OVP’ye sert eleştiri: Ekonomistlerden dikkat çeken tespitler
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan 2026-2028 periyodunu kapsayan Orta Vadeli Program (OVP), Resmî Gazete’nin yinelenmiş sayısında yayımlanarak resmen yürürlüğe girdi.
Ekonomistler de programın açıklanmasının akabinde değerlendirmelerde bulundu.
Programın büyüme varsayımlarının global belirsizlikler ve yapısal ıslahat gereksinimi dikkate alındığında zayıf temellere dayandığı söz ediliyor. Ekonomistler, büyümenin hangi dinamiklerle sağlanacağının netleşmediğini vurguluyor.
Ekonomiyi canlı tutmak için kamu yatırımlarına tartı verilmesi, mali disiplin ve enflasyon açısından riskli bulunuyor. Uzmanlar, bu yaklaşımın bütçe üzerinde baskı yaratabileceğini belirtiyor.
Dış ticaret açığının ve cari açığın kalıcı halde nasıl denetim altına alınacağına dair somut stratejilerin eksikliği dikkat çekiyor.
Afet bölgelerinin tekrar inşası için gerekli kaynakların maliye siyaseti ve enflasyon amaçlarıyla nasıl uyumlu hale getirileceği meçhul.
BÜYÜME ORANLARI POTANSİYELİN ALTINDA
TCMB eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, büyüme iddialarını mercek altına aldı. 2024–2028 devrini kapsayan Orta Vadeli Program (OVP) maksatlarını pahalandıran Kara, dört yıl üst üste açıklanan büyüme oranlarının iktisadın potansiyelinin altında kaldığını lisana getirdi.
Kara, “Tarihte birinci kere OVP’de, dört yıl boyunca uzun vadeli ortalamanın altında büyüme sayıları görüyorum” diyerek, yüzde 3,3 ile 5 ortasında öngörülen büyüme varsayımlarının potansiyel büyüme düzeyinin gerisinde kaldığını tabir etti.
Kara paylaşımında şu tabirlere yer verdi:
“Bizim üzere ülkelerde bir yıldan uzun projeksiyonların pek manası yoktur ancak bu tabloyla en azından enflasyonla çabanın öncelik olarak kalacağı sinyalinin verilmeye çalışıldığını söyleyebiliriz.”
DIŞ TİCARETİN GSYH İÇİNDEKİ HİSSESİ DÜŞÜYOR
Finansal Piyasalar Uzmanı İris Cibre, Orta Vadeli Program’ın (OVP) döviz kuru ve enflasyon öngörülerine dikkat çekti. Cibre, 2026 için TÜFE beklentisinin yüzde 16 olmasına rağmen dolar kurunun yüzde 17,6 artmasının kayda paha olduğunu vurguladı. Ayrıyeten, 2025’te düşen kamu tüketiminin 2026’da süratli formda artmasının yaklaşan seçim yılıyla temaslı olabileceğini belirtti.
Cibre, programdaki kimi çelişkileri ise şu formda özetledi: “İşgücü artıyor fakat işsizlik düşüyor. Dış ticaret açığı artarken, güç ithalatı azalıyor ve dış ticaretin GSYH’ye oranı 2028’e kadar her yıl geriliyor. Cari açık düşerken dış ticaret açığı yükseliyor. Kamu harcaması ve toplam tüketim artıyor, lakin enflasyon düşüyor. Kur yüzde 17,6 yükseliyor, buna karşın enflasyon yüzde 16’da kalıyor.” Bu durum, programın birtakım iç tutarsızlıklar barındırdığını ortaya koyuyor.
DEPREM BÖLGELERİNE AYRILAN KAYNAK HARCANMAMIŞ
Ekonomist İnan Keyifli, Orta Vadeli Program’ı (OVP) “dilek ve temenniler belgesi” olarak nitelendirdi. Programda yer alan data ve gayelerde kıymetli itiraflar bulunduğunu vurgulayan Memnun, bilhassa zelzele bölgelerine ayrılan kaynakların kullanımına dikkat çekti.
BÜYÜME VAR, CARİ AÇIK DÜŞÜYOR FAKAT ÇELİŞKİLİ
Ekonomist ve müellif Dr. Güldem Atabay, OVP’ye dair tenkitlerinde programın iç tutarsızlıklarına dikkat çekti. Atabay, siyasi ve ekonomik belirsizlikler içinde yolunu arayan bir ülke için programın bir “çıpa” fonksiyonu göremeyeceğini belirterek, 2028 amaçlarını de bu bağlamda kıymetlendirdi.
“2028 büyüme yüzde 5’e giderken cari açık yüzde 1’e iniyor. Yüzde 5 büyümeden çıktı açığı gösteren TCMB’nin haberi var mı mesela? Bu ortada 2028’de enflasyon yüzde 8, bütçe açığı da yüzde 3’ün altında yüzde 8. Meyyit doğuma şaşıran var mı??”
