Trump kararları Türkiye’yi nasıl etkileyecek… Sayıların dili ne diyor

Ekonomist Şevket Sayılgan, Dünya gazetesindeki köşesinde Trump’ın tarife kararlarının Türkiye ve dün­ya iktisadına etkile­rini kaleme aldı. Bu karar kapsamında, Türkiye’ye uygulanan tarife oran­larının başka ülkelerle kıyaslan­dığında daha düşük tutulma­sının Türkiye için rölâtif bir avantaj yarattığını kaydeden Sayılgan, “Serbest ticaret, 1980’lerden bu yana Dünya Tica­ret Örgütü (DTÖ), özgür ticaret muahedeleri ve bölgesel entegras­yonlar aracılığıyla dünya ekono­misinin büyümesini desteklemiş­tir. Lakin son yıllarda yükselen milliyetçi dalgalar ve iç piyasaları muhafaza istikametli eğilimler, bu yapı­nın sorgulanmasına neden olmuş­tur. Donald Trump’ın ticaret poli­tikaları bu dönüşümün en besbelli örneklerinden biridir. dedi.

Küresel özgür ticaretin temel tesirlerinin dünya iktisadına katkılarını datalarla aktaran Sayılgan;

1980–2019 periyodunda dünya tica­ret hacminin 2 trilyon dolardan 19 trilyon dolara çıktığını,
1980–2019 yıllarında global GSYH büyüme ortala­masının yüzde 3,5 olduğunu,
Yoksulluk oranı düşüşünün 1981–2020 periyodunda yüzde 42’den yüzde 8’e ulaştığını yazdı.

Dünya Bankası’na nazaran ser­best ticaretin her 1 puanlık artışta ortalama yüzde 0,5 GSYH artışı sağla­ndığını kaydeden Sayılgan, Gümrük Birliği’nin (1996) Türki­ye’nin AB ile ticaret hac­mini 20 yılda 4 kat artır­dığını ve 2001’de 31 milyar dolar olan ihracatın 2023’te 254 milyar dolar olduğunu belirtti.

Korumacılığın global iktisada tesirlerini OECD iddiası üzerinden kıymetlendiren Sayılgan, “Koruyucu siyasetler 2025 itibariyle küre­sel büyümeyi yüzde 0,4 azaltabilir.” dedi.

Sayılgan hür ticaretin Türkiye’ye katkıları ise şöyle sıraladı:

“İhracat odaklı sanayileş­me: Dokuma, otomotiv, beyaz eşya bölümleri AB ve ABD pazarlarına entegre oldu.

İhracatın kompozisyonu gelişti: Düşük teknolojiden or­ta-yüksek teknolojiye geçiş.

İstihdam üzerinde tesiri: İhracata bağlı bölümlerde 2 mil­yonun üzerinde istihdam.”

Düşük tarife uygulanmasının izafi avantaj yaratırken, genel ortamın muhafazacı olması nedeniyle bü­yümenin sınırlandığını kaydeden Sayılgan, sert ticaret savaşı senar­yosuna nazaran yaşanabilecek sonuçları şu sayılarla aktardı:

“Türkiye GSYH’sinde %0,4 dü­şüş (yaklaşık 4 milyar $ kayıp)

İşsizlik oranında 0,3-0,5 puan artış (yaklaşık 100.000 kişi)

Sanayi üretiminde %2-3 ara­sında daralma.”

“Trump’ın muhafazacı ti­caret siyasetleri kısa va­dede ABD üreticilerine takviye olsa da, uzun vadede global ekonomi­de itimat kaybı, yatırım erteleme­si ve büyüme suratının düşmesi gi­bi sonuçlar doğuracaktır.” diyen Sayılgan, Türkiye açısından bu süreci şöyle özetledi:

“Dış ticaret açığı ve cari den­genin bozulma­sı.

Küresel be­lirsizlik nede­niyle döviz kur­larında dalga­lanma.

Sanayide ithalata dayalı üre­timin kırılgan hale gelmesi.”