Soner Yalçın “Solcular” kitabında sürpriz bilgiler var: Bahçeli, Sırrı Süreyya’ya tabanca hediye etti

“Bir yanı delikanlı, bir yanı solcu Kadir İnanır’ı çok sevdi, kahramanıydı.”

Kim bu?
“O gün meskenine çekinerek gittim. Bilirdim ki, yaman polemikçi. Sert adam.”

Kim bu?
“Marksizmin kütüphanesiydi konutu, entelektüel dünyaya orada adım attım. Korkusuzluğun başşehriydi o konut, liman değil denizdi konutu.”

Kim bu?
Tarikatı yoktu. Cemaati yoktu. İktidarlardan makam beklentisi yoktu. Yandaş yayın organlarından köşe müellifi olma beklentisi yoktu. Televizyonlara çıkayım, şöhret olayım beklentisi yoktu. Anma gecelerine, belgesellere bile katılmadı. Kültür Bakanlığı’nın verdiği plaket ve para mükafatını de Cumhurbaşkanı’nın verdiği mükafatı de almaya gitmedi.

Kim bu? Portreler…

Bu hafta sonu ağabeyim Soner Yalçın’ın Kırmızı Kedi Yayınevi’nden çıkan son kitabı “Solcular”ı okudum. Şaşırdım!
Entelektüel bilgisine hem sohbetlerinden hem yazılarından şahit olduğum Yalçın’ın edebi manada kaleminin bu kadar kuvvetli olacağını düşünememişim. Güya büyük şair Cemal Süreya’nın “99 Yüz / Portreler” kitabı elimde.

328 sayfada kimler yok ki!
Bir sefer daha şaşırdım. Zira kitabın ismi “Solcular” lakin sağın / İslami kısmın aydınları da var: Sezai Karakoç, Cemil Meriç, Nurettin Topçu, Cahit Zarifoğlu…
Soner Yalçın’a sordum:
— “Bu isimler de mi solcu?”
Karşılığı netti:
— “Evet, solcu onlar. Emperyalizme, neoliberalizme karşı dikler. Ezber bozmak gerekiyor.”

“Solcular”da kendini anlatan Soner Yalçın’la konuştum.

Kitabın ismi neden “Solcular”?
— Bilhassa son yarım asırdır itibarsızlaştırılmak istenen, karalanan, ‘modası geçti’ denip küçültülen, korkutulup fısıltıyla konuşulan, alay edilen bir büyük siyasi kavrama tekrar prestij kazandırmak, onu onurlandırmak istedim. “Demokrat”, “özgürlükçü”, “halkçı”, “toplumcu” değiliz, biz hepsiyiz, biz solcuyuz! Sol sadece bir siyasal tavır değil, birebir vakitte bir niyet biçimi. Bu pahası, muhalif ruhlar — bizim aydınlar — üzerinden anlatıp hak ettiği mertebeye yükseltmek istedim.

Kitapta anlattığın solcular gayeye ulaşamadı. “Sol kaybetti” fikrine katılıyor musun?
— Elinizdeki kitapta anlatılan solcu aydınların hiçbiri siyasi ülkülerini hayata geçiremedi. Lakin bir fikrin gerçekleşmemiş oluşu, o fikrin yanlışlığının delili değildir; bu yalnızca bir gecikme. Vakitle, gerçekleştirilmeyen fikirler, hareketler mutlak tekrar hayata döner. Bu kitap insanı kazanmak, vaktin dönüştürüşünü hızlandırmak maksadıyla kaleme alındı.
Bir kuşağın yazgısı gelecek jenerasyonların yazgısı olmasın, dün ile köprü kurulsun istedim. İradesi zayıflatılan, boyun eğen beşere yürek duygusu, gayret ruhu aşılanmalı ve çeliğe su verilmeli.
Korkusuz olmak öğrenilir; cüret doğuştan gelmez. Siyasal niyetin, solculuğun hikayesini bizim aydınlar üzerinden yazmak istedim: Haklılığın inadını sürdüren, sarsılmaz dürüst düşün insanlarını tanıtmak istedim.
Hayatlarına yıldırımlar düşürülmesine rağmen hakikati savunan, kurulu nizama itaatsizleri tanıyın istedim. Azabın tüm aletleriyle acı çektirilmelerine karşın zalime tahammül göstermeyen, kulluk etmeyen, teslim olmayan, savrulmayan aydınları bilin istedim.
Ümitsizliği kimlik yapmayan, yalnız kalma kıymetine haksızlığa karşı inatçı çabalarını öğrenin istedim.

