Tarık Ali’den Osmanlı itirafı

İngiliz-Pakistanlı tarihçi, müellif ve sinema imalcisi Tarık Ali, global siyaset ve tarih üzerine eleştirel bakış açılarıyla tanınan değerli bir isim. 7 Temmuz 2023 tarihinde PoliticsJoe YouTube kanalında katıldığı röportajda, ünlü İngiliz başkan Winston Churchill’in Balfour Deklarasyonu’ndaki rolünü ele alarak Batılı güçlerin Orta Doğu’daki tesirini ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasının akabinde Arap topraklarının nasıl bölündüğünü tartıştı.

Tarık Ali, Arap dünyasının Osmanlı İmparatorluğu devrinde büyük bir kültürel ve coğrafik bütünlük gösterdiğine dikkat çekerek, “Osmanlı devrinde Arap dünyası bir dünyaydı. Kentlerin dünyasıydı.” tabirlerini kullandı. Ali, Batılı güçlerin, bilhassa İngiltere’nin, Arap topraklarını stratejik olarak küçük devletlere bölerken, bu bölünmenin akabinde bölgede uzun vadeli istikrarsızlık ve sömürü ortamının şekillendiğine vurgu yaptı.

Röportajda ayrıyeten, Edwin Montagu’nun siyasette Avrupalı Musevilerin taşınmasını bir plan olarak görmesine ve bu hususa dair yaptığı tenkitlere de değinildi. Montagu, bu planın sadece Batılı güçlerin çıkarları doğrultusunda bir strateji olduğuna dikkat çekerek, Churchill ve öteki önderlere karşı tenkitlerini lisana getirmişti.

Tarık Ali, bilhassa tarihî ve çağdaş siyasetleri anlamak için bu tıp tenkitlerin kıymetli olduğunu vurguladı. Savaş tersi hareketlerin modülü olarak, Batılı devletlerin Orta Doğu’daki sömürgeci tavırlarının uzun vadeli tesirleri üzerine içgörülerini paylaştı ve bu sorulara daha fazla dikkat çekilmesi gerektiğini belirtti.