Marcus heykeli Jale İnan’la anıldı
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un bronz heykelinin yurda iade edilmeden evvel ABD Cleveland Müzesi yetkililerinin üç ay müddet talebini, bu yapıtın bulunması için çalışmaları başlatan Türk arkeolojisinin değerli ismi merhum Prof. Dr. Jale İnan’ın müzede anılması ve onun fotoğraflarıyla donatılması kuralıyla kabul etti.
MARCUS AURELİUS HEYKELİ 65 YIL SONRA TÜRKİYE’DE
“Arkeolojinin Altın Çağı Sergisi” dün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’nde ziyaretçilere kapılarını açtı ve 65 yıl sonra yurda dönen Marcus Aurelius heykelinin yanı sıra pek çok eser de birinci kere sergilenmeye başlandı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Lideri Zeynep Boz, yaptığı açıklamada, Türk halkının Marcus Aurelius heykelini birinci defa Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’nde göreceğini ve bunun kendileri için çok manalı olduğunu vurguladı.
Marcus’un iade sürecinin çok uzun olduğunu belirten Boz, Marcus Aurelius’un milattan sonra 161 yılında tahta çıkan bir Roma İmparatoru olduğunu, tahtta bulunduğu müddet boyunca Germen Kavimlerine karşı savaşması ve isyanları bastırmasıyla meşhur olduğunu tabir etti.
Boz, Marcus Aurelius’un bronz heykelde filozof kişiliğinin betimlendiğini, imparatorun Stoacı ideoloji ekolünün önde gelen savunucularından ve hatta geç periyot Stoacıların en kıymetlisi olduğunu söyledi.
Stoacı ideolojinin “her şeye mana yüklememe, his kontrolünü” öncelediğini belirten Boz, Marcus Aurelius’un öğretileri, ortaya koyduğu fikirlerinin kaleme aldığı “Kendime Düşünceler” ismiyle her lisana çevrildiğini aktardı.
Boz, 1960’lı yıllarda Burdur Boubon Antik Kenti’nde ağır kaçakçılık yapıldığını ve bunların önlenmesi için çok uğraşıldığını maalesef pek çok yapıtın milletlerarası pazara girdiğini söz etti.
Merhum bilim insanı Prof. Dr. Jale İnan’ın 1973’te Boston’da bir aktifliğe katıldığını ve bu heykelin içinde bulunduğu dört heykelin tanıtımını gördüğünü belirten Boz, bu yapıtların İnan’ın dikkatini çektiğini anlattı.
BRONZ HEYKELLER PARA İÇİN ERİTİLİYOR
Zeynep Boz, “Bronz heykellerin günümüze ulaşması zordur. Bir kentte iktisat berbata gittiği vakit bu bronzların eritilip bazen sikke basımı için bazen silah üretimi için bazen de kap kacak üzere günlük gereç kullanımı için tekrar farklı formlarda piyasaya sürüldüğünü biliyoruz. Bunların günümüze ulaşabilmesi, bilimsel olarak Roma İmparatorlarını kesintisiz bir devir kronoloji ile bir tapınım alanında bu heykellerin bulunması çok değer arz ediyor.” sözlerini kullandı.
Boz, Jale Hoca’nın araştırmaları sonucunda Burdur’da kurtarma hafriyatları ve ABD’den iade çalışmalarının başladığını söyledi.
1973’te başlayan sürecin zorlukla yürüdüğünü ve orta ara sona erdiğini söz eden Boz, ortadan geçen vakit sonrasında 2021’de tekrar Boubon soruşturmasının başladığını anımsattı. Boz, “Marcus Aurelius’u konutuna döndürmek kolay olmadı. Bu süreçte çok fazla görgü şahidiyle görüşmek, söz almak ve çapraz sorgulama üzere teknik mevzularla uğraştık. Yapıtın ayak ölçülerinin kazılardaki düstur üzerindeki boşluğa direkt oturması bize heykelin nereye ilişkin olduğunu ispatlıyordu.” diye konuştu.
“MARCUS’UN BAŞININ OLMAMASI KÜLTÜR VARLIĞI VANDALİZMİNİN SONUÇLARINI GÖSTERİYOR”
Cleveland Müzesi yetkililerinin yapıtı iade ederken ABD’lilerin yapıtla vedalaşması için üç aylık müsaade istediğini belirten Boz, şunları kaydetti:
“İlginç bir talepti. Biz nasıl bir gönül bağı kurduysak, o yapıtı çok uzun yıllar görmeye alışmış Amerikalıların da birebir duyguya sahip olabileceğinden hareket ettik ve üç ay boyunca kalmasına müsaade ettik. Bu talebi, yapıtın bugün getirilişinde ve Türkiye Cumhuriyeti Devletinin kültür varlıklarının korunmasına adanmış bir hayat olan Jale İnan’ın müzede anılması ve onun fotoğraflarıyla donatılması kaidesiyle kabul ettik. Müze bunu kabul etti. Marcus heykeli, ABD’den gelmeden evvel Jale Hocamızın fotoğrafları ve hayatından kesitler üç ay boyunca müzede sergilendi.”
Zeynep Boz, heykelin başı olmadığını ve nerede olduğunun da bilinmediğini belirterek, “Muhtemelen istilalar sırasında, tahminen Hristiyan akınları sırasındaki bir ziyanla başının nerede olduğunu ve hatta olup olmadığını bilmiyoruz. Biz Marcus’u bu biçimde bir sembol olarak görüyoruz. Marcus’un başının olmaması kültür varlığı vandalizminin sonuçlarını gösteriyor.” diye konuştu.
SERGİDE 90 HAFRİYAT ALANINDAN ESER VAR
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Bülent Gönültaş ise Anadolu medeniyetinin kadim bir coğrafya olduğunu, bunun sorumluluğuyla 2023’te Geleceğe Miras Projesi’nin başladığını söyledi.
Arkeolojinin Altın Çağı Standı’nda Marcus Aurelius’un yanı sıra 570 yapıttan 485’inin birinci sefer beğeniye sunulduğunu belirten Gönültaş, Taş Zirveler Projesi’nden yapıtların bu stantta ilgi çektiğini vurguladı.
Gönültaş, Taş Tepeler’den ve bilhassa Karahantepe’den çıkan buluntuların geçen sene Şangay Forumu’nda dünyanın en kıymetli arkeoloji projeleri ortasında yer aldığına dikkati çekti.
Karahantepe’de kamusal alan denilebilecek nitelikteki yapıların ortaya çıktığını tabir eden Gönültaş, blokların içerisindeki insan boyutlu heykellerin, akbabalardan deniz yaratıklarına, kuşlardan yırtıcı hayvanlara varana kadar pek çok hayvan figürünün işlenmesinin o periyoda ait bilgi verdiğini söyledi.
Gönültaş, Arkeolojinin Altın Çağı Standı’nda Gordion’dan Phasalies’e, Troya’dan Taş Zirveler’e kadar Türkiye’nin 90 hafriyat alanından eser seçtiklerini söyledi. Gönültaş, “Bu stant, Türkiye’de arkeolojik çalışmaların hoş bir yansımasıdır. Bakanlığımızın çalışmalarıyla elde ettiğimiz datalar, temelleri 180 yıl öncesine dayanan Türk arkeolojisinin yıllarca dünyada ve Avrupa’da isminden çokça kelam ettireceğinin göstergesidir.” tabirlerini kullandı.
Odatv.com
