İnsan akrabalarına ait 1,95 milyon yıllık fosil bulundu
Romanya’nın Grăunceanu bölgesinde bulunan kemikler, erken insanların Avrupa’ya 1,95 milyon yıl evvel gelmiş olabileceğine dair bir delil olarak bedellendiriliyor.
Bu, şimdiye kadar bulunan öbür delillerden çok daha eski. Lakin bu keşif açık ve kesin bir durum değil ve önemli tartışmalara yol açabilir. Kemikler direkt insan akrabalarımıza ilişkin değil, ancak homininlere mahsus taş aletlerle kesilmiş üzere görünen beklenen av hayvanlarına ilişkin.
Homo sapiens çeşidinin Afrika’dan ayrılıp farklı bölgelere ulaşma vakti, paleontolojide en hararetli tartışmalardan biri. Lakin bu, Homo cinsine ilişkin öbür tiplerin, bilhassa çok evvel Asya’nın uzak bölgelerine ulaştığı bilinen Homo erectus’un genişlemesiyle ilgili tartışmaları gölgede bırakıyor. Yeniden de bu bizim “ailemizdi” ve bizimle benzeri şartlara ahenk sağlamışlardı.
YAKLAŞIK 1,8 MİLYON YIL ÖNCESİNE AİT
Avrupa’da Homo cinsine ilişkin en eski delillerin, Gürcistan’daki Dmanisi’den ve yaklaşık 1,8 milyon yıl öncesine ilişkin olduğu tez ediliyor. Bu alanda homininlerin kemikleri, dişleri, aletleri ve öteki cinsler üzerindeki tesirlerine dair ispatlar bulunduğundan bu periyoda ilişkin varlıkları hakkında pek az kuşku var. Lakin herkes bu bölgeyi Avrupa’nın bir modülü olarak kabul etmiyor.
Avrupa olarak üniversal kabul gören bölgelerde benzeri derecede güçlü ispatlar, yaklaşık 1,4 milyon yıl öncesine kadar bildirilmedi. Bu durum, Karadeniz ve kuzeydeki bölgelerin 400.000 yıl boyunca bir pürüz oluşturmuş olabileceğini düşündürüyor.
Eğer Grăunceanu buluntuları hakkındaki tezler doğruysa, taş aletlerle kesildiği düşünülen bu kemikler, uranyum-kurşun tarihlendirme yoluna nazaran en az 1,95 milyon yıl öncesine ilişkin.
ÖNEMLİ KUŞKULARLA KARŞILAŞILMASI MUHTEMEL
Yine de, bu türlü bir savın değerli kuşkularla müsabakası beklenen. Homininler Afrika’dan Asya üzerinden Avrupa’ya şiddetli bir seyahat yaptıysa ve Romanya’daki Oltet Vadisi kadar iç bölgelere ulaştıysa, muhtemelen daha geniş bir alana yayılmış olmaları beklenebilir. Bu bir “aile özelliği.” Öyleyse neden yüz binlerce yıl boyunca bu varlığa dair öbür bir ispat bulunamadı? Fosil kayıtları her vakit eksiktir, lakin bu homininler, Neandertallerin milyonlarca yıl sonraki yaygınlığı ve kalıcılığının sadece bir kısmına sahip olsaydı bile izlerini görmek kolay olurdu.
Ayrıca, 2017 yılında Kuzey Amerika’da homininlerin 130.000 yıl evvel var olduğuna dair delil sunduğu sav edilen mastodon kemiklerindeki izlerin çok daha mantıklı açıklamaları olduğu ortaya çıkmıştı. Grăunceanu kemikleri de emsal bir incelemeyle karşı karşıya kalacak.
31’DEN FAZLA ÇEŞİDE İLİŞKİN KALINTILAR BULUNDU
Grăunceanu’nun dikkate kıymet bir bölge olduğu ise tartışmasız. 2,2 milyon ila 1,3 milyon yıl öncesine tarihlenen yaklaşık 5.000 fosil örneği, 31’den fazla cinse ilişkin kalıntılar burada bulundu. Ohio Üniversitesi’nden Dr. Sabrina Curran liderliğindeki bir takım, bu fosillerden 20’sinde muhtemelen kesik izleri olduğunu ve bunların bir hayvan leşini parçalarken kullanılan aletlere işaret ettiğini öne sürüyor. Lakin bu fosillerin birden fazla bozulmuş durumda ve sırf sekiz tanesi “yüksek güvenilirlikte kesik izleri” olarak tanımlandı. Daha fazlasında ise diş, çiğneme yahut başka hasar kaynaklarına atfedilen izler bulundu.
Tartışmalı sekiz kemikten yedisi, domuzlar ve geyikleri de içeren çift toynaklıların kemiklerinden oluşuyor. Bu da insanların pastırma sevgisinin hayli eskiye dayandığını gösteriyor.
Ancak Grăunceanu’da fosillerin birikmiş olduğu uzun vakit dilimi, bu argümanlara öbür bir sorun ekliyor. Yüksek güvenilirlikteki kemiklerin tarihlerinin yanlışlarla örtüşmesine karşın, 1,8 milyon yıldan daha yakın bir vakte ilişkin varlık izleri bulunamadı. Bu eksiklik, sadece yetersiz fosil kayıtlarına bağlanamaz.
BUZUL ORTASI PERİYOTTA ORADA BULUNDULAR
Öte yandan, araştırmacılar Avrupa’daki 1,5 ila 1 milyon yıl öncesine ilişkin kimi alanlarda homininlere dair daha açık deliller olduğunu kabul ediyor; bunlar taş aletler, net hominin fosilleri ve çok daha fazla sayıda parçalanmış kemik içeriyor.
Eğer Homo cinsine ilişkin taş alet kullanan üyeler Grăunceanu’yu yaklaşık 2 milyon yıl evvel iskan etmişse, bunu uzun müddet ya da büyük sayılarda yapmamış üzere görünüyorlar. Muhtemelen sırf ılıman bir buzul ortası devirde orada bulunmuşlardı.
Grăunceanu’daki hominin varlığını destekleyen bir başka ispat ise yakınlardaki Dealul Mijlociu bölgesinde yıllar evvel keşfedilen taş aletlerdir, fakat bu aletlerin yaşı hala tartışma konusu.
