Sigorta yasasını hazırlayan eski Turizm Bakanı Odatv’ye konuştu: 1 numaralı sorumlu sigorta şirketi

Odatv, 78 vatandaşımızı yitirdiğimiz Kartalkaya yangınında sigorta şirketinin taşıdığı sorumluluğu, birinci olarak Türkiye’nin gündemine soktu. Şu ana kadar yanan oteli sigortalayan Eureko şirketinden bir açıklama gelmedi. Şirket hakkında bir soruşturma da başlamadı. Türkiye’de bu mevzuda otoritelerden birisi olan eski Turizm Bakanı Bülent Akarcalı’ya sorduk.

Akarcalı, 1980 sonrası çıkan sigorta yasasını hazırlamış bir isim olarak çarpıcı tespitler yaptı. Akarcalı ile yaptığımız röportajımız şöyle:

• Sayın Bakan, Grand Kartal yangınında şimdi sorumlular ortaya çıkmadı. Herkes soruşturmanın nasıl ilerleyeceğini ve sonuçlanacağını merak ediyor. Sizin bu mevzuda eskiye dayanan kıymetli bir deneyiminiz var… Anlatır mısınız?

Siyasette vazife almadan evvel eski ismi Osmanlı İttihatı Ulusal Sigorta olan Axa Sigorta’nın Genel Müdürü olarak görev yaptım. Bu Fransız şirketin arşivinde İstanbul için değerli dokümanlar, araştırmalar var. O devirde İstanbul yangınları çok olduğu için, bütün sokakları elle çizilmiş planları hazırlanmış. Bir yangın çıktığında o noktaya nasıl erişilir, bunları hesaplamışlar. Fransa’da sigortacılık çok gelişmiştir.

Axa’nın yangın ve kusurluluk konusunda bir araştırma şirketi de vardı. Ben de genel müdür olduğumda, Fransa’ya yangın kontrolü için 3 kişilik bir takım gönderdik. Döndüklerinde onlarla birlikte, sigortaladığımız sanayi ve ticari kurumları didik didik inceledik.

Sonra bakanlık vaktinde, Meclis’te sigorta yasasını inceledik. Yetersiz bulduğumuz için 1986-87’de yeni bir sigorta yasası hazırladık.”

• Bu deneyim ile Kartalkaya’da yaşananlara baktığınızda eksikliği ve sorumluluğu nerede görüyorsunuz?

Otel yangınında, mesleksel açıdan bir numaralı sorumlu sigorta şirketidir. Turizm Bakanlığı şeklen, sigorta şirketi ise aslen sorumludur. Bir oteli sigortalıyorsan, yangına karşı A’dan Z’ye ticari işletmenin bütün eksiklikleri tespit edip, gereğinin yapılmasını sigortalıdan istemek zorundasın. Bakınız bu otelde sigorta yapmayı reddeden öbür şirketler var. Riskin büyüklüğünü görmüşler ve yapmamışlar. Fakat onların da neden yapmadıklarını Turizm Bakanlığına bildirmeleri gerekirdi. Sigortanın yapılması, direkt işletme sahibinin “Benim otelim yanmaz” fikrine kapılmasına neden olur.

• Yalnız, Odatv olarak sigorta şirketine açıp sorduğumuzda maalesef bir bilgi alamıyoruz.

Böyle bir şey kabul edilemez. Sigorta şirketi yaptığı poliçeyi açıklamakla mükelleftir. Bir eser satıyorsunuz lakin özelliklerini onun üzerine yazmıyorsunuz. Bunu kamuoyuna açıklamıyorlarsa şikayet bahsidir. Ben Bakan olsam bu şirketin lisansını direkt iptal ederim.

• Sigorta şirketlerini bu hususta zorlayacak daha üstte bir yapı yok mu?

Türkiye Sigorta Ve Reasürans Şirketleri Birliği, hepsinin üstündedir. Sorduğunuzda bir açıklama yapmaları gerekir. Bu şirketler, sigorta şirketlerinin pirim ödemelerini onlardan satın alırlar. Örneğin yıllık 1 milyon TL’lik bir prim varsa, bunun sadece yüzde 5-10 ortası sigorta şirketinde kalır. Gerisi reasürans şirketine satılır, sigorta şirketi de kendisini garanti altına alır. Münasebetiyle, risk gerçekleştiğinde 1 milyonluk primin paylaşımı oranında mesela 100 milyonluk masraf karşılanır. Reasürans şirketleri de milletlerarası çapta çok yaygındır… Japonya’dan Kanada’ya kadar bu sistem birbirine bağlıdır.

• Avrupa ülkeleri bu işi nasıl çözmüş?

Bizden farklı olarak, kusurlulukta tüzel müeyyideler hayli ağırdır. Bir olayda, verilecek ceza derecesine nazaran yüz milyonlarca dolara varabilir. İşletmeler bu açıdan hukuk yolu ile terbiye edilir. Batı dünyası, sistemini sigorta üzerine kurmuş. Örneğin, Paris bulvarının sağında ve solundaki binaların değerli bir kısmı Axa’ya aittir. Binalarında yangın merdivenleri için farklı formüller üretilmiştir.

*Reasürans: Sigorta şirketlerinin düzenledikleri poliçeler ile üstlendikleri riskleri sigortalamaları reasürans olarak isimlendirilir.

Osman Erbil