Premier Lig’de 2 milyar sterlinlik transfer: Değirmenin suyu nereden

300 milyon sterlin harcayan Liverpool en başta olmak üzere İngiltere Premier League’deki çabucak hemen her ekip takımını yeni transferlerle destek etti. Dünya gazetesinden Alp Ulagay’ın haberine nazaran, bu kulüpler 2025 yaz transfer devrinde şu ana kadar yaklaşık 2 milyar sterlinlik (Yaklaşık 110 milyar TL) harcama yaptı. Transfer devri kapanana kadar eklenebilecek yeni futbolcularla bu sayı daha da artabilir. Üstelik, bu meblağ öteki dört büyük ligin yaptığı harcamanın toplamına eşit. Bu sayede PL hem seyir zevkini artıracak hem de başkalarıyla ortadaki farkı açarak Avrupa’nın en zengin ligi olmayı sürdürecek…

PL’deki ekiplerin İspanya, Almanya, İtalya ve Fransa liglerine karşı bu üstünlüğü kurabilmesinde en büyük etken sahip oldukları mali güç. 1992’de kuruluşundan beri PL daima düzgün yönetildi ve yüksek gelir kaynakları yarattı. 2009-10 döneminde PL’deki 20 grubun toplam geliri 2 milyar sterlin eşiğini birinci kere geçtiğinde İngiltere basını büyük yaygara yapmıştı. Ortadan 15 dönem geçti ve artık toplam gelir 7 milyar sterlinin eşiğine geldi.

Son yıllarda İngiltere’yi olumsuz etkileyen Covid salgını ve Brexit üzere olaylar bile PL’in mali durumunu sarsmadı. Tribünlerin boş olduğu iki dönemde gelirlerde elbette bir azalma oldu fakat 2021-22’den itibaren işler yine rayına oturdu. Kısa müddette eski gelir düzeyine ulaşıldığı üzere süratle bunun da üzerine çıkıldı.

ULUSLARASI GELİRLER ARTIYOR

Bunun en büyük sebeplerinden biri PL’in bir müddettir küresel imajını gelirlere yansıtması oldu. Mesela PL’deki en büyük gelir kaynağı olan yayın haklarıma bakalım: Geçen dönem 20 kadroya yayın haklarından 2 milyar 675 milyon sterlin dağıtıldı. Lakin bunun 1,4 milyar sterlinlik daha büyük kısmı ülke dışı yani memleketler arası yayın haklarından geldi. 2022’den beri de memleketler arası hakların hissesi ulusal hissenin üzerinde. Zira PL’in yalnızca İngiltere ve Avrupa’da değil tüm dünyada yüz milyonlarca takipçisi var. Doğu ve Güneydoğu Asya’da, Ortadoğu’da hatta bir müddettir Kuzey Amerika’da son derece tanınan. Liverpool, Manchester United, Chelsea ve oburlarının çok büyük taraftar kitleleri var buralarda.

Zaten kulüplerin toplumsal medya platformlarındaki takipçi sayılarına bakarak da bunu anlayabilirsiniz. İngiltere’nin nüfusu 57 milyondan biraz fazla. Halbuki Manchester United’ın toplam 233 milyon takipçisi var. Keza Manchester City’nin 179 milyon ve Liverpool’un 166 milyon. Birinci altı ekipten sonra bu sayılar süratle düşüyor ancak her ekibin kendine özel yarattığı bir kitlesi var.

TÜM DÜNYADAN YILDIZLAR

Keza, PL’in bu global yapısını yıldız oyuncularına bakarak da anlamak mümkün. Liverpool’un son 10 dönemdeki en büyük yıldız bir Mısırlı yani Mohamed Salah. Tottenham’ın geçen 10 yılına damga vuran ve grup kaptanlığına kadar yükselen oyuncu bir Koreliydi, yani Heung Min Son. Manchester City’nin en tesirli ismi Norveçli Haaland. Manchester United’ın yeni yıldız adayı Mbeumo is Kamerunlu.

Dolayısıyla tüm dünyaya hitap eden bu yıldızların ve dev bir izleyici kitlesinin varlığıyla yayın hakları için önemli bir rekabet ortaya çıkıyor. İngiltere içinde pazar doymuş durumda ve burada yayın haklarından daha fazla gelir elde etmek mümkün gözükmüyor. Buna karşılık PL memleketler arası pazarlarda büyümeye devam ediyor. Mesela ABD’deki yayın haklarını satın alan NBC kümesi altı dönem için yaklaşık 2 milyar sterlin ödemeyi göze aldı. Matchday Finance’e nazaran bu dönemden itibaren PL’in toplam milletlerarası yayın hakları gelirinin 2 milyar sterlini geçmesi bekleniyor.

TİCARİ GELİRLERDE ARTIŞ

Elbette, bu global ilgi sayesinde ticari gelirler de artıyor. PL’deki ekiplerin Avrupa dışı bölgelere özel sponsorluk mutabakatları var. Bunun da tesiriyle son 10 yılda ticari gelirler de iki katına yükseldi. Geçen dönem ligdeki 20 grubun yalnızca forma üreticisi ve göğüs reklamı geliri bir milyar sterlini aşmıştı. Üretici tarafında Adidas Manchester United’a 90 milyon, Arsenal’a 75 milyon sterlin ödüyor. Nike ise Liverpool’a 75 milyon, Tottenham’a 50 milyon sterlin veriyor. Göğüs reklamı tarafındaysa Manchester United Snapdragon’dan ve Manchester City Etihad Havayolları’ndan 60’şar milyon, Liverpool Standard Chartered’dan 50 milyon sterlin alıyor.

Son olarak gişe gelirlerini atlamayalım. Geçenlerde PL’in CEO’su Richard Masters’ın CNBC’deki röportajında aktardığına nazaran PL stadyumlarındaki doluluk oranı geçen dönem yüzde 98’in üzerindeydi. Aslında geçen dönem maç başına seyirci ortalaması 40 bini geçti ve uzun yıllar sonra PL, Bundesliga’nın önünde Avrupa’nın en yüksek ortalamaya sahip ligi oldu. Bugün, 30 yıllık bir uğraşın sonunda PL’deki her ekibin seyirci dostu stadyumu var. Bunların her birinde üst seviye yeme-içme ve ağırlama imkanları var. Bugün Londra’da yahut öbür kentlerde maça gittiğinizde elinde alışveriş torbalarıyla futbol turistlerine kesinlikle rastlarsınız. Aslında bu sayede Liverpool, Manc United ve Arsenal üzere büyük kulüplerin tek maçlık geliri 3 milyon sterlinin üzerinde…

LİGİ ZORA SOKABİLECEK 3 TEHDİT

1 Korsan yayınlar Milyonlarca kişinin izlediği korsan yayınlar kesimi ziyana sokup PL yayıncılarını kaçırabilir.

2 ABD mızıkçılığı Ligde hâkim duruma geçen Amerikalı işverenler oyunun kurallarını değiştirip âlâ işleyen sistemi bozabilir.

3 Suudi Arabistan parası Gelecek 10 yılda Suud Pro Ligi’ne akacak para futbol yıldızlarını PL’den kopartabilir.