Tarlasından çıkan şaşkına çevirdi: 1700 yıllık
Elazığ’da yer altı görüntüleme radarıyla bir tarlada tespit edilen yapının, yürütülen arkeolojik hafriyat çalışmaları sonucu o devrin üst seviye bir sınıfına ilişkin olduğu bedellendirilen Roma hamamı olduğu tespit edildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinesinde, Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Elazığ Müze Müdürlüğü tarafından 2023 yılında Salkaya köyünde bir tarla sahibinin fidan dikmek için çukur açarken tesadüfen bulduğu ve hafriyat çalışmaları sonucu gün yüzüne çıkarılan Roma periyodu taban mozaiğinin bulunduğu bölgede, öbür tarihi yapıların olabileceği kıymetlendirilerek yer altı görüntüleme radarı (jeoradar) ile çalışma yapıldı.
Bu kapsamda, daha evvel bulunan, renkli ve desenli yapıda hayvan figürlerinin resmedildiği tarihi mozaiğin 70 metre güneyindeki bir diğer tarlada yeni bir yapı olduğu tespit edildi.
Bu alanda yürütülen arkeolojik hafriyatta 75 metrekare büyüklüğünde, alttan ısıtmalı, soğuk, ılık, sıcak kısımları, terleme odaları, havuzlar, pak ve atık su kanallarının bulunduğu Geç Roma Devrine ilişkin hamam gün yüzüne çıkarıldı.
Yapısı prestijiyle o devrin üst seviye yönetici sınıfına ilişkin olduğu bedellendirilen Roma hamamı, tarihi taban mozaiği ile birlikte turizme kazandırılacak.Yaklaşık 1700 yıllık tarihe ve kültüre ışık tutan Roma hamamı komplike yapısıyla dikkati çekiyor.
“BÖLGENİN KENT YERLEŞİM ALANI OLDUĞUNU VARSAYIM EDİYORUZ”
İl Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Demirdağ, AA muhabirine, 2023 yılında tesadüfen bulunan Roma devri taban mozaiğinin sanatsal yapısı, motifleri ve bozulmamış haliyle değerli bir tarihi bedel olduğunu söyledi.
Taban mozaiğinin bulunmasının akabinde tarla ve bahçelik alanlardan oluşan bölgede farklı yapıların da olabileceği niyetiyle jeoradar çalışması yapıldığını ve 30 dönümlük alanın tescillendiğini söz eden Demirdağ, şunları söyledi:
“Bölgede değerli buluntulara rastladık. Bu buluntular ve izler çerçevesinde arkadaşlarımız bu yıl kazılara devam ettiler. Taban mozaiğinin 70 metre güney kısmında çok değerli bir yapıya rastladık. Bu bölgede bir birinci diyebileceğimiz Roma hamamına denk geldik. Özellikleri bakımından o periyodun üst seviye yönetici sınıfına ilişkin olan, klasik bizim hamam kültürümüze benzeri ılık, soğuk ve sıcak kısımlardan oluşan, alttan ısıtmalı, o periyodun tekniği açısından üst seviye bir yapısı olan Roma hamamını keşfettik. Baktığımızda genel olarak bölgenin bir kent yerleşim alanı olduğunu iddia ediyoruz. Bölgede hafriyat çalışmalarımıza devam edeceğiz.”
Demirdağ, bu tarihi kıymetlerin bölgenin turizme kazandırılması açısından kıymetli olduğunu vurguladı.
“HAMAMIN ÖZELLİKLİ VE DEĞERLİ BİR YAPI OLDUĞUNU SÖYLEYEBİLİRİZ”
Kazı alanı sorumlusu arkeolog Emre Çayır ise Geç Roma Devri’ne tarihlenen hamam ile taban mozaiğinin bulunduğu alanın daha çok arpa ve buğday ekimi yapılan düz topraklardan oluştuğunu, dışarıdan bakıldığında burada bu kadar hoş mimari yapıtlara ulaşmanın mümkün olmadığının düşünüldüğünü kaydetti.
Vişne fidanı dikimi için çukur kazılması esnasında taban mozaiğinin tesadüfen bulunmasıyla bölgede genişletilen çalışmalarda tarlalardan adeta tarih fışkırdığını anlatan Çayır, “Bulunan hamam yapısı teknik özelliklerine baktığımızda Elazığ hudutları içerisinde bir birinci olma özelliğini de taşıyor. Bu mimari yapı planlamasının günümüze kadar korunarak ulaşması da değerli.” dedi.
Çayır, burada kullanılan sistemin Romalıların kurduğu bir ısıtma sistemi olan Hipokaust (hypocaustum) olduğunu belirtti.
“Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık kısımları dediğimiz kısımlar günümüze kadar tam sistemli ve planlı mühendislikle ulaşmış. Bu tarafıyla hamamın sahiden özellikli ve kıymetli bir yapı olduğunu söyleyebiliriz.” diyen Çayır, hamamın doğu-batı doğrultusunda uzanan kesme taş örgülü duvarlarının, kireçtaşı ve bazalt bloklardan inşa edildiğini anlattı.
Çayır, hamamın bu mimari ile periyodun inşaat tekniklerine dair somut ipucu sunmasının yanı sıra bölgedeki toplumsal ömrün, su kültürünün ve halk sıhhatine verilen değerin anlaşılması açısından da değerli bir örnek olduğunu kelamlarına ekledi.
Odatv.com
