Saatlerle yarışıp İspanya’dan getirdiler… Anne ve bebeği kurtardılar… Nedir bu altın kan
Kızılay’dan yapılan açıklamaya nazaran, Gaziantep’te yaşayan 30 yaşındaki Naide Soylu, üçüncü gebeliğinde dünyanın en ender kan kümesine sahip olduğunu öğrendi. Literatürde Rh Null, kamuoyunda ise “altın kan” olarak bilinen bu kümeye, sırf 6 milyonda bir bireyde rastlanıyor.
ALTIN KAN 50’DEN AZ ŞAHISTA VAR: BİRİNCİ DEFA ABORJİN BAYANDA KEŞFEDİLDİ
Altın (Rh null) kan, kırmızı kan hücrelerinde (RBC) Rh antijenleri bulunmayan en ender kan kümesidir.
Rhesus (Rh) faktörleri yahut antijenleri olarak bilinen proteinler, altın kan kümesine yahut Rh null kan kümesine sahip bireylerin kırmızı kan hücrelerinde büsbütün bulunmaz . Bu, dünyadaki en ender kan kümesidir ve bu kan kümesine sahip 50’den az kişi vardır. Altın kan kümesi birinci olarak 1961 yılında Avustralyalı bir Aborjin bayanda keşfedilmiştir.
Kırmızı kan hücrelerimizin yüzey zarlarında antijen ismi verilen şekerler ve proteinler bulunur. Mevcut antijen karışımına bağlı olarak kan, farklı kan kümelerine ayrılır ve A, B, 0 yahut AB kan kümeleri bulunur. ABO sistemi, hücrelerdeki “Rh-D” faktörünün varlığına yahut yokluğuna bağlı olarak Rh müspet yahut Rh negatif olarak da ayrılır.
Altın kan kümesine yahut Rh-null kan kümesine sahip bir şahısta tüm Rh antijenleri eksikken, Rh-negatif kan kümesine sahip bir bireyde yalnızca Rh-D antijeni eksiktir.
Altın kan kümesiyle ilgili kaygı, Rh-nötr kan kümesinin bağışlarının inanılmaz derecede az ve sıkıntı olmasıdır. Rh-nötr bir kişi, kana gereksinim duyduğunda dünya çapında nizamlı Rh-nötr bağışçılardan oluşan küçük bir ağın iş birliğine güvenmek zorundadır. Dünya genelinde bu kan kümesi için sadece dokuz etkin bağışçı bulunmaktadır. Bu da onu dünyanın en pahalı kan kümesi yapar, münasebetiyle “altın” kan olarak isimlendirilir.
İSPANYA’DAN GETİRİLDİ
Doğum öncesi kan muhtaçlığı hayati hale gelince, Türk Kızılay harekete geçti. İspanya’dan özel şartlarda getirilen 3 ünite kan, soğuk zincirle Gaziantep’e ulaştırıldı. Vakitle yarışılan bu operasyon sayesinde anne sağlıklı bir doğum yaptı ve bebeğini kucağına aldı.
3 SEFER KAN VERİLDİ ANCAK AHENK SAĞLAMADI
İlk iki gebeliğinde sorun yaşamayan Naide Soylu, üçüncü gebeliğinde yapılan rutin testlerde kan uyuşmazlığı tespit edilince yakın takibe alındı. Talasemi hastalığı nedeniyle hamileliğinin 7. ayında kan nakline gereksinim duyulan anne için Türk Kızılay aracılığıyla üç kere kan temin edildi fakat ahenk sağlanamadı. Aile bireylerinin kanları da uyuşmayınca süreç kritik bir kademeye geldi.
KAN KÜMESİ NE
Gaziantep Üniversitesi’nde yapılan ileri taramalar ve ABD’den gelen test sonuçları, Soylu’nun Rh Null kan kümesine sahip olduğunu katılaştırdı.
Doğumu yaklaşan Naide Soylu için Gaziantep Üniversitesi’nden gelen talep üzerine, Türk Kızılay süratle harekete geçti. İspanya’da bulunan iki ünite dondurulmuş Rh Null kanı ile etkin bir bağışçıdan alınan bir ünite, özel taşıma şartlarında soğuk zincir korunarak evvel İstanbul’a daha sonra Gaziantep’e ulaştırıldı. Dondurulmuş ünitelerin, çözülmesinden sonra sırf 72 saat içinde kullanılabilmesi, operasyonu daha da kritik hale getirdi.
Zamanla yarışılan bu sürecin sonunda yapılan nakil sayesinde anne sağlıklı bir doğum yaptı ve bebeğini kucağına aldı. Türk Kızılay, Türkiye’de birinci kere gerçekleştirilen bu nakille milletlerarası seviyede örnek bir insani yardım başarısına daha imza attı.
Anne Naide Soylu, yaşadığı sürece ait şu tabirleri kullandı:
“İlk kere altın kanı duydum, tahminen doğurabilirim lakin çocuğumu kucağıma alamam diye korktum. Umudum kalmamıştı, ailem ve eşim teselli ediyordu. Doğum vakti yaklaşırken İspanya’dan gelen hoş haberle hayata tutundum. Birinci verildiği anda kalbim çarptı, bir şey oluyor diye korktum lakin sonra rahatladım. Ameliyatım sıkıntı geçti, sonrasında kanı tekrar verince toparlandım çok şükür. Kan bağışının ne kadar değerli olduğunu anladım. Bir damlasına muhtaçmışız.”
Anne Naide Soylu’nun hekimi Prof. Dr. Vahap Okan, altın kan kümesinin herkese kan verebildiğini lakin yalnızca birebir kümeden alabileceğini belirterek, “Doğum öncesinde önemli risk vardı zira kan bulunamazsa hem anne hem bebek hayati tehlike altındaydı. Kızılay süreci organize etti ve kan temin edilerek ameliyat inançlı gerçekleştirildi.” dedi.
Türk Kızılay Kan Hizmetleri AR-GE ve İş Geliştirme Müdürü Nazlı Sözmen ise sürece ait, şunları kaydetti:
“Uluslararası Az Kan Bağışçısı Paneli ile bağlantıya geçtik ve İspanya’dan olumlu karşılık aldık. Kayıtlı bir Rh Null kan kümesine sahip bağışçılarının olduğu ve kendi bankalarında da iki ünite doldurulmuş kan bileşeni olduğu bilgisi oluştu. Doğumla ilgili tarihi netleştirdik ve bu çok değerliydi. Dondurulmuş üniteler çözüldükten sonra transfer edilmesi gerekiyordu ve çözüldükten sonra kullanılması için azamî 72 saat ömürleri bulunmaktaydı. Soğuk zincir garanti edilerek İstanbul’a oradan da Gaziantep’e ulaştırılmasını sağladık. Bu süreci Türk Kızılay olarak ülkemizde birinci kez gerçekleştiriyoruz. Bu olay, Kızılay’ın hayat kurtaran müdahalelerinin milletlerarası boyutunu bir sefer daha ortaya koydu. Dünyanın en az kan kümelerinden biri için yürütülen bu operasyon, istekli kan bağışının ve global işbirliğinin ne kadar hayati olduğunu gözler önüne serdi.”