Kitabı bir günde bitirdim. Kısa kısa portreler lakin bütününe bakınca roman tadında. Birçoklarını da tanımışsın.
— Sayfaları çevirdikçe okuyacaksınız, hiçbiri sıradan hayatlar değil, ilhamını kendi yaratan ömürler. Onca sert imtihandan muvaffakiyetle geçen, yolunu sonsuzluğa açan, özgür niyetli, coşkun entelektüeller.
Sarsılmaz, keskin görüşlü radikaller. Yıldızı görünmeyen karanlık geceye yenilmeyenler… Hepsi ateşli ve yürekli. İstikamet veren pusula. Nesnellik konusunda daima güçlü, daima ısrarcı.
Biliyorlar ki “Bir yeryüzü çocuğu, ne kadar güç özgürleşirse, insanlığa o kadar güçlü dokunur.”
Dünyaya düşmüş düşün havarilerini yazdım; yazdıkları bahtları olan…
Evet, tanıdığım-tanıştığım, boyun eğmez, “iyiyi” yaratmak, korumak isteyen aydınları yazdım. Hepsi hayatıma dokundu, öğretmenlerim oldu.
Beni etkileyen zihinsel donanımlarını, karakterlerini, ruhlarını, dirençlerini görün istedim. Bu sağduyu kalelerinin bendeki intibasını paylaşmak istedim. Bugüne örnek olsun istedim, bilinsin hudutları aşan bu yiğit hayatlar…

“SOL HAREKETTE HİÇ Mİ SAĞLAM AYAK YOK”

Herkes Ahmet Kaya’yı hâlâ bir o yana, bir bu yana çekiştirip duruyor. Her etraf kendi siyasi görüşüne “malzeme” kapma yarışında. Hele Ahmet Kaya’nın çocuksu, eğlenceli, şakacı tarafı unutuldu. Daima asık hızla tartışılıyor. Kuşkusuz bunda yaşadığı acılı son sürecin tartısı var.

Salt bu türlü bir Ahmet Kaya portresinin de haksız ve yanlış olacağını düşünüyorum. Fıkra anlatan, muhabbetine doyulmayan, keyifli yaşayan-yaşatan, şaşırtan, mizah istikameti güçlü bir insandı. Büyük lafları diğerlerine bırakıp, Ahmet Kaya’yla yaşadığımız bir-iki anıyı paylaşmak istiyorum:

Solun tüm renklerini kapsayan günlük Aydınlık gazetesini çıkarıyoruz. Ahmet Kaya, gazete faydasına konser vermek için Ankara’ya geldi. Gazeteyi ziyarete geldiğinde şair Metin Altıok ile paylaştığım odaya geçtik. O gün Ankara ofiste çalışan muharrirler da “Hoş geldin” demek için odaya gelmeye başladı.

İlk gelen Attila Aşut’tu. Sonra Şükrü Günbulut geldi. “Hoş geldin Ahmet” deyip gittiler.
Ahmet Kaya bir devir Aydınlık hareketi içinde yer almıştı; Doğu Perinçek’i yakından tanıyordu. Doğu Perinçek’in bir ayağı çocuk felci (polio) hastalığı sebebiyle aksaktı. Attila Aşut ve Şükrü Günbulut’un da ayakları emsal nedenle aksaktı.

Attila Aşut ve Şükrü Günbulut’la art geriye tanıştıktan sonra Ahmet Kaya bana dönüp gülümseyerek şöyle dedi:
“Yahu Soner, bizim sol harekette hiç mi sağlam ayak yok!”

Benim tanıdığım Ahmet Kaya buydu; hep espri üretirdi. Kuşkusuz söylediği latifenin kıymetli muharrirleri küstüreceğini düşünemezdi — ki o beşerler da o denli değildi, mizahtan anlarlardı.

BAHÇELİ, SIRRI’NIN FOTOĞRAFINI NEDEN OKŞADI

Yarım asırlık arkadaşım Sırrı Süreyya Önder, parti disiplinine uyup bu mevzularda detay vermezdi fakat kendisinin İstanbul dışından — Bursa ya da Sakarya’dan — milletvekili aday listesine konmak istenmesine reaksiyon koyup, kapıyı çarpıp çıktığını öğrendim.

Birileri Meclis’e girmesini istemiyordu. Niçin?
Halbuki Sırrı’nın, başta Devlet Bahçeli olmak üzere öbür partiler ile âlâ bağlantıları vardı.

Kimseler bilmez, yazayım:
Devlet Bahçeli’nin üç koleksiyonu var — araba, tesbih ve silah.
Bahçeli, Belçika üretimi Browning marka tabanca kabzesi üzerine altın kakma inisiyalle “SS” harflerini yazdırıp Sırrı’ya armağan edecek kadar seviyordu.

Sırrı vefat ettiğinde Meclis’teki anmada Bahçeli’nin Sırrı’nın fotoğrafını eliyle okşaması da nişane değil mi?
Evet, birileri “milli tahlil sürecine” karşıydı ve bu sebeple Sırrı’nın Meclis’te olmasının önüne geçmek istiyordu!

