Külliye yol haritasını belirledi: Önce TBMM sonra Beştepe
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum, iktidarın “Terörsüz Türkiye” ismini verdiği tahlil sürecinde geçiş periyodunun türel yol haritasıyla ilgili bir paylaşım yaptı.
“Terörsüz Türkiye geçiş ve bütünleşme süreci: Geçiş süreci hukukunun evreleri ve pratik teyit!” başlıklı yazıda Uçum, “Terörsüz Türkiye’ye geçiş sürecinin gereksinimlerine yönelik yaklaşımlarda ortaklaşmalar artıyor. Kesin silah bırakma kararının pratik teyidine bağlı olarak geçiş süreci hukukuna ait TBMM Kurulunun rapor hazırlaması konusunda geniş bir mutabakatın oluştuğu görülüyor” dedi.
AŞAMA AŞAMA
Geçiş süreci hukukuna ait TBMM’nin atabileceği adımları sıralayan Uçum’un paylaşımı şöyle:
Önce Kurulda hukuk siyaseti öneren raporun hazırlanması.
Raporun TBMM Başkanlığına sunulması.
Rapora dayanılarak geçiş süreci kanununa ait teklifin hazırlanması.
Teklifin Meclis Başkanlığına sunulması.
Teklifin yasalaştırma sürecine girmesi.
TBMM’nin teklifi kanun olarak kabul etmesi.
Kanunun, Cumhurbaşkanımız tarafından uygun bulunması halinde resmi gazetede yayınlanması.
Kesin silah bırakmanın pratik teyidleri de bu kademelere nazaran giderek gelişen bir kapsamda gerçekleşir. Kesin teyitle birlikte TBMM geçiş süreci kanununu kabul ettiği vakit süreç çok yanlışsız yönetilmiş olur.
GEÇİŞ SÜRECİ HUKUKUNA AİT USUL VE KAYGILAR
Elbette geçiş süreci hukukuna ait yasalaştırma metoduna TBMM karar verecektir. Fakat geçiş sürecinin hukuku bakımından başından beri önerdiğimiz tek, süreksiz ve özel bir kanun çıkarılması yaklaşımı bize nazaran birçok hukukî komplikasyona karşı en tesirli formüldür. Nihayetinde takdir TBMM’nindir.
Bu ortada geçiş süreci hukukuna dair çeşitli çevrelerce birbirinden büsbütün farklı tasalar ve kuşkular lisana getiriliyor.
Bazı bölümler ulusal bütünlüğe ziyan gelmemesi konusunda yüksek itina bekliyor. Bu beklenti büsbütün haklıdır. Geçiş süreci hukukunda zati anayasaya karşıt düzenlemeler olamaz. Ulusal devletin aslı olan hiç bir unsur tartışma konusu yapılamaz. Süreçler büsbütün TBMM’nin iradesiyle açık ve şeffaf yürüyecek. Hasebiyle dert duyulmasını gerektirecek bir durum ortaya çıkmaz.
Öte yandan Devletle ve Toplumla Bütünleşme perspektifi çerçevesinde oluşturulacak geçiş süreci hukuku, bütünleşmeye ziyan verecek hiçbir öge içeremez. Bütünleşme maksatlı bir hukukî yaklaşım, bütünleşmeyi riske atacak her türlü negatif ögesi dışarıda bırakır.
Münfesih terör örgütüyle kontaklı olarak bütünleşme kapsamına girecekler için TBMM’nin en adil ve gerçek ölçütleri geliştireceğine, Milletin tüm bölümlerinin hassasiyetlerini gözeteceğine de kuşku yoktur.
GEÇİŞ SÜRECİ HUKUKUNDA GEÇMİŞ DENEYİMLERDEN YARARLANMAK
2014 yılında kabul edilen ve hala yürürlükte olan “Terörün Sona Erdirilmesi ve Toplumsal Bütünleşmenin Güçlendirilmesine Dair 6551 sayılı Kanun” geçiş süreci özelliklerine uygun bir içerikte olmadığı için uyarlanarak da olsa bugün direkt uygulanamaz.
Bununla birlikte Kanunun Yürütmeye vazife ve yetki veren aşağıdaki kararları geçiş sürecinin hukuk siyasetini belirlemede yarar sağlayabilir:
[Terör örgütünün feshi ve kesin silah bırakma kararına bağlı olarak] toplumsal bütünleşmenin güçlendirilmesine yönelik siyasi, hukuksal, sosyoekonomik, ruhsal, kültür, insan hakları, güvenlik ve silahsızlandırma alanlarında ve bunlarla kontaklı hususlarda atılabilecek adımların belirlenmesi.
Silah bırakan [münfesih] örgüt mensuplarıyla [Avrupa’daki mensupların] meskene dönüşleri, toplumsal yaşama iştirak ve uyumlarının temini için gerekli önlemlerin alınması.
Kamuoyunun yanlışsız ve vaktinde bilgilendirilmesi.
Alınan önlemlere ait uygulama sonuçlarının izlenmesi ve ilgili kurum ve kuruluşlar ortasında uyumun sağlanması.
İlave mevzuat çalışmalarının yapılması.
Dikkat edilirse 6551 sayılı Kanunda yer alan bu vazife ve yetkiler uyarlanmak ve güncellenmek kaydıyla geçiş süreci kanuna işlenirse geçiş sürecinin hukuku açısından temel muhtaçlıklar karşılanmış olur.
Belirtelim ki; birçok boyutuyla Terörsüz Türkiye’ye geçişi sağlayacak kurallar oluşmuştur. Türkiye’nin gelinen kademeden geriye dönmesi artık mümkün değildir. Sonuç olarak kaygılı değil çok umutlu olmamız gereken tarihi bir devirdeyiz. Ortak umudumuz ortak geleceğimizin harcıdır.
