Şakir Paşa Ailesi’nin istihbaratçı mensubu
Çekildiği setin yanması üzerine yayınına birkaç hafta orta verilen “Şakir Paşa Ailesi”, yine ekrana döndü. Haberturk.com’da Murat Bardakçı, ailenin pek konuşulmayan oğlu Suat’ı ve MİT’ten evvelki istihbarat kuruluşu MAH ile münasebetini yazdı:
Bilenler, pek alışılmadık bir aile olan “Şakir Paşalular”dan birçok sanatkarın çıkması ve bu sanatkarların mesleklerinde üst düzeye gelmeleri sebebi ile, lakin bilhassa de Şakir Paşa’nın sonraki yıllarda “Halikarnas Balıkçısı” diye tanınan oğlu Cevat Şakir tarafından katledilmesi yüzünden yıllardan buyana aileyi konuşup tartışırlardı.
Dizi, aileyi artık çabucak herkesin öğrenmesine vesile oldu…
Ama, Şakir Paşa’nın çocuklarından biri, küçük oğlu Suat, ailesinin tanınır olan öbür mensuplarının, “Halikarnas Balıkçısı” Cevat Şakir’in, ressam Fahrünnisa Zeyd’in, gravürcü Aliye Berger’in ve seramikçi Füreya’nın yanında daima gölgede kaldı, kendini göstermedi ve hakkında pek birşey söylenip yazılmadı…
Bu bilinmezliğin sebebi, Suat Şakir Kabaağaçlı’nın Türk istihbarat teşkilâtının, MİT’ten evvelki istihbarat kuruluşu MAH’ın mensuplarından olması idi ve senelerce değerli vazifeler yapmıştı…
Şimdi, 1899 ile 1972 ortasında yaşayan Suat Şakir’in istihbarat alanındaki kimi hizmetlerini anlatayım:
ÖNCELİKLİ MAKSAT, ALMAN İSTİHBARATI
İkinci Dünya Savaşı yıllarında tarafsız kalan Türkiye, jeopolitik ve jeostratejik ehemmiyeti hasebiyle gerek Mihver, gerekse de Müttefik devletlerin istihbarat servisleri tarafından kıymetli bir faaliyet alanı idi. İstanbul’da savaş boyunca İngiltere, Almanya, Sovyetler Birliği, Fransa, İtalya ve Birleşik Amerika üzere ülkelerin yanısıra Macaristan, Polonya, Çekoslavakya ve Romanya üzere Alman işgali altındaki ülkelerin bâtın servisleri de faaliyette bulunuyordu ve bu teşkilâtların sayısı yirmiye yakındı.
İstanbul’da, dünyanın önde gelen casuslarının buluştuğu yerlerin başında da Pera Palas ile Park Otel geliyordu…
O vaktin istihbarat teşkilâtı olan MAH, bütün bu casusları ve yabancı ülkelerin Türkiye’deki temsilciliklerinde misyonlu istihbaratçıları yakından takip ediyordu. MAH, 1939 ile 1944 yılları ortasında bilhassa Alman istihbaratı üzerinde ağırlaşmış; Alman casusların ülkemizdeki ve yurtdışındaki birçok temas, görüşme ve plânlarını açığa çıkartıp Almanya’nın Arap ülkelerindeki faaliyetlerini tespite çalışmıştı.
MAH, bütün bu faaliyetlerde irtibatları, imkânları ve kabiliyeti sayesinde geniş bir etrafa sahip olan Suat Şakir’den istifade etti!
Alman Silahlı Kuvvetleri’nin haber alma örgütü Abwehr’in mensubu olan ve İstanbul’da 1941-1944 ortasında “Ticaret Müşaviri” kimliği altında vazife yapan Wilhelm Hamburger, 1941 Mart’ında geldiği İstanbul’da Park Otel’e yerleşmiş; yaptığı temasları kuşkulu gören MAH Hamburger’i izlemeye başlamış, izlemenin odağında da Suat Şakir yeralmıştı.
Suat Şakir, Hamburger’in itimadını kazandı, onunla dostluk kurdu ve irtibatları, teşebbüsleri, seyahatleri, talepleri ve görüşleri hakkında düzenlediği bilgileri MAH’a aktardı.
Ticarî faaliyetler manzarası altında birtakım Türk işadamlarına ticarî işbirliği konusunda teklif mektupları gönderen, İzmir’e ve Ankara’ya seyahatler yapan Hamburger, Suat Şakir ile “Sudostropa” isminde ortak bir şirket kurmuş, İstanbul’daki Minerva Hanı’nda bir ofis açmıştı.
MAH, Suat Şakir vasıtasıyla yalnızca Hamburger’in değil Almanlar’ın birçok niyetlerine ve plânlarına da vakıf olacaktı…
SUAT ŞAKİR, IRAK’A AÇILIYOR
Şakir Paşa’nın küçük oğlu Suat Şakir yalnızca Almanya’nın Türkiye’deki istihbarat faaliyetlerini ortaya çıkartmakla kalmadı, Irak üzerinde de çalıştı…
Ablası Fahrunnisa, Irak Hükümdarı Faysal’ın kardeşi Prens Zeyd ile evli idi ve Almanlar yeniden Hamburger’in aracılığı ile Suat Şakir’i Irak konusundaki istihbarat faaliyetlerinde kullanmaya niyetlendiler lakin bunun zıddı oldu: Irak ile Ürdün’de iktidarda bulunan ve İngilizler tarafından desteklenen Hâşimî Ailesi ile ilgili gelişmelerden haberdar olan Suat Şakir elde ettiği bilgileri MAH’a iletti. 1941’de Bağdat’ta yapılan Hâşimî Ailesi Toplantısı ve Berlin’de düzenlenmesi düşünülen “Arap ve İslâm Kongresi” konusundaki bilgileri de MAH’a aktardı.
Wilhelm Hamburger ise İstanbul’da kurduğu şirketi daha sonra feshedip İngiltere’den sığınma isteyecek ve 1944 Şubat’ında “William Hendricks” ismine düzenlenmiş düzmece bir İngiliz pasaportu ile Adana’dan trenle o periyotta İngiliz birliklerinin işgal ettikleri Suriye’ye kaçacaktı!
İşte, “Şakir Paşa Ailesi” dizisinde “Büyüyünce ne olacaksın?” sorusuna “Casus!” karşılığını veren ve yaşadığı 73 yıl boyunca daima gölgede kalmayı tercih eden Suat Şakir’in gerçek hayatından birkaç enstantane… Daha fazla ayrıntıyı Polat Safi’nin MİT Arşivi’ndeki dokümanlara dayanarak yayınladığı “Millî İstihbarat Teşkilatı (1826-2023)” isimli kitabında bulabilirsiniz.
