Piyasalarda erteleme coşkusu… Tarife Çin’i teğet geçti, Türkiye’ye de yaradı

ABD Başkanı Donald Trump, ABD’ye karşı hiçbir biçimde misillemede bulunmayan ülkeler için ek tarifeleri 90 gün mühletle durdurulmasını, bu müddette yüzde 10’luk temel tarife oranının uygulanmasını onayladı. Lakin Trump, Çin’e uyguladığı tarifeyi ise yüzde 125’e çıkardığını duyurdu. Global piyasalarda, Trump’ın Çin hariç başka ticaret ortakları için ek tarifeleri 90 gün mühletle durdurduğunu duyurmasının akabinde, artan risk iştahıyla müspet bir seyir izliyor.

ABD ENDEKSLERİNDE SERT YÜKSELDİ

Trump’ın karşılıklılık asıllı tarifeleri ertelediğini açılamasının akabinde New York Borsası’nda dün S&P 500 endeksi yüzde 9,52, Nasdaq endeksi yüzde 12,16 ve Dow Jones endeksi yüzde 7,87 paha kazandı. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık bir seyirle başladı.

Dow Jones endeksi, Mart 2020’den bu yana en büyük oranda artış gösterirken, S&P 500 endeksi 2008’den bu yana en büyük günlük çıkarını elde etti. Nasdaq endeksi de Ocak 2001’den bu yana en büyük günlük artışını ve tarihindeki ikinci en yüksek karını kaydetti.

“Muhteşem yedili” olarak isimlendirilen şirketlerin payları de Trump’ın açıklamasıyla yükselişe geçti. Amazon’un payları yüzde 11,98, Meta’nın payları yüzde 14,76, Nvidia’nın payları yüzde 18,72, Alphabet’in payları yüzde 9,88, Microsoft’un payları yüzde 10,13, Apple’ın payları yüzde 15,33 ve Tesla’nın payları yüzde 22,69 paha kazandı.

Söz konusu gelişmeler sonrasında tahvil piyasalarında alış yüklü bir seyir öne çıkarken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi şu sıralarda ise yüzde 4,28 düzeyine geriledi. Dolar endeksi ise yüzde 0,3 düşüşle 102,7 düzeyinde dengelendi.

Altının ons fiyatı şu sıralarda yüzde 1,5 artışla 3 bin 130 dolardan satılırken, Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 1,5 azalışla 64,5 dolar düzeyinde bulunuyor.

TEŞVİK VE TEDBİR BEKLENTİLERİ ÇİN PİYASALARINDA RİSK İŞTAHINI CANLI TUTUYOR

Asya borsalarında olumlu bir seyir izlenirken, ABD endekslerindeki yükseliş Asya tarafına da taşındı.

ABD idaresinin Çin’e yönelik tarifeyi yüzde 125’e çıkarması ABD ile Çin ortasındaki ticaret savaşlarının daha da derinleşebileceğine ait tasaları artırmasına rağmen, Çin hükümetinin piyasalara yeni teşvikler uygulayacağına yönelik beklentiler Çin piyasalarında risk iştahını canlı tutuyor.

Analistler, ülkede mecburî karşılıklarda ve siyaset faizlerinde indirim olabileceğini bu beklentilerin de Çin endekslerinde tesirli olduğunu söyledi.

Trump’ın Çin hariç öbür ülkelere tarifeleri erteleme kararının akabinde azalan resesyon telaşlarının Çin hisse piyasalarına da olumlu yansıdığını kaydeden analistler, Çin’in resesyon tasalarına duyarlığının yüksek olduğunu aktardı.

Bölgede bugün açıklanan bilgilere nazaran, Çin’de mart ayına ait TÜFE aylık bazda 0,4 azalışla varsayımlardan daha düşük açıklanırken, yıllık 0,1 düşüşle öngörülerin altında gerçekleşti. Birebir periyoda ait ÜFE de yıllık bazda yüzde 2,5 azalışla beklentilerin altında geldi.

Analistler, açıklanan enflasyon bilgilerinin akabinde Çin iktisadında deflasyon sinyallerinin güçlendiğini kaydederek, ekonomik aktivitedeki yavaşlama ve iç talepteki düşüşün ülkenin ana ekonomik gündem hususlarından olmayı sürdürdüğünü belirtti.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 8,6, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 5,7, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,7 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,9 yükseldi.

AVRUPA BORSALARINDA TÜM ENDEKSLER YÜKSELDİ

Avrupa borsaları, Trump’ın açıklamasının akabinde artan risk iştahıyla olumlu seyir izliyor.

Stoxx Europe 600 gösterge endeksi yüzde 7 yükselişle 502,52 puandan, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 7,3 artışla 21.114 puandan ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 5,5 kıymet yararıyla 8.096 puandan süreç görüyor.

İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 7,3 artışla 35.155 puan, İspanya’da IBEX 35 endeksi yüzde 6,7 artışla 12.530 puan ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 6,7 paha çıkarıyla 7.319 puan düzeylerinde seyrediyor.

Global piyasalarda, Trump’ın son tarife kararını duyurmasının akabinde, artan risk iştahıyla müspet bir seyir öne çıkarken, Trump’ın tarifelere ait son açıklamaları ABD’nin ticaret siyasetinin ekonomik tesirleri konusunda telaşlı olan yatırımcıları bir ölçü rahatlattı.

KORKU ENDEKSİ SERT DÜŞTÜ

Bu gelişmeler sonrası “korku endeksi” olarak da bilinen VIX Endeksi’nin yüzde 35’ün üzerinde düşüşle 33,62 kıymetine geriledi.

