SGK’ya 6 ayda 1 trilyon TL bütçe transferi
Sosyal güvenlik sisteminde ağır emeklilik ve istihdamdaki zayıf artış nedeniyle sarfiyat büyümeleri devam ediyor.
Nasıl Bir Ekonomi’den Mehmet Kaya’nın haberine nazaran, Ocak-haziran periyodunda, toplumsal ödemeler ve her bir çalışan için Hazine’den aktarılan fiyatlar ve açık finansmanından oluşan SGK’ya bütçe transferleri bir evvelki yıl tıpkı periyoda kıyasla yüzde 36,30 artarak 969 milyar 445 milyon TL’ye yükseldi. 2024’ün tamamında 1 trilyon 442.6 milyar TL seviyesindeydi.
Öte yandan, toplam prim gelirlerinin, emekli aylıklarını karşılama oranında da yeniden yüksek emeklilik sayısı nedeniyle oran zayıf seyrini sürdürüyor. Toplam emeklilere yapılan ödemeler 2023’te prim gelirlerinin yüzde 96,26’si seviyesindeyken, 2024’te, yüzde 95,54’e yükseldi. 2025 Ocak-Haziran periyodunda ise düzey 97,88 seviyesinde bulunuyor.
BÜTÇE TRANSFERLERİ 6 AYDA 1 TRİLYON HUDUDUNA GELDİ
SGK’nın açığı 2025’te 322.8 milyar TL olarak kestirim edildi. Buna karşılık yılın birinci yarısındaki açık yeniden iddianın altında seyrederek 75.2 milyar TL seviyesinde bulunuyor. Son devirde en düşük emekli aylığını üst çekmek için Hazine kaynaklı olarak yapılan artışların da tesiriyle, bütçe transferleri çok süratli artıyor.
Buna nazaran, 2022’nin tamamında 389 milyar TL olan bütçe transferleri, 2024 yılında 1.4 trilyon TL’ye, 2025 birinci altı ayında ise 1 trilyon sonuna gelerek 969.4 milyar TL düzeyine ulaştı.
AYLIKLARI KARŞILAMA ORANINDA BOZULMA
Prim gelirleri, hala emekli aylıklarından daha yüksek düzeyde bulunuyor fakat yüzde 90’ların üzerindeki seyir, son yıllarda neredeyse bire-bir düzeyine yaklaştı. İktisatçı İnan Memnun, “Emekli maaşlarının güç ödenmesi ya da SGK açıklarının finansmanında zorlanılacak bir durum hiç yok” dedi.
Mutlu, “Sadece prim gelirlerinin emekli aylıklarını karşılama oranına baktığımızda, karşılama oranı yüzde 97,5. Yani prim gelirlerini dışarda bırakırsak emekli aylıkları için devletin ödediği sayı yüzde 2,5 düzeyinde. Bunun birinci altı aydaki TL karşılığı 43,3 milyar lira. Birinci altı aydaki 6,5 trilyon liralık bütçe harcamalarını dikkate alırsak bu sayı merkezi bütçe harcamalarının yalnızca binde 6’sı. Bakan’ın açıklaması neresinden bakarsanız bakın gerçeklerle örtüşmüyor” değerlendirmesini yaptı.
ANA SORUN İSTİKRARIN YETERSİZLİĞİ
SGK’nın topladığı primler, emeklilerin maaş ödemesinin tamamını karşılıyor. Bir ölçü da prim gelirleri yüksek fakat toplumsal güvenlik sisteminde bozulan istikrarlar bu alanda hareketi de kısıtlıyor.
Örneğin, emeklilerin maaş artışlarının bir kısmı Hazine’den ödeniyor, ele geçen emekli maaşı artsa da gerçekte bir “maaş artışı” yaşanmıyor. Türkiye’nin hala genç nüfusu olsa da, istihdamdaki kişi sayısı görece az olduğu için emeklilere yapılan ödemeler oransal olarak sistem içinde yüksek görünüyor.
SGK’nın aktif/pasif oranı 2000’li yılların ortasından itibaren, bir emekliye karşılık yaklaşık 2 çalışan düzeyine ulaşmasına karşın, 2023’te 1,66’ya, 2024 sonunda, 1,61’e geriledi. Haziran 2025 itibariyle ise 1,62 düzeyinde bulunuyor.
