Levent Üzümcü’den Ayşe Barım çıkışı
Oyuncu ve İzmir Kent Tiyatroları’nın Genel Sanat Yönetmeni Levent Üzümcü, Birgün’den Yeşer Sarıyıldız’a verdiği söyleşide, Ayşe Barım davası için, “Bugün gelinen noktada artık televizyonlarda en kolay toplumsal problemler bile anlatılamıyor” dedi.
Üzümcü, kimi oyuncuların suskunlukları sorusuna, suskunluğun bugüne ilişkin olmadığını ve uzun vakittir devam ettiğini belirterek, şunları söyledi:
“Mücadele etmeden tiyatro da hayat da olmaz. Suskunluk sıkıntısı yalnızca bugünün değil. Yıllarca beşerler kimseyi kırmamaya, arbede etmeden yönetim etmeye çalıştı. Vaktinde daima birlikte yükü omuzlayıp birkaç kişiyi yalnız bırakmasaydık, bugün burada olmazdık. Keşke haklı çıkmasaydım, ben ‘abartıyor’ olsaydım da bu tabloyu görmeseydik. Bedeli ertelemek, sonunda daha ağır bir bedel olarak karşına çıkıyor. Bugün gelinen noktada artık televizyonlarda en kolay toplumsal sorunlar bile anlatılamıyor. Dizilerin senaristleri gözaltına alınabiliyor.”
SEYİRCİ ARTIŞINDAKİ SEBEP
Gündeme ve tiyatroya dair soruları yanıtlayan Üzümcü, Genel Sanat Yönetmeni olduğu İzmir Kent Tiyatroları’ndaki seyirci artışının sebeplerini şöyle açıkladı:
“Repertuvarı genişlettik, oyun sayısını artırdık. Asıl problem kelamı olan oyunlar sahnelemek. Hem bugünü hem üniversal sıkıntıları anlatan metinler seçiyoruz. Mesela bu dönem Arthur Miller’ın Cadı Kazanı var. 1600’lerin Salem cadı mahkemelerini anlatıyor, aslında 1950’lerde McCarthy devrine gönderme yapıyor. Bugün Türkiye’de sahnelediğimizde seyirci diyecek ki: ‘Delil yok, ispat yok, beşerler nasıl idama gönderilebilir?’ Sanırım yüzyıllar sonra da bugünü anlatan oyunlar yazılacak.”
‘BİLETLER BİR SİGARA PAKETİ FİYATINDA’
Kentteki tiyatro fiyatlarını bir sigara paketi fiyatı düzeyinde tuttuklarını lisana getiren Üzümcü, tiyatronun “musluktan su akması gibi” bir muhtaçlık olduğunu söyleyerek, şunları ekledi:
“Geçenlerde yetmişlerinde bir hanımefendi yanıma gelip, ‘Emekli maaşımla izleyebildiğim tek tiyatro burası’ dedi. On dört bin lira maaş alıyormuş, lakin ödenekli tiyatrolara gelebiliyormuş. Bu bir sorumluluk. Bilet gelirleriyle tiyatroyu döndüremiyoruz. Keşke o denli olsaydı. Vergilerle yaptığımız kamu hizmeti bu. O yüzden biletleri bir sigara paketi fiyatına tutuyoruz. Bu tiyatroyu kıymetsiz kılmaz; bilakis hepimizin tiyatrosu olduğunu gösterir.”
‘SANSÜRLE TİYATRO YAPILMAZ’
“Sansür ve otosansür bugün tiyatroda nasıl hissediliyor” sorusunu yanıtlayan Üzümcü, “Biz dünyada kabul görmüş metinler sahneliyoruz. Sansür yaratıcılığı artırmaz, tersine sanata ihanet olur” dedi.
SOSYAL MEDYADAKİ İFŞA HAREKETİ
Son vakitlerde toplumsal medyada “MeToo akımı” olarak da bilinen, insanların uğradığı tacizleri lisana getirmesinin tiyatroyu nasıl etkilediğine dair soruyu yanıtlayan Üzümcü, şu sözleri kullandı:
“İngiltere’de uygulanan bir sistemi hayata geçiriyoruz. Her prova öncesi ‘ne tacizdir, ne değildir’ net biçimde okunacak. Bu farkındalık yaratıyor. İkinci olarak ödenekli tiyatrolarda kesinlikle psikolog olmalı. Reşit olmayanlarla çalışıldığında rehberlik uzmanı kural. Ayrıyeten dışarıda müsaadesiz tiyatro eğitimi verilmemeli. Tıpkı oyunculara imzalatılan taahhütler üzere, bundan sonra eğitim verenler için de karşı kurumda ruhsal dayanak ünitesi bulunmasını kural koşmalıyız. Bu tıpkı vakitte etik bir sorumluluk.”
‘HALKA PALAVRA SÖYLEMEK ANAYASAL CÜRÜM OLMALI’
“Tek bir maddeyi değiştirme bahtınız olsa hangisini seçerdiniz” sorusunu yanıtlayan Üzümcü, palavranın bir bedelinin olması gerektiği ve halka taammüden palavra söylemenin anayasal hata olması gerektiğini belirtti.
