İmamoğlu’nun tutuklanmasını yapay zekaya sorduk: Gizli tanık beyanlarına ne dedi

“Yolsuzluk” soruşturmasından tutuklanan İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun emniyette verdiği 121 sayfalık tabirini yapay zekaya sorduk.

Yapay zeka, beş saniye üzere kısa bir müddette tutuklamanın hukuka muhