhüt işlerine girdiklerinde ön koşul olarak kendi eserlerinin kullanılmasını koyuyorsa, bizim de müteahhit firmalarıyla bu anlamda bir iş birliği içerisinde olmamız lazım.” diye konuştu.
Türkiye’nin Afrika başta olmak üzere başka potansiyeli yüksek pazarlarda daha fazla ihracat için öncelikle rekabetçi olmayı başarması gerektiğini vurgulayan Dalbeler, “Türkiye son devirde güç kullanımı açısından Avrupa kadar kıymetli bir ülke haline dönüştü. Personellik manasında, bilhassa de dolar kurundan dolayı son devirde enflasyonun da çok artmış olması, personellik maliyetlerini dolar bazında üçe katladı. Çelik her ne kadar emek ağır bir kesim olmasa da oradaki personellik hissesi her türlü çok değerli hale geliyor. Kendi mevcut pozisyonunu koruyabilmek için her sene önemli yatırım yapmak zorunda olan çelik kesiminin kesinlikle makul oranda bir nakit yaratabiliyor olması lazım lakin biz onu şu anda yaratamıyoruz. Yaratamadığımız için de bu sefer tesisler eskimeye başlıyor.” dedi.
‘30 MİLYON TON HURDAYA MUHTAÇLIĞIMIZ VAR
Çelik kesiminin önemli bir hurda ham hususuna gereksinim duyduğunun da altını çizen Dalbeler, ABD’de yalnızca hurdaya çıkan araçlardan yılda 25 milyon ton civarında hurda çelik elde edildiğini kaydetti. Türkiye’nin 40 milyon ton çelik tüketimine rağmen kendi kaynaklarından 10 milyon tonluk bir hurda yarattığını tabir eden Dalbeler, “Ancak bizim yıllık 30 milyon tonluk bir hurdaya muhtaçlığımız var. 10 milyonunu kendi kaynaklarımızdan karşılamamıza karşın yılda 20 milyon ton hurda ithal etmek zorunda kalıyoruz.” dedi.
KARBON DÜZENLEMESİ UYGULAMASINDA TÜRKİYE AVANTAJLI
Avrupa’da 2026 başı itibariyle devreye girecek olan hudutta karbon düzenlemesine de dikkat çeken Dalbeler, Türkiye’nin burada hem büyük bir avantajı hem de dezavantajı olduğunu kaydetti. Bu düzenlemeden dolayı Avrupa’da hurdaya dayalı çelik üretimine yönelik bir yatırım başladığına işaret eden Dalbeler, “Bu da kendi iç tüketimlerinin artacağı manasına gelir. Fakat ben buna karşın Türkiye’yi tekrar de şanslı görüyorum. Zira Türkiye, Avrupa ile kıyaslandığında nereden bakarsanız bakın daha rekabetçi bir üretime sahip. Avrupa’nın ithalatına baktığınızda rakiplerimiz Japonlar, Koreliler, Ruslar, Çinliler, Hintliler. Bunların emisyonları bizim yaklaşık 6-7 mislimiz. İnsan kaynağı olarak maliyetlerimiz görece üst çıkıyor olsa da karbon tarafında çok kıymetli bir avantaja sahip olacağız. Bunun yanında lokasyonumuz, geçmişimiz, güçlü sanayimiz ve kesimdeki deneyimimiz üzere avantajlarımız var. Lakin karbonun şimdi daha konuşulmadığı dünyanın değişik yerlerinde biraz daha zorlanacağız üzere duruyor.” tabirlerini kullandı.
