Rüzgar tersine döndü… Erdoğan Avrupa’yı kıskanacak… Tarihi rekor geldi
Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran sigara, Türkiye’de erkeklerin yüzde 30’unun bayanların ise yüzde 12’sinin vefat nedeni. 1990’lı yıllarda reklamı yapılan sigara, 19 Ocak 2008 tarihinde yayımlanan 5727 Sayılı Kanun ile konutlar hariç tüm kapalı alanlarda tütün yasaklanmıştır.
Sigaraya karşı başlatılan kampanyalar sonucunda Türkiye’de 2007-2008 yıllarında içme oranı ortalama yüzde 32 sigara, 2008-2013 yılları ortasında yüzde 13,4 azaldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sık sık eleştirdiği, içenini gördüğünde paketini aldığı sigarayla uğraşta Türkiye başa döndü diyebiliriz.
Türkiye Yeşilay Cemiyeti’nin hazırladığı “Bağımlılık İktisadı: Türkiye’de Sigara, Alkol, Kumar ve Uyuşturucu Bağımlılığının Ekonomik Maliyeti” raporuna nazaran Türkiye’de son 20 yılda sigara üretimi 108 milyardan 150 milyara çıktı. Meydana gelen bu yüzde 39 oranındaki artış dikkat çekti.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Uzmanı Prof. Dr. Toker Ergüder, Türkiye’de tütün kullanımına ait ise son 10 yılda bayanlarda sigara içme oranının yüzde 40 arttığını kaydetmişti.
Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Uzmanı Prof. Dr. Oğuz Kılınç da 15 yaş üstü nüfusun yüzde 35’inin sigara kullandığını belirterek “Bu Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bir rekor” demişti.
DİĞER ÜLKELERDE DURUM NE
Sık sık sigaraya yüksek vergi uygulanırken, bir ayda iki ya da üç artırım gelirken, tek tip paketlere geçilerek uyarıcı görsel kullanılırken sigara kullanımındaki artış dikkat çekti. Çünkü Türkiye bu hususta başa dönmekle kalmadı.
Avrupa Birliği İstatistik Ofisi Eurostat’ın yayımladığı son datalara nazaran, Avrupa ortalaması bazında Türkiye sigara kullanımında Bulgaristan ve Yunanistan ile yüzde 36 oranla tepeyi paylaştı. Onu Hırvatistan (yüzde 35), Romanya (yüzde 29) takip etti. En düşük sigara kullanım oranı ise yüzde 8 ile İsveç’te görüldü.
Öte yandan OECD 2021 bilgilerine nazaran Fransa yüzde 24, İspanya 19,8, Almanya 18,8, İtalya 18,6, İngiltere 15,8 sigara içme oranına sahip oldu.
İSVEÇ NASIL EN DÜŞÜK ÜLKE OLDU
İsveç’te hem erkekler hem bayanlar ortasında sigara içme oranı yüzde 8 civarında kaldı. Pekala bu nasıl oldu? 2000’li yıllarda ülkedeki yetişkinler ortası sigara içme oranını yüzde 20’nin altına çekmeyi hedefleyen İsveç, 2005 yılında birinci olarak Türkiye’de olduğu üzere kapalı alanlarda sigara içmeyi yasakladı.
Akabinde 2019 yılında bu yasağı, bar ve restoranlardaki açık hava oturma alanlarının yanı sıra oyun alanları, otobüs durakları ve tren istasyonları üzere halka açık alanları da kapsayacak biçimde genişletti.
2021 yılına gelindiğinde ise İsveç’te 16-89 yaş ortasının yüzde 6’sı her gün sigara içiyordu. Bu duruma karşı sigarayla çaba kampanyası başlatan ülke dikkat çeken bir atakta daha bulundu. Sigarayı yasaklamak ve vergilendirmek yerine İsveç ülke genelinde daha sağlıklı alternatifler olarak bedellendirilen Snus’a geçişi teşvik etti.
NEDİR BU SNUS
Snus, nemli toz halindeki tütünün, çoklukla küçük poşetler (çay poşetine benzer) içinde, ağız içine – üst dudağın altına yerleştirilerek kullanılan bir eserdir. Emilerek içilen bu tütün eserinin içeriğinde öğütülmüş tütün, tuz, mentol, su yer alırken sigaradan daha az katkı hususu içermesiyle bilinir.
Avrupa Birliği’nde yasak olan bu eser, dumansız olduğu için pasif içici riski taşımaz ve akciğerle direkt teması olmadığı için kanser riskini azaltıyor. Fakat bunun da olağan sigara üzere sıhhate ziyanlı yanları var. Diş eti çekilmesi, nikotin bağımlılığı yapan bu eser ülkede sigara içenlere oranla daha çok kullanılıyor.
