Külliye net: Eleştiri bakidir ancak saygı esastır

İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının yankıları sürerken Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum, X hesabından, “Cumhurbaşkanının hukuku!” başlıklı bir yazı kaleme aldı.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemiyle birlikte cumhurbaşkanının yalnızca “devletin başı” olarak tanımlanmadığını “devlet başkanı” sıfatının da eklendiğini hatırlatan Uçum, “Düzenleme şöyledir: Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir. Cumhurbaşkanı, Devlet Başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının nizamlı ve uyumlu çalışmasını temin eder (Any. m. 104/1. ve 2. f.)” diye yazdı.

Uçum’un paylaşımı şöyle:

“Buna nazaran cumhurbaşkanı yalnızca devletin başı değil, devlet lideridir. Özcesi cumhurbaşkanı hem halkın (Cumhurun) lideridir hem de devletin lideridir. Öteki deyişle ‘Halkın iradesi devlete egemen’ olmuştur.

Bunun sonucu anayasa tarafından anayasanın uygulanması ile tüm devlet organlarının nizamlı ve uyumlu çalışmasını temin etme misyonu cumhurbaşkanına verilmiştir. Eski sistemde cumhurbaşkanının yalnızca “gözetme” diğer bir tabirle nezaret etme misyonu varken artık “temin etme” yani icrai bir misyonu kelam mevzusudur.

Dolayısıyla Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, yürütme misyonunun yanı sıra yasamaya da yargıya da nizamlı ve uyumlu çalışma konusunda perspektif sunma vazifesine ve yetkisine sahiptir.

Ayrıca cumhurbaşkanı ulusal güvenlik siyasetlerini belirler, TBMM ismine başkomutanlığı temsil eder. Yani cumhurbaşkanı birebir vakitte Türk Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır. Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verme yetkisi vardır (Any. m. 104/13, 14 ve 15. f.).

“ERDOĞAN’DAN SONRA DA…”

Anayasaya göre hem halkın başkanı, hem devlet başkanı hem de başkomutan olan cumhurbaşkanı birebir vakitte Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder (Any. m. 104/2. f.).

Zaman vakit söz ettiğimiz Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ülke liderliği rolünün anayasal desteği bu kararlardır. Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan sonra da cumhurbaşkanı seçilecekler yalnızca bir mecranın siyasi lideri ve devletin yürütme organının vazifelisi ve yetkilisi değil ülke lideri olma sorumluluğunu da üstlenecektir. Zira anayasal olarak başka isim ve sıfatların yanı sıra Türkiye Cumhuriyetini temsil etmenin ve devlet başkanı olmanın hukuki, siyasi ve toplumsal sonuçlarından en önemlisi Ülke Lideri sorumluluğuyla hareket etmektir.

BEŞ MADDE

Bu durumda Türkiye Cumhuriyeti Devletinin bütün organlarını anayasal sonlar içerisinde yönlendirebilme yetkisi olan, halkın yüzde elliden fazla oyuyla seçilmiş ve ülke liderliği sorumluluğuna da sahip Cumhurbaşkanına hürmet gösterilmesi:

Birincisi halkın genel iradesi olan ulusal iradeye hürmettir.

İkincisi halkın demokratik iradesi olan seçmen iradesine hürmettir.

Üçüncüsü devlete hürmettir.

Dördüncüsü bundan sonra hangi mecradan seçilirse seçilsin Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı misyonunu üstleneceklere hürmettir.

Beşincisi ve en değerlisi anayasal sisteme uymanın bir gereğidir.

“CUMHURBAŞKANINA HÜRMET ‘DEVLETİN GENEL İŞLEYİŞİ’ ÜZERİNDEN PAHALANDIRMAK GEREKİR”

Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına saygıyı aktüel siyasetin iç çekişmeleri üzerinden değil ‘devletin genel işleyişi’ üzerinden pahalandırmak gerekir. Hukuken ve siyaseten yanlışsız olan cumhurbaşkanına saygıyı her yerde göstermektir.

Cumhurbaşkanının yürütme vazifesi ve yetkisine binaen yürüttüğü faaliyetlere ve pratiklere yönelik elbette tenkit yapılabilir. Bu demokrasinin ve demokratik siyasi rekabetin gereğidir. Lakin tenkit hakkının sonlarının dışına çıkarak saygısızlık, küfür, hakaret üzere hukuk dışı yollara sapmak asla kabul edilemez. Bunları yapanlar da teşvik edenler de hesabını hukuk önünde ve halk nezdinde kesinlikle verir.

“HER VATANDAŞIN, NATÜREL Kİ TENKİT HAKKI BAKİ”

Sonuç olarak anayasal açıdan cumhurbaşkanı pozisyonu; Türkiye Cumhuriyetini ve milletin birliğini temsil etmesi, devlet başkanı ve başkomutanlık sıfatlarına sahip olması sebebiyle yalnızca yürütme misyonu ve yetkisi (hükümet yahut iktidar) olarak görülemez. Cumhurbaşkanının hukuku bunların tamamından oluşur.

Her vatandaşın, natürel ki tenkit hakkı baki kalmak kaydıyla, anayasal kararlarla tayin edilmiş cumhurbaşkanının hukukunu müdafaası ve hürmet göstermesi, anayasal bir ödevdir ve vatandaşlık bağının gereğidir.