Patrik ziyaretinde yaptı yapacağını: Barrack’ın vukuatları bitmiyor
Amerika Birleşik Devletleri’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, Patrik Bartholomeos ile bir ortaya geldi. Büyükelçilikten yapılan açıklamada, görüşmede Patrik’in önümüzdeki devirde gerçekleştireceği ABD ziyareti üzerine görüş alışverişinde bulunulduğu belirtildi.
ABD Büyükelçiliği’nin resmi X (Twitter) hesabından yapılan paylaşımda, “Bugün Ekümenik Patrik Bartholomeos I ile bir ortaya gelmekten onur duyduk. Kendisiyle, önümüzdeki devirde Amerika Birleşik Devletleri’ne yapacağı ziyareti konuştuk” tabirlerine yer verildi.
Barrack’ın “Ekümenik” tabirini kullanması dikkat çekerken gönderi reaksiyon çekti.
Patrik Bartholomeos’un ABD ziyaretinde dini önderler, diplomatik yetkililer ve diasporayla temaslarda bulunması bekleniyor.
EKÜMENİKLİK SÖZÜNÜN ANLAMI
Ekümeniklik daha çok Hristiyan aleminde kullanılan bir söz. Farklı din kümeleri ve mezhepler ortasında birlik kurmayı maksatlar. Ortodokslar, Katolikler ve Protestanlar Ekümeniklik ve Ekümenizm kavramlarını farklı halde yorumlamakta. Örneğin, Protestanlar için temel manada bir dini birliğin sağlanması yeterliyken; Katolikler tüm kiliselerin kendi çatıları altında toplanmasını talep eder. Ortodokslar ise Ekümenizme karşı çıkarak tek kilisenin kendileri olduğunu ve tüm kiliselerin kendilerine bağlanmasını istemekte.
Dünya Patriği manasına da gelen ‘Ekümen’ kavramı, tarihte birinci sefer Yavuz Sultan Selim (Osmanlı İmparatorluğu) periyodunda ortaya çıkmıştır. Sultan Selim’in Mısır’ı fethinden sonra İskenderiye ve Antakya Patrikleri İstanbul’daki Patrikliğe bağlanmış ve buradaki idare de kendilerini ‘Dünya Patriği’ yani; ‘Ekümen’ olarak ilan etmiştir.
Ancak günümüzde ‘Ekümen’ yahut ‘Ekümenik’ diye bir kavram yoktur.
Fener Rum Patrikliği’nin himaye ettiği alan Gökçeada, Bozcaada ve İstanbul ile sonludur. Türel manada da Fener Rum Patrikhanesi’nin ‘Ekümenik’ tezinin geçerliliği bulunmamaktadır.
LOZAN’A AYKIRI
Lozan Barış Antlaşması’nın azınlıklarla ilgili kararları incelendiğinde azınlıklara özel bir imtiyaz verilmediği görülür. Türk uyruğundan sayılan gayrimüslimlerin kanun ve hukuk tertibi önünde eşitliği temel alınmıştır. Azınlıklar problemi Lozan Konferansı’nda önemli, tartışmalı geçmiştir. Azınlıkların Türk kanunlarına doğal olduğu, hiçbir ayrıcalıklarının olamayacağı ve Türk Ulusal Hükümeti’nin korunmasının kâfi olduğu kayda alındı.
Antlaşmanın 42. unsuru ile gayrimüslim azınlıklar faydasına olarak kabul edilen şahsi haklar ile aile hakları, Uygar Kanunumuzun yürürlüğe girmesi ile değer ve manasını yitirmiştir. Böylelikle Patrikhanelerin dünya işlerinde ve azınlıkların şahsi muamelelerinde hiçbir yetkileri kalmamıştır. Lord Curzon’un 13 unsurluk teklifi İsmet Paşa tarafından reddedildi. Antlaşmanın hususlarında, Birinci Meclis’in en çok reaksiyon gösterdiği noktalardan biri, “Batı Trakya Türklerinin Yunanlıların eline bırakılması ve Patrikhane’nin İstanbul’da kalmasının kabul edilmesi” olmuştur.
Lozan Antlaşmasının “Azınlıkların Korunması” başlığı altındaki hususlarında, Rum Patrikhanesi ne ismen, ne de özel bir biçimde zikredilerek yer almıştı. Kelam konusu hususlar, Müslüman olmayan Türk vatandaşlarının din ve ibadet hürriyetleri, din ve ibadet yerleri ile ilgilidir. Ortodoks Patrikliğinin bir dini kurum olarak Antlaşmada rastgele bir teminat ve müdafaa altına sokulmamıştır.
İLK SKANDALI DEĞİL
ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, Türkiye için “Osmanlı millet sistemi en yeterli modeldir” kelamlarıyla tartışma yaratmıştı.
Büyükelçi Barrack, yaptığı açıklamada Osmanlı devrindeki gayrimüslim ve Müslüman toplulukların kendi dini liderlikleri altında yönetim edildiği “millet sistemi”ni övgüyle anarak, “Türkiye için en uygun idare biçimi” olarak değerlendirmişti.
Açıklamanın akabinde birinci reaksiyon CHP Genel Lideri Özgür Özel’den gelmişti.
Özel, sözleri “ipe sapa gelmez” olarak nitelendirerek, “Türkiye’yi istikrarsızlığa sürüklemek isteyen bu sorumsuz sözleri reddediyoruz” demişti.