“AZİZ NESİN’DEN NEDEN AZAR İŞİTTİ”

YIL, 1993.
Her okur, nasıl kendini okur ise tahminen ben de kendimi yazdım, kim bilir… Vaktin bende hatıratı.
Aziz Nesin, Aydınlık gazetesinin başyazarı. Sivas Madımak Otel Katliamı’ndan sonra M. Ali Birand’ın 32. Gün programına röportaj verecek.
Aydınlık Ankara ofiste hazırlıklar yaptık. Dolmakalem tutkusu vardı, cebinde birkaç dolmakalem taşırdı. Birini çıkardı, seslendi:

“Soner Bey, bir kâğıt verir misiniz, söyleyeceklerimi not edeyim.”

A4 beyaz kâğıt getirdim, kâğıdı çevirdi baktı, iki tarafı da bembeyaz. O keskin bakışını bana çevirdi:
“Babanın kâğıdı mı bu? Bana bir tarafı yazılmış kâğıt getirir misin, bu ne israf böyle!”

Aziz Nesin benim için buydu; tutumluluk değildi bu, vaktimize düşmüş öğretmen.
Eski kitaplarının prova baskılarının gerilerini kullanırdı daima.
Yetiştiği devrin geleneğinde ekmek nimetti, “Allah” sözünün yazıldığı kâğıt kutsaldı…
Herkes “pinti” bildi lakin pintileri hiç sevmedi, küçümsedi, acıdı onlara…
Bu mevzuda hiç mütevazı değildi. Plansızlığı sevmezdi…
Yalnızca hakikat konusunda karakterinin sertliği ortaya çıkardı. Yoksa, insani ilgilerde sakladığı duygusal yanı vardı.

ENTELEKTÜEL KARARGAH: YALÇIN KÜÇÜK’ÜN EVİ

Prof. Yalçın Küçük ile ne vakit tanıştım? Ki, birinci tanımam sanırım Türk aydınının düşünsel birikimini yazdığı Aydın Üzerine Tezler (1830-1980) kitabını okuyarak oldu. Yıl, 1984’tü.
“Aydın uğraş etmezse aydın değildir.”

Tanışmam ise şöyle oldu: Tarih, 6 Kasım 1986.
12 Eylül Darbesi karanlığı sürüyor. Ankara’da Hacettepe Üniversitesi öğrencisiyim, ağır baskı altındayız.
Yasa dışı yapı içindeyim ki, zati bu üniversiteyi seçme sebebim örgütçülük…
Ülkülerimiz konusunda inatçıyım, mani tanımıyorum. Dört yandan duyulan acı içindeki çığlıklara nasıl sessiz kalınır ki…
Bir avuç genciz, düş kırıklığı rehavetine kapılmayan…

İlk hareketimiz, YÖK’ü protesto etmek için İzmir ve İstanbul’dan Ankara’ya yürüyen öğrencileri ODTÜ önünde karşılamaktı.
Yüz öğrenciden biriyim. TBMM Başkanı N. Karaduman’a üniversitelerden toplanan 7 bin imzalı dilekçeyi teslim edecektik.
Polis müsaade vermedi, Ankara’ya sokmadı, çok arkadaşımızı gözaltına aldı…

Ankara üniversitelerindeki hareketliliğin merkez yerlerinden biri Yalçın Küçük’ün ODTÜ yakınındaki Karakusunlar’daki konutuydu.
O periyot epey yaygındı açlık grevi yapmak. Niye yapılıyordu hatırlamıyorum, bu türlü bir aksiyon sırasında tanıştık Yalçın Küçük ile…
Marksizmin kütüphanesiydi konutu, entelektüel dünyaya orada adım attım. Korkusuzluğun başşehriydi o konut, liman değil denizdi meskeni.

“YAŞAR KEMAL’İN KAÇMASINA ŞAŞIRDIM”
Dil anıtı Yaşar Kemal, tüm yapıtlarında bozulmayı, yozlaşmayı, çöküşü ve bununla birlikte hoşluğun, uygunluğun, sevginin nasıl yitip gittiğini yazdı daima.

Yaşar Kemal, karakter kuyumcusu; sadece insanın ya da kurumların çürüyüşünü yazmadı. Türk edebiyatında; dağları, ovaları, bataklıkları, ağaçları, otları, böcekleri, kuşları, köpekleri, yani tüm doğayı romanlarında şiirsel bir lisanla anlatan pek az müellif vardır.

Türk edebiyatında benim için eşsiz müellif Yaşar Kemal, bilhassa son yıllarda siyaset konusunda beni çok şaşırttı. “Tamam” dedi, kelam verdi; en yakın iki arkadaşı sabahın erken saatinde meskenine geldi, duruşmaya götürmek için!
Gelmedi. Kaçtı.

Kumpas davası Silivri duruşmasına gitmedi.
Yaşar Kemal’in kişiliğine kızmış olabilirim ancak yazdıklarına, Türk lisanını kanatlandırıp coşturmasına, anlattığı insan kıssalarına tek kelam edemem.

Edebiyatçılığı en büyük ödüllere layık.
O denli büyüktü ki müellifliği, Yaşar Kemal bile öldüremedi onu!