Suudi istihbaratçı Trump’a sert çıktı: ‘Daha çok kan akar’
Orta Doğu ve Avrupa, Trump’ın planlarını kınadı: Almanya’dan Suudi Arabistan’a kadar pek çok ülke Filistinlilerin yerlerinden edilmesini reddediyor
2,2 milyonluk Filistinli nüfusunun tekrar yerleştirilmesi gerektiği istikametindeki şok edici duyuru sonrası hangi ülke ne dedi, araştırdık…
İSRAİL
ABD askerlerini bölgeye konuşlandırma tarafındaki açıklamaları, İsrail gazeteleri ve medyası tarafından farklı formlarda yorumlandı. Ekseriyetle İsrail’in güvenlik siyasetleri ve bölgesel dinamiklerle ilişkilendirilerek ele alındı.
Sağ medya Trump’ın açıklamalarını İsrail’in güvenliği açısından olumlu bir adım olarak değerlendirirken ABD’nin bölgede daha faal bir rol almasını destekledi. Lakin bu cenahtaki yayınlar bile planın uzun müddetli bir muvaffakiyet getireceğini savunamadı. Örneğin Yedioth Ahronoth ABD askerlerinin varlığını desteklerken pratikte zorluklar yaşanabileceği üzerinde durdu.
İsrail’deki sol ve liberal medya ise Trump’ı eleştirdi: Kararın bölgedeki istikrarsızlığı artırabileceği, İsrail’in milletlerarası arenada güç durumda kalabileceği tarafında bir tesiri olacağı konusunda tasalar lisana getirildi. Haaretz bahse eleştirel yaklaşırken Jerusalem Post ABD’nin Gazze’ye direkt müdahalesinin, İsrail’in güvenliği açısından hem fırsatlar hem de riskler barındırdığını yazdı.
İsrail Devlet Televizyonu KAN ise Trump’ın açıklamalarının bölgesel ve milletlerarası yansıları üzerinde durarak kısa vadeli yararlara karşılık uzun vadede sıkıntıların altını çizdi.
İNGİLİZ BASINI
The Guardian, Gazze açıklaması hakkında yayınladığı haberde Birleşmiş Milletler’in ‘etnik temizlik’ ikazını yineledi.
BBC’den Jeremy Bowen ‘Trump’ın Gazze planı gerçekleşmeyecek lakin sonuçları olacak’ başlıklı tahlilinde bir milyon kişi ayrılsa bile, 1,2 milyon kadarının hala orada olacağını, Trump’ın onları uzaklaştırmak için güç kullanmak zorunda kalacağını ve Amerika’nın 2003’te Irak’a yaptığı felaket müdahalesinden sonra, bunun ülkeye değerliye patlayacağını yazdı.
ALMANYA
Alman dışişleri bakanı Annalena Baerbock, İsrail ile Hamas ortasında bir yıldan fazla süren savaşın akabinde büyük bir kısmı harabeye dönen Gazze planının “yeni acılara ve yeni nefrete yol açacağı” konusunda uyardı ve “Filistinlilerin başının üstünde hiçbir tahlil olmamalı” sözlerini kullandı.
SUUDİ ARABİSTAN
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı Çarşamba günü ülkenin bağımsız bir Filistin devleti olmadan “İsrail ile diplomatik bağlantılar kurmayacağını” söyledi ve pozisyonunun “müzakere edilemez ve uzlaşmaya tabi olmadığını” ekledi.
Beyaz Saray’daki birinci devrinde İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn ortasında olağanlaşma mutabakatları arabuluculuğu yaptıktan sonra Trump’ın İsrail ile Suudi Arabistan ortasında bir muahedeye varması bekleniyordu.
Ancak Hamas’ın 7 Ekim 2023’te düzenlediği Aksa Tufanı Harekatıyla tetiklenen İsrail’in Gazze hücumları, Riyad’ın İsrail’e karşı tavrını sertleştirdi ve krallık bağımsız bir Filistin devletine olan bağlılığını yeniledi.
Filistinli yetkililere nazaran, Veliaht Prens Muhammed bin Selman daha evvel İsrail’in Gazze ataklarını tanımlamak için “soykırım” sözünü kullanmıştı.
Öte yandan CNN Int gazetecilerinden Christiane Amanpour’a konuk olan Suudi eski istihbarat şefi Prens Turki el-Faysal, Trump’ın teklifinin sırf “daha fazla çatışma ve daha fazla kan dökülmesi” manasına geleceğini söyledi ve bunu “etnik temizlik” olarak tanımladı.
Oldukça sert sözler kullanan Faysal’ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“21. yüzyılda etnik paklığın, geride kalıp buna cevap vermeyen bir dünya topluluğu tarafından beğenilen görülebileceğini düşünmek bir fantezidir. Filistin’deki sorun Filistinliler değil. İsrail işgalidir”
“Ve bu herkes tarafından açık ve anlaşılmıştır. Hasebiyle, 1967’den bugüne kadar barış için toprak karşılığında bir şey talep eden Birleşmiş Milletler kararlarınız var”
“Sadece Arap dünyasının değil, Müslüman dünyasının da, Avrupalıların ve iki devletli tahlile inanan öbür ülkelerin mevzuyu ele almak için kolektif bir aksiyonda bulunmasını beklerim ve bu Birleşmiş Milletler’e gitmekten öbür ne olabilir ki. Bu cins şeylerin tartışılabileceği tek alan orası. Ne yazık ki, [Güvenlik Konseyi’ndeki] Amerikan vetosuyla, rastgele bir kararın geçirilmesinde çok fazla muvaffakiyet bekleyemem. Fakat yeniden de, dünyanın Amerikan liderinin önerdiği bu çılgın etnik paklık planına karşı olduğunu gösterecektir”
ÜRDÜN
Ürdün de Çarşamba günü ABD liderinin Gazze tekliflerini reddetti ve daha evvel Trump’ın yerinden edilmiş Filistinli mültecileri kabul etmeleri gerektiği tarafındaki teklifini reddetti.
1948’de İsrail’in kurulması sırasında Filistinlilerin göçü, komşu ülkelere yanlışsız göç dalgaları yarattı ve bölgede yıllarca süren kargaşayı tetikledi.
Ürdün Kraliyet Mahkemesi, Kral Abdullah’ın “toprak ilhak etme ve Filistinlileri yerinden etme teşebbüslerini reddettiğini” söyledi.
MISIR
Mısır dışişleri bakanı Badr Abdelatty, “Filistinlilerin Gazze Şeridi’ni terk etmeden, bilhassa topraklarına bağlılıkları ve topraklarını terk etmeyi reddetmemelerini” söyledi ve daha süratli insani yardım davetinde bulundu.
UMMAN
Umman Dışişleri Bakanı Badr Albusaidi, “zorla yerleştirmeye yönelik rastgele bir teşebbüsün çok önemli bir cürüm olacağını” ve “bölgeyi daima bir istikrarsızlık durumuna mahkum edeceğini” ekledi.
Çeviri