Avrupa borsalarında dün ticaret savaşlarının şiddetlenebileceği tasasıyla negatif bir seyir izlenmişti. Avrupa piyasaları kapandıktan sonra gelen Trump’ın karşılıklılık temelli tarifelere ait erteleme kararı sonrasında bölgedeki yetkililerin açıklamaları yakından takip ediliyor.

Avrupa tarafından karşılıklılık asıllı tarifelere karşı şimdi bir misilleme adımı atılmamış olmasına karşın, dün Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler, ABD’nin çelik ve alüminyuma uyguladığı yüzde 25 tarife nedeniyle birinci karşı tedbirleri haftaya uygulamaya başlama kararı aldı.

Komisyondan yapılan açıklamada, önlemin, ABD’nin AB’den çelik ve alüminyum ithalatına gümrük vergisi koyma kararına karşılık olarak alındığı söz edilirken, ABD gümrük vergilerinin haksız ve ziyanlı olduğu, her iki tarafa ve global iktisada ziyan verdiği kaydedildi.

Açıklamada, AB’nin ABD ile istikrarlı ve karşılıklı olarak yararlı bir müzakere süreci ile sonuç almayı tercih ettiğine işaret edilirken, karşı tedbirlerin 15 Nisan’dan itibaren geçerli olacağı kaydedildi.

Analistler, AB’nin misilleme adımının karşılıklılık asıllı tarifeler için alınmadığını vurgulayarak, bu misilleme adımının geri çekilip çekilmeyeceğinin belgisiz olduğunun aktardı.

Avrupa Birliği (AB) Komitesi Lideri Ursula von der Leyen bugün yaptığı açıklamalarda, Trump’ın karşılıklı tarifelere orta verme kararını memnunlukla karşıladıklarını belirterek, “Son karar küresel iktisadın istikrarlı hale gelmesi için kıymetli, ticaret ve tedarik zincirlerinin işleyebilmesi için öngörülebilir ve net olmak gerekli.” dedi.

Günün geri kalanında ise ABD’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haftalık işsizlik maaşı müracaatları, yıllık ortalama saatlik karlar ve federal bütçe istikrarı takip edilecek.

BIST 100 YÜKSELİŞTE

Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, güne yüzde 3,27 yükselişle 9.579,11 puandan başladı.

Açılışta BIST 100 endeksi, evvelki kapanışa nazaran 303,61 puan ve yüzde 3,27 artışla 9.579,11 puana çıktı.

Bankacılık endeksi yüzde 4,25, holding endeksi yüzde 2,57 bedel kazandı. Kesim endekslerinin tümü yükselirken, en çok kazandıran bankacılık oldu.

Dün satış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2,13 kıymet kaybederek 9.275,50 puandan tamamlamıştı.

TRUMP’IN AÇIKLAMASI

Trump’ın tarifelere ait son açıklamaları ABD’nin ticaret siyasetinin ekonomik tesirleri konusunda telaşlı olan yatırımcıları bir ölçü rahatlattı. Truth Social toplumsal medya hesabından paylaşımda bulunan Trump, ticaret, ticaret manileri, tarifeler, kur manipülasyonu ve mali olmayan tarifeler üzere hususlarda tahlil bulmak için 75’ten fazla ülkenin kendileriyle irtibata geçtiğini aktardı.

Trump, bu ülkelerin ABD’ye karşı hiçbir halde misillemede bulunmadığını belirterek, ek tarifelerin 90 gün mühletle durdurulmasını, bu müddette yüzde 10’luk temel tarife oranının uygulanmasını onayladığını kaydetti. Fakat Trump, Çin’e uyguladığı tarifeyi ise yüzde 125’e çıkardığını açıkladı.

Oval Ofiste açıklamalarda da bulunan Trump, misilleme yapmayan ülkelere yönelik 90 günlük tarifeleri duraklatma kararına ait, “Son birkaç gündür bu mevzu hakkında düşündüğümü söyleyebilirim. Bu kararı içimizden gelerek aldık.” dedi.

“Gümrük tarife duraklamasının piyasalarda bu kadar tesirli olacağını bilmiyordum. Piyasalar bugün kusursuz bir gün geçirdi.” diyen Trump, borsaların tarihin en büyük sıçramalarından birine tanıklık ettiğini söyledi.

Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşme muhtemelliğine “Bir noktada telefonda görüşeceğiz.” yorumunu yaparken, “Devlet Başkanı Şi’yi severim, ona hürmet duyarım, lakin ülkemize âlâ davranmadılar. O benim arkadaşım, onu severim.” formunda konuştu.

Devlet Başkanı Şi ile görüşmek ve konuşmak istediğini tabir eden Trump, adil olması halinde Çin dahil herkesle gümrük ve ticaret mutabakatı yapmaya hazır olduklarını yineledi.

ÇİN’DEN ABD’YE REST

Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada şu tabirlere yer verildi: “ABD bir tarife savaşı ve ticaret savaşı yürütmeye kararlıysa Çin sonuna kadar karşılık verecek. Ticaret savaşının kazananı olmaz, korumacılık tek taraflı bir yoldur. ABD’nin çok baskısı ve zorbalığını asla kabul etmeyeceğiz.

Baskı, tehdit ve şantaj Çin ile başa çıkmanın gerçek yolu değil. Çin’ın dış ticaretinde karşı karşıya olduğu zorluklar önemli biçimde arttı Çin’in dış ticaretinin dayanıklılığı azalmadı.

Dış ticaretimizin çeştli risklerin ve zorlukların üstesinden geleceğine güveniyoruz. Çin’in durumu net ve dengeli.