Karar’dan itiraz var… Konu: Kenevir
TBMM’de kabul edilen yeni yasa ile tıbbi kenevir eserlerinin eczanelerde reçeteli olarak satılmasının önü açıldı.
Kronik ağrılardan epilepsiye, kanser tedavisinden nörolojik rahatsızlıklara kadar çeşitli durumlarda tedavi yolu olarak kullanılan kenevir, Sıhhat Bakanlığı’nın sıkı kontrolü altında sırf eczanelerde erişilebilir olacak. Karar ise TBMM’de kabul edilen bu maddeyi “Bağımlıların yüzde 80’i kenevir kullanıcısı! Tehlikeli yol açıldı” sözleri ile manşete taşıdı. Gazetede yer alan haberde “Kenevir ekiminin ve ferdî bakım eseri üzere serbestçe satışının önünü açan teklifin yasalaşmasına reaksiyon çığ üzere. Bağımlıların yüzde 80’inin kenevir kullanarak uyuşturucuyla tanıştığı emniyet raporlarını kaynak gösteren uzmanlar, gençler için tehlikeli bir yol açan bu yasanın geri çekilmesi davetini yineledi” sözleri kullanıldı.
Haberin geri kalanı ise şu biçimde:
HALK SIHHATİNE TEHDİT
Kamuoyunda ‘esrar’ olarak bilinen kenevir ekimi ve ticaretinin genişletilmesine ait tartışmalı tasarı reaksiyonlara karşın Meclis’te kabul edilerek maddeleşti. Böylelikle kenevirden üretilen eserlerin eczanelerde sıhhat, şahsî bakım ve destek eseri olarak satılmasına müsaade verildi. Uyuşturucu bağımlılığının birinci basamağını yaklaşık yüzde 80 oranında kenevir kaynaklı esrar oluştururken, muhalefet partileri ve uzmanlar düzenlemenin halk sıhhatini tehdit ettiğini, bağımlılık riskini artıracağını ve sıhhat değil ticaret odaklı olduğunu savundu.
BAĞIMLILIĞIN BİRİNCİ ADIMI
Dünya genelinde en yaygın kullanılan uyuşturucu unsuru olan kenevirden üretilen esrar, uyuşturucuyla tanışmada birinci adım olarak Narkotik Kabahatlerle Uğraş Başkanlığı’nın hazırladığı raporlara yansıdı. Birinci denenen uyuşturucu husus 2023’te yüzde 71, 2024’te yüzde 65 esrar olarak tespit edildi. Esrar kullanmaya devam edenlerin oranı ise 2023’te 48, 2024’te 41 ile başı çekiyor. İHH İnsani Yardım Vakfının 2021’de yayınladığı rapor da uyuşturucu kullanıcılarının yüzde 82’sinin unsur kullanmaya esrar ile başladığını ortaya koydu.
KENEVİR YASASI TARTIŞMASI: PANDORA’NIN KUTUSU AÇILDI
Tıbbi kenevirden elde edilen eserlerin eczanelerde satışının önünü açan düzenleme, kamuoyunun yansısına karşın yasalaşırken, Emniyet’in raporları tehlikeyi gözler önüne seriyor. Bağımlılığın birinci basamağını yaklaşık yüzde 80 oranında kenevir kaynaklı esrar oluştururken, uyuşturucu terörün finansmanında da ana kaynak durumunda. Muhalefet partileri ise kenevir kullananların kliniklerde en güç takip edilen hasta kümesi olduğunu lakin yasanın sıhhat değil ticaret odaklı olduğunu belirtiyor.
Tartışmalı kenevir üretimi teklifi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek maddeleşti. Kanunla kenevirden üretilen eserlerin eczanelerde sıhhat, ferdî bakım ve destek eseri olarak satılmasına müsaade verildi. Kamuoyunun yansısına ve uzmanların esrar kullanımını meşrulaştıracağı ve gençler için ‘zararsız’ algısı yaratacağı ikazına karşın maddeyle esrarın ana hammaddesi olan kenevirin denetimli olarak üretimini ve ticaretini özgür bırakılmış oldu. Yasanın yol açtığı tehlikenin boyutları hakkında Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) Narkotik Hatalarla Çaba Başkanlığı’nın yıllardır hazırladığı raporlar da ipucu veriyor.
NARKOTİK RAPORLARINDA EN YAYGIN HUSUS ESRAR
EGM’nin uyuşturucuyla uğraşta başlattığı NARKOLOG uygulamasının birinci olarak 2018’de, haklarında uyuşturucu hatalarından süreç yapılan gönüllülerle yapılan ankette 15 bin 328 kişinin yüzde 82,8’i, unsur kullanmaya birinci olarak esrar ile başladığını söyledi. Bağımlılığa esrar ile başlayan gönüllülerin yüzde 75,4’ünün ise sonrasında öbür hususlar de kullandığı görüldü. 2025 NARKOLOG raporunda da esrar öne çıkıyor: “Örneklemin yüzde 65,6’sı unsur kullanmaya esrar unsuru ile başlamıştır. Birinci kullanılan uyuşturucu ekseriyetle esrar olmakla birlikte kullanıcıların büyük çoğunluğu ise vakitle daha ağır narkotik hususlara yönelmektedir.”
Narkotik Kabahatlerle Gayret Başkanlığı’nın hazırladığı 2024 Uyuşturucu Raporu’nda da esrarın yarattığı tehlikelere dikkat çekildi. Rapora nazaran 2023’te birinci denenen uyuşturucu unsur yüzde 71 ile esrar, ikinci husus yüzde 13.3 ile metamfetamin olurken, 2024 yılında yüzde 65.6 ile esrar yüzde 15.9 ile metamfetamin olarak tespit edildi. Şu anda kullanılan uyuşturucu husus başlığında ise esrar 2023’te yüzde 48.4, 2024 yılında ise yüzde 41 ile başı çekiyor. Emniyet’in raporlarına nazaran 2021-2023 yılları ortasında esrar yakalamalarında değerli ölçülerde artış yaşandı. 2021 yılında yaklaşık 58,6 ton olan esrar yakalama ölçüsü 2022 yılında yüzde 8,1 oranında artışla 63.4 ton ve 2023 yılında yaklaşık yüzde 23,0 oranında artışla 77.9 ton olarak gerçekleşti. Öte yandan Elazığ’da Vilayet Jandarma Komutanlığının dün yaptığı çalışmasında da 511 kök kenevir bitkisi, 5 bin gram kubar esrar, 50 gram kenevir tohumu ve 50 gram toz esrar ele geçirildi.
TAKİBİ EN GÜÇ HASTA GRUBU
Muhalefetin yasaya yansıları sürerken, CHP Bursa Milletvekili, halk sıhhati uzmanı Prof. Dr. Kayıhan Pala “Türkiye’de bağımlıların yüzde 80’inden fazlası kenevirden elde edilen esrara bağımlı. Sağlık Bakanlığı bu gerçeği yok sayarak, halk sıhhatini hiçe sayıyor” dedi. Deva Partisi Genel Lider Yardımcısı Elif Esen de TBMM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada “Kliniklerde bağımlılıkta en sıkıntı takip edilen hasta kümesinin kenevir kullanan hastalar olduğunu söylüyor uzmanlar. Sıhhatte şiddette en çok bu unsurun tesirindeki beşerler öne çıkıyor. Gençler ortasında kenevir zararsızdır algısını da oluşturuyor” dedi.
MADDE BAĞIMLILIĞINA BAŞLAMA YAŞI 20’YE DÜŞTÜ
İHH İnsani Yardım Vakfı da iki yıllık saha çalışması sonucunda 2021’de yayınladığı ‘Madde Bağımlılığı ve Bağımlılıklarla Gayrette Sivil Toplumun Rolü’ isimli raporunda esrarın yarattığı tehlikelere dikkat çekmişti. Çalışma kapsamında bağımlı tedavisi gören bireyler ile bağımlı aileleri ve alternatif ilaçsız bağımlı tedavi merkezleri ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirildi. Türkiye’de yaklaşık 10 milyon kişinin husus ve davranış bağımlısı olduğunun tespit edildiği raporda uyuşturucuya başlama yaş ortalaması 20.8 olurken, kullanıcıların 82’si husus kullanmaya esrar ile başlamış.
TERÖR FİNANSMANININ ANA KAYNAĞI
Uyuşturucu terör örgütlerinin ana gelir kaynakları ortasında ön sırada yer alırken yakalanan kenevir ölçüleri da dikkat çekiyor. 1980-2022 yılları ortasında EGM’ye bağlı üniteler tarafından PKK’ya karşı gerçekleştirilen 470 narkoterör operasyonunda 96 bin 289 kg esrar, 121 milyon 524 bin 624 kök kenevir ele geçirildi. Jandarma Genel Komutanlığı’na bağlı üniteler tarafından 2016-2023 periyodunda terör örgütü PKK’ya karşı yürütülen 355 narkoterör operasyonunda, 182 bin 105 kg toz esrar, 123 bin 272 kg kubar esrar, 482 milyon 719 bin 171 kök kenevir bitkisi ele geçirildi.
