Sahaflara tescil darbesi
Türkiye’de eski kitaplara dair çıkarılan yeni yönetmelik, sahaflar ve müzayedeciler ortasında büyük tartışma yarattı.
“TÜYEK Yazma ve Ender Basma Yapıtların Tespit ve Tescili Yönetmeliği” ismiyle Resmî Gazete’de yayımlanan düzenleme, “Artık eski kitap alıp satmak mümkün olmayacak” yorumlarına yol açtı.
Yönetmelikle birlikte Türkiye Yazma Eserler Kurumuna (TÜYEK) verilen bir aydan üç aya kadar uzayabilen inceleme yetkisi nedeniyle, 1928 öncesine ilişkin yazma yahut matbu yapıtların satışının durma noktasına geleceği belirtiliyor. Bu durumun, yasa dışı satışların önünü açarak kültür hayatına ziyan verebileceği tabir ediliyor.
Öte yandan, yönetmelikte yer alan “Koleksiyonculuk yapan gerçek ve hukukî şahıslar, yazma yapıtlardan oluşan koleksiyonlarını tescil ettirmek zorundadır” kararı, meskenlerde bulunan lakin kaydı yapılmamış yapıtların sahiplerini dahi hatalı duruma düşürebileceği gerekçesiyle eleştiriliyor. Bu sebeple birtakım sahaf ve müzayedecilerin mevzuyu yargıya taşıyabileceği konuşuluyor.
“UZUN TESCİL MÜHLETLERİ DEĞERLİ YAPITLARIN YURT DIŞINA KARÇIRILMASINA YOL AÇABİLİR”
Düzenlemeyi pahalandıran hukukçu ve müzayedeci Fatih Selim Bayram, yeni yönetmelikle 2009’daki düzenleme ortasında benzerlikler olduğunu belirterek, “Ancak daha evvel pratik bir sistem işliyordu. Yeni düzenleme ile birlikte TÜYEK’in 30 gün ile 3 aya kadar inceleme yapabilmesi işleri yavaşlatacak. Hangi yapıtlardan bahsedildiği de net değil. Her türlü Osmanlıca yapıtın satışına mâni olunabilir” dedi. Bayram, uzun tescil müddetlerinin değerli yapıtların yurt dışına kaçırılmasına yol açabileceğini savundu.
Sahaf Emin Nedret İşli de yönetmeliğin sahaflara darbe vuracağını vurgulayarak, “1928 öncesi kitapların satışında rüçhan hakkı TÜYEK’e verilmekte. Elimize geçen yapıtı evvel kuruma götürmemiz gerekecek. Aylar sürecek incelemeler sonunda tahminen de geri alabileceğiz. Bu nedenle sahaflar olarak Osmanlı kültürüne dair yapıtlardan uzak duracağız. Artık Teksas Tommiks satmak zorunda kalacağız” tabirlerini kullandı.
İşli, bu durumun kültür hayatına ziyan vereceğini ve kanun dışı yolları teşvik edeceğini de kelamlarına ekledi.
