Nedir bu bağırtı-çağırtı, artık maç izlerken kafa şişiyor: Biz o spikerleri özledik
Türk spor yayıncılığının unutulmaz ismi Halit Kıvanç, maçları bağırmadan anlatması, oyunun doğallığını bozmadan, sakin fakat heyecanı canlı tutan üslubuyla hafızalara kazındı. Onun sesi, alandaki çabayı ekrana taşıyan bir rehberdi; seyirciye durumu yaşatır lakin oyunun önüne geçmezdi.
1970’ler ve 80’lerde milyonlarca izleyici, televizyon başında onun tok ve huzurlu sesinden maçları dinlerdi. Tribünlerde gürültü, alanda çaba olsa da spikerin sesi seyirciye inanç ve dinginlik verirdi.
ARTIK BİR EZİYETE DÖNÜŞTÜ
Erdoğan Arıkan, Erdoğan Tuncel, Orhan Ayhan üzere isimler de tıpkı çizgide “bağırmayan spiker” ekolünü temsil ettiler.
Bugün ise tablo farklı. Spikerler, maç anlatırken sesi daima en yüksek perdeden kullanıyor. Her pas, her taç, her şut adeta bir “final anıymış” üzere bağırarak aktarılıyor. İzleyici oyunu takip etmek yerine kulak tırmalayan bir ses gösterisine maruz kalıyor. Bu durum bir kesim için heyecan artırıcı olsa da, birçok futbolsever için “kafa şişiren” bir hale geliyor. Bu abartılı anlatım, birçok futbolsever için artık bir eziyete dönüşmüş durumda.
Hüseyin Başaran, Murat Ünlü, Necati Karakaya ve Orhan Ayhan
“BAĞIRMAYAN SPİKER” EKOLÜNÜN TEMSİLCİLERİ
Orhan Ayhan: TRT’de uzun yıllar çalıştı; bilhassa 80’ler, 90’larda Halit Kıvanç üzere istikrarlı bir anlatım benimsedi. Bilhassa boks anlatımlarıyla hafızalara kazınsa da futbol spikerliğinde de sakin ve tok sesiyle tanındı. Seyirciye inanç veren üslubu, alandaki heyecanı abartısız bir biçimde aktarmasıyla onu “bağırmayan spikerler” neslinin kıymetli isimlerinden yaptı.
Hüseyin Başaran: Futbolu bir kıssa üzere anlatırdı. Sözcükleri seçerken sakinliği ve edebi lisanıyla öne çıkan bir spikerdi. Onun anlatımı, maçın heyecanını bağırarak değil, sözlerle ördüğü atmosferle yaşatıyordu.
Murat Ünlü: Anlatımlarında ölçülü bir heyecan, alana ve oyuna duyulan hürmet öne çıkıyordu. Seyirciye konumları abartısız lakin canlı biçimde aktarır; sesiyle oyunu süslemek yerine alandaki çabayı öne çıkarırdı. Bu tarafıyla, günümüzün abartılı anlatım anlayışına karşılık dingin bir alternatif sunar.
Necati Karakaya: TRT ekranlarının güçlü ancak sakin sesiydi. Bilhassa atletizm ve olimpiyat anlatımlarında bilgisiyle ön plana çıkarken, üslubunda hiçbir vakit bağırma ya da abartıya yer vermedi. Oyun ya da yarışın doğallığını bozmaz, seyirciyi yormadan alandaki çabayı aktarırdı.
Ercan Taner (erken dönem): Bilhassa 90’larda ve 2000’lerin başında Lig TV’de edebi ve sakin anlatımıyla öne çıktı. Son yıllarda temposu arttı.
Halit Kıvanç’ın dinginliği, oyuna saygılı hali ve ölçülü heyecanı bugün hâlâ özleniyor. Zira futbolun büyüsü, spikerin bağırtısında değil, alandaki oyunun kendisinde gizli. Lakin günümüz ekranlarında bu ses tonu kaybolmuş; yerini abartılı, yorucu bir sunum anlayışı aldı. Futbolseverler de haliyle şu soruyu soruyor: “Gerçek anlatım, alandaki oyunu aktarmak mıdır, yoksa kendi sesini yükseltmek mi?”
