Kıbrıs’a göz dikti: Sayılarla İsrail tehlikesi

Doğu Akdeniz’de stratejik pozisyonu bulunan ve Yunanistan ile ABD’yle iş birliği içerisinde olan Güney Kıbrıs Rum İdaresi’nde İsrail’in varlığı daha da besbelli hâle gelmeye başladı.

GÜNEY KIBRIS’TAKİ İSRAİL ŞİRKETLERİ

İki ülke ortasında ticari münasebet 2008’de yeri atılan “Kıbrıs-İsrail İş Konseyi” ile kurumsallaştı. Bu gelişmenin akabinde, 2013 yılında, 100’den fazla İsrailli şirket temsilcisinin başşehir Lefkoşa’da yatırım görüşmeleri yaptığı biliniyor. Günümüzde, Güney Kıbrıs’ta 280’den fazla İsrail temaslı şirket bulunuyor.

DOĞAL GAZ İŞ BİRLİĞİ

Sözcü’nün haberine nazaran, İsrail’in Leviathan ve Tamar alanlarında başlattığı doğalgaz arama teşebbüsleri, Güney Kıbrıs’ın Afrodit alanındaki rezervlerle entegre oldu. 2011’de başlayan ortak sondaj süreci, günümüzde Kıbrıs etrafındaki toplam doğalgaz potansiyelini yaklaşık 30 trilyon metreküpe yükseltti. Bu gazın büyük kısmı sıvılaştırılarak Ürdün, Mısır ve Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edilirken, Türkiye bu süreçte dışarıda bırakıldı.

İsrail, Güney Kıbrıs Rum İdaresi ve Yunanistan ortasında imzalanan 6 milyar Euro’luk muahede kapsamında Doğu Akdeniz Doğalgaz Boru Sınırı projesiyle güç alanında Batı’ya direkt erişim sağladı. Toplam 1900 kilometrelik çizgi tamamlandığında yılda 10 milyar metreküp doğalgaz taşıması öngörülüyor. İsrail, Kıbrıs açıklarında yeni sıvılaştırma tesisleri ve orta depolama limanları için fizibilite çalışmalarına başlamış durumda. GKRY’nin kıta sahanlığında 13 arama ruhsatı bulunurken, bunların 10’u hâlihazırda faal. İsrail’in NewMed şirketi, Amerikan Chevron ve Shell ile birlikte Rum tarafına ilişkin Afrodit alanında petrol arama faaliyetleri yürütüyor.

SAVUNMA İŞ BİRLİĞİ

Güney Kıbrıs Rum İdaresi, İsrail’den İHA’lar, Tavor X95 keskin nişancı tüfekleri ve Negev makineli silahları temin etti. 2014’ten bu yana iki taraf nizamlı olarak ortak askerî tatbikatlar gerçekleştiriyor. Rum idaresi son olarak 150 kilometre menzilli Barak MX hava savunma sistemini İsrail’den satın aldı. Ayrıyeten İsrail’in Ada’da daimi gözlemcileri vazife yapıyor.

GAYRİMENKUL

Kıbrıs’ta İsraillilere yapılan gayrimenkul satışları 2020’de 2 bin 432 iken, 2022’de 4 bin 123’e çıktı. Son beş yılda yaklaşık 10 bin İsrailli, Güney Kıbrıs’ta mülk edindi. Bilhassa kıyı şeridindeki bölgeler İsrailli yatırımcıların ağır denetimi altına girdi.

İSRAİL FONLARININ YÖNETTİĞİ VARLIKLAR ARTTI

Kıbrıs, İsrailli yatırımcılar açısından Avrupa’ya açılan vergi avantajlı bir merkez pozisyonuna dönüştü. 2021 sonunda Rum bankalarındaki İsrail merkezli fonların yönettiği varlıklar, bir evvelki yıla nazaran yüzde 49 artarak 11,6 milyar Euro düzeyine yükseldi.