Tahsilatlar kilitlendi, nakit kral oldu
Ekonomi idaresi, yüksek enflasyon ortamından çıkış için sıkı program uygularken gerçek dalda tablo giderek ağırlaşıyor. Bilhassa son çeyreğe girilirken tahsilat mühletleri uzadı, nakit yine ‘kral’ ilan edildi.
Dünya Gazetesi’nden Nurdoğan Arslan’ın haberine nazaran, firmalar ayakta kalabilmek için müşterilerinden peşin ödeme talep etmeye ya da vadeleri kısaltmaya başladı. Birtakım şirketler alacak sigortası ve faktoring üzere maliyetli tahlillere yönelirken, bu usullerin sorunu kökten çözmediği belirtiliyor.
TAHSİLAT ISTIRABI HÂLÂ GÜNDEMİN ANA SORUNU
Bazı işletmeler, her ne kadar son çeyrekte kısmi bir güzelleşme beklentisi taşısa da, tahsilat problemlerinin ve finansman yükünün hala en büyük gündem hususları olduğunu belirtiyor. Plastik Sanayicileri Federasyonu (PLASFED) Başkanı Ömer Karadeniz, özellikle ihracat yapan firmalarda nakit akışının biraz daha sistemli hale geldiğini, lakin çok sayıda işletme için nakit sıkışıklığı hâlâ önemli bir sorun olduğunu vurguladı. Piyasada hissedilen ‘temkinli iyimserliğin’ aldatıcı olmaması gerektiğine dikkat çeken Karadeniz, bilhassa küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) nakit akışı meselelerinin devam ettiğini vurguladı.
YÜKSEK FAİZ VE KISITLI KREDİ İŞLETMELERİ BOĞUYOR
Sektör temsilcilerinin lisana getirdiği en değerli nokta, bankaların kredi musluklarını kapatması ya da kısması ve yüksek faiz oranlarının yarattığı finansman baskısı. Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Başkanı Alican Duran, “Tahsilat ortalamamız uzamış durumda” derken, Konfeksiyon Yan Sanayicileri Derneği (KYSD) Başkanı Murat Özpehlivan faizlerdeki sembolik düşüşlerin kredi faizlerine yansımadığını ve bunun piyasada likidite sorunu yarattığını belirtti. İstanbul Tüccarlar Kulübü Derneği Lideri İlker Önel de misal biçimde, mikro ve küçük işletmelerin bu durumdan en çok etkilenen kesim olduğuna dikkat çekti.
İFLAS VE KONKORDATO RİSKİ DEVAM EDİYOR
Finansman ıstırabı ve tahsilat problemleri, Türk iş dünyasında iflas ve konkordato riskini canlı tutmaya devam ediyor. İktisattaki nakit sıkışıklığı ve artan maliyetler, bilhassa sermayesi zayıf olan firmalar için adeta bir kapan haline geldi. Dal temsilcileri, bu durumun yalnızca mevcut periyodun bir sorunu olmadığını, 2026 yılına kadar tesirini sürdürebilecek esaslı bir sorun olduğunu belirtiyor.
Belki de bu devrin ‘en ağır’ hasarını alan dal hazır giysi ve konfeksiyon olmaya devam ederken, TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Sektör Meclis Başkanı Şeref Fayat, halihazırda birçok firmanın kapandığını ve küçüldüğünü söz ederken, önümüzdeki periyotta de yeni iflas ve konkordato haberlerinin gelme ihtimaline dikkat çekti. Firmaların karlılıklarının düşmesi ve nakit akışını yönetmede zorlanmaları, zincirleme bir tesir yaratarak ticari bağlantılardaki inanç ortamını zedeliyor.
BEŞERİ SERMAYE KAYBEDİLİYOR
KYSD Başkanı Murat Özpehlivan’a göre, bankalardan bekledikleri finansman dayanağını bulamayan üreticiler, tahsilat vadelerini kısma ve ön ödeme isteme üzere ‘palyatif çözümlere’ yönelmek zorunda kalıyor. Lakin bu formüller, kalıcı bir tahlil sunmaktan uzak. “Türkiye’de talebi baskılayan iktisat siyasetleri neredeyse ikinci yılını dolduruyor. Yalnızca faiz enstrümanını kullanarak bu sorunu çözemeyeceğimizi anlamamız gerek” diyen Özpehlivan, yüksek faizlerin enflasyonu düşürme amacıyla uygulanmasının, gerçek kesimde derin yaralar açtığını belirtti. Özpehlivan’a nazaran, ekonomik baskılar, yalnızca finansal tablolarla hudutlu kalmıyor. Türkiye’nin en kıymetli varlığı olan beşerî sermayesini tehlikeye atıyor. Özpehlivan, “Küresel pazarlardaki müşterilerimizi anbean kaybederken enflasyonu düşürmüş olmamız kazanım değil, tam bilakis kendi elimizle kendimize yaptığımız devasa bir yıkım” sözlerini kullandı.
KARŞILIKSIZ ÇEKLER TİCARİ DÖNGÜYÜ BOZUYOR
İşletmeler ve bireyler, artan maliyetler ve daralan piyasa şartları altında ödemelerini yapmakta zorlanırken, bu durum çeklere de yansıdı. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin datalarına nazaran, yılın birinci 6 ayında karşılıksız çek sayıları da arttı. Toplamda 138 bin adet çek, 107 milyar TL meblağla karşılıksız kaldı. İş insanları, bu artışın devam etmesi halinde, piyasalarda inanç problemine yol açabileceği ve ticari ilgilerde belirsizlikleri artırabileceği konusunda telaşlı. İş beşerlerine nazaran, karşılıksız çek sorunu, kolay bir ödeme zahmeti olmaktan çıkıp, tüm ticari döngüyü etkileyen kıymetli bir risk ögesi haline gelmiş durumda.
