Kira fiyatları nasıl düşürülecek… Bakan Şimşek açıkladı
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıklamaları şu biçimde: “Bütün finansal göstergeler şok öncesine döndü. Brüt rezervlerimiz mart ortasında 170 milyar dolardı. Şu anda tekrar 170 milyar dolara geri geldik. Günlük Merkez Bankası bilançosuna baktığınızda şu anda 172 milyar dolar civarı. Bu şoklar başlamadan evvelki düzeylere brüt rezervde döndük. Swap hariç net rezervde 3’te 2’den fazla toparlanma kelam konusu.
‘FİNANSAL GÖSTERGELER MART ORTASINA DÖNMÜŞ DURUMDA’
Borsa İstanbul’a baksanız 10 bin 862’ydi şoklar başlamadan evvel, 10 bin 651 civarındayız. Risk primi 256 civarındaydı. 380’leri buldu. Şu anda 280 civarına geri geldi. Aşağı üst finansal göstergeler mart ortasına dönmüş durumda.
FAİZLER
Geçen ay evvel %49’lardan %46’lara artık %43 civarına, 40’a gerçek faizlerde bir gevşeme kelam konusu. Tekrar eski seviyesine dönmek üzere.
Ekonomideki büyüme ölçülü. Bütçede harcama disiplinini koruyoruz. Gelir performansı öngördüğümüzün altında gidiyor.
Petrol 60 dolar civarına inmişti. Neredeyse 80’lere hakikat çıktı. Artık tekrar geri g eldi. Şu anda 70 civarında petrol fiyatları. Bunların hepsi bizi etkileyen gelişmeler. Biz ne yaptık? Kural bazlı davrandık, paniklemedik. Gereken dozda gereken önlemleri gerektiği vakit aldık.
ENFLASYON
Şu anda enflasyon beklentileri düzgünleşiyor. Enflasyon düşmeye devam ediyor. Cari açık denetim altında. Gerçek iktisatta ölçülü bir büyüme devam ediyor.
KREDİLERLE İLGİLİ AÇIKLAMA
Şu anda kişisel kredilerde tahsil edilmemiş oran %3.8. Uzun vadeli ortalaması %3 civarı. Biz bunu gördük. Finansal İstikrar Konseyimiz var. Biz orada risk ögelerini kıymetlendiriyoruz. Biz kişisel kredilerdeki bozulmayı gördük. BDDK 48 aya kadar şu anda azami faiz %3.11’den yapılandırmanın önünü açtık.
İddia edildiği üzere gerçek dalın bilançosunda bozulma görmüyoruz. Gerçek kesim tabi ki finansal şartların sıkı olmasından ötürü şikayetçi. 2022-2021 onlar istisnai dönemelerdi. O devirlerin sürdürülemez olduğu ortaya çıktı. Kur sübvansiyonu, faiz sübvansiyonu isteyen kesim çok.
ENFLASYON HEDEFİ
%24 orta nokta, %29 iddia aralığının üst noktası biçiminde baktığınızda biz orta ve üst kestirim aralığı bir yerde olacağımıza inanıyoruz. %29’un altı bir sayısı öngörüyoruz.
2022-2023 enflasyon yaklaşık 65 civarı. Geçen sene bizim dezenflasyon programının birinci yılıydı. Şu an itibaren enflasyon 35. yılın sonunda 20’li bir sayıyla bitirmeyi hedefliyoruz.
GIDA ENFLASYONU
Gıda enflasyonu 2023’te %72’lere çıkmış. 2024’te %44 civarı, haziran prestijiyle %30’a düştü. Bu zirai dona ve kuraklığa karşın. Olmasa büyük ihtimal besin enflasyonu haziranda %30’un altında olacaktı.
KİRA FİYATLARIYLA İLGİLİ AÇIKLAMA
Enflasyon daha da düşecek. Birincisi kira enflasyonu. Geçen sene haziran ayında kira enflasyonu %92 civarıydı. Zira 3 yıl boyunca biz kiraları kanunla %25 civarında sınırlamıştık. Konut fiyatları artıyor lakin kiralara kanunla hudut getirmişiz. Artık biz bunu kaldırdık. Piyasalara bu cinsten müdahaleler uzun vadede arzulanan sonuçları vermiyor. Konut arzını artırmak sonuç verir. Kiralar geçen sene bu vakitlerde %92 artıyordu. Şu anda %83’e düşmüş. Manşet enflasyonu üstte tutan kira.
Kiralarda geriye hakikat bir endeksleme var. Türkiye’de konut sahipliği oranı %56. Ama kira ödeyenlerin oranı %28. Hanelerin %72’si kira ödemiyor. Büyükşehirlerdeki geçim meselesini temelinde bu var. Kiralar neden bu kadar süratli arttı? Kısmen sarsıntının de tesiri var. Kısmen konut fiyatlarının düşük faizle çok süratli artırmasının tesiri var. Bunu nasıl çözeceğiz? Konut arzını artırarak çözeceğiz. Şu anda sarsıntı bölgesinde 550 bin konut, onun yarısına yakını teslim edilmiş, geriye kalanı büsbütün ihalesi yapılmış, inşa halinde.
Deprem nedeniyle büyükşehirlere gelenler için önemli biçimde konut arzını artırmış olacağız.
Suriye’de durum istikrara kavuştu. Önemli geri dönüş var. Kilis üzere, Gaziantep üzere yerlerde kira baskısı değerli ölçüde azalıyor.
Biz ilgili Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanımızla bu hafta toplantı yaptık. Kendisinin planı önümüzdeki 2-3 yıl içerisinde en az 500 bin toplumsal konut üretmek. Bu da yüklü olarak büyükşehirlerde. Konut arzını artırmak lazım.
‘KONUT SAHİPLİĞİ ORANINI ARTIRACAĞIZ’
Manşet enflasyonun iki katı kadar eğitim enflasyonu var. Biz kalıcı halde enflasyonu düşürerek, konut arzını artırarak tekrar konut sahipliği oranını artıracağız.”
