Körfez, Orta Doğu şimdi de Türk devletleri… Trump gözü dikti
ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Azerbaycan ve Orta Asya ülkelerini İbrahim Anlaşmaları’na dahil etmeyi planladığı sav ediliyor. Trump idaresi bu planla kelam konusu ülkelerin İsrail ile mevcut alakalarını derinleştirmeyi umuyor.
Reuters’a konuşan kaynaklara nazaran Azerbaycan ve Orta Asya ülkeleri İsrail ile uzun müddettir bağlar içinde oldukları için mutabakatların bu ülkeleri de kapsayacak biçimde genişletilmesi sembolik bir mana taşıyacak.
Bu mümkün genişleme, Trump’ın, Gazze’de savaş sürerken bölgesel yük sahibi Suudi Arabistan’ı İsrail ile münasebetlerini tekrar kurmaya ikna etme maksadından daha az tezli mutabakatlara açık olduğunu yansıtacak. Çünkü Suudi Arabistan, İsrail’in Filistin devletini tanıması için adımlar atılmadan İsrail’i tanımayacağını tekraren lisana getirmişti.
ERMENİSTAN’LA ALAKALAR DEĞERLİ BİR SORUN
Reuters’a konuşan kaynaklar, Trump idaresinin İbrahim Mutabakatlarına katılmak için ön şartın barış olmasını düşündüğü için Azerbaycan ve Ermenistan ortasındaki çatışmanın değerli bir sorun olduğunu belirtti.
İki kaynak, Orta Asya’yı içeren görüşmelerin şimdi başlangıç basamağında olduğunu lakin Azerbaycan ile görüşmelerin nispeten ilerlemiş olduğunu belirtti.
“ANLAŞMA BİRKAÇ HAFTA İÇİNDE SAĞLANABİLİR”
Kaynaklardan ikisi, muahedenin birkaç ay, hatta birkaç hafta içinde sağlanabileceğini savundu. Trump’ın özel elçisi Steve Witkoff, mart ayında Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile görüşmek üzere Azerbaycan’ın başşehri Bakü’ye gitmişti.
Witkoff’un kıymetli yardımcısı Aryeh Lightstone, sonraki aylarda Aliyev ile bir ortaya gelmişti. Buna nazaran bu görüşmede İbrahim Mutabakatları da ele alındı. Kaynaklara nazaran, bu görüşmeler akabinde Azerbaycanlı yetkililer, Orta Asya ülkelerinin yetkilileriyle temasa geçerek İbrahim Anlaşmaları’na olan ilgiyi ölçtü.
Trump’ın birinci misyon periyodunda İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Fas ve Sudan ortasında imzalanan İbrahim Muahedeleri alakaların yine kurulmasına odaklanmıştı. Kuzeyde Rusya ve güneyde İran ortasında olan Azerbaycan, Orta Asya ile Batı ortasındaki ticaret akışında kritik bir ilişki noktası.
ORTA ASYA ÜLKELERİ HANGİLERİ
Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan Orta Asya ülkeleri ortasında yer alıyor.
İBRAHİM MUAHEDELERİ NEDİR
Abraham (İbrahim) Mutabakatları, 2020’de İsrail’in başta Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere Bahreyn, Fas ve Sudan ile ABD’nin arabuluculuğunda imzalanan olağanlaşma mutabakatlarını söz ediyor. Abraham Anlaşmaları’na taraf olan Arap ülkeleri, İsrail’i resmen tanıyıp diplomatik ve ekonomik ilgiler kurmayı ve bölgesel işbirliğini artırmayı taahhüt ediyor.