BÜYÜKELÇİ GEZER: MAKSAT 1 MİLYAR DOLARLIK DIŞ TİCARET HACMİ
Türkiye Cumhuriyeti Darüsselam Büyükelçisi Dr. Bekir Gezer de, Tanzanya’nın Kenya ile birlikte önümüzdeki devirde Afrika’nın liderliğine soyunan bir ülke olduğuna dikkat çekti. Türkiye’nin de bölgede büyük amaçları olduğunu aktaran Gezer, iki ülke ortasında mevcutta 300 milyon dolar olan süreç hacminin kabul edilemez olduğunu ve bunu birinci etapta 1 milyar dolara çıkarmak istediklerini kaydetti. Ticaret hacmini geliştirmek için birinci adımı Tanzanya’da bir Türk İşadamları Derneği kurmak suretiyle attıklarını belirten Gezer, “Buradaki Türkler yüklü olarak PVC, balıkçılık, maden, marangozluk ve su üzere dallarda çalışıyor. Geçtiğimiz hafta derneğin onayını aldık ve artık bir ofis açacağız. Böylelikle Türkiye’den Tanzanya’ya iş yapmak için gelmek isteyen yatırımcıların sorularına daha profesyonelce yanıtlar ve daha yanlışsız bilgiler vermiş olacağız. Türk iş adamları adaylarımızı Tanzanya’da daha güzel yönlendirebileceğiz. Şimdiye kadar yaptığım gözlemlerde, madencilik, sıhhat, eğitim, tarım, altyapı ve inşaat alanlarında Türkiye-Tanzanya bağlantılarında çok büyük boşluklar olduğunu gördüm. Bu boşluğu doldurabilirsek 1 milyar dolarlık gaye bizim için çok mütevazı kalır.” dedi.
TÜRKİYE’DE OKUYAN VE MEZUN TANZANYALILAR BİR ORTAYA GELECEK
Türkiye’de okuyan Tanzanyalı öğrencilere de vurgu yapan Gezer, bu öğrencilerin ve mezunların ileride Tanzanya’nın geleceğinde kıymetli rol oynayabileceğini söyledi. Mezunları bir ortaya getirebilmek için SETTA isminde bir tertip kurduklarını tabir eden Gezer, “Şimdiye kadar 400 kadar Tanzanyalı genç Türkiye’den mezun olmuş, 600 kadar da okuyan var. Birbirlerini tanımıyorlar, köylerinde, kasabalarında birbirlerinden habersiz yaşıyorlar. Hepsini SETTA çatısı altında toplayıp her ay bir ortaya getirmeyi hedefliyoruz. Bu mezunlar önümüzdeki yıllarda Tanzanya’nın siyasetçisi, iş adamı, gazetecisi ve kamuoyu liderleri olacaklar ve Türkiye ile Tanzanya ortasında köprü görevi yapacaklar. Tanzanya Türkiye bağlantılarının gelişmesi açısından elimiz, ayağımız, yumuşak gücümüz olacak. Bu mezunlara sahip çıkmamız lazım.” diye konuştu.
‘TANZANYA’DA YATIRIM VE TİCARET İÇİN ÇOK KIYMETLİ FIRSATLAR VAR’
Tanzanya Ticaret ve Sanayi Odası Lider Yardımcısı Boniface Ndengo da, Tanzanya’nın bölge ülkelerle birlikte çok büyük bir potansiyelinin olduğunu belirtti. Çelik kesiminde Türkiye ile şimdiye kadar çok sıkı bağların kurulmadığını lakin düzenlenen ticaret heyetiyle birlikte iki tarafın da birbirini daha yakından tanımaya başladığını söz eden Ndengo, “Bu aktifliğin akabinde iki ülke ortasındaki ticaret hacminin artacağını ve içerideki üreticilerin Türk çeliğine daha fazla talep göstereceğini düşünüyorum. Bunun yanında Tanzanya’da yatırım ve ticaret için çok kıymetli fırsatlar olduğunun altını çizmek istiyorum. Tanzanya Afrika’ya açılan bir kapı üzere. Etraftaki ülkelerle irtibat kurma ve de kendi potansiyeli açısından yatırım manasında giderek daha değerli bir cazibe merkezi haline geliyor. Yatırımcılar Afrika’nın neredeyse yarısına Tanzanya’dan hitap edebilir.” dedi.
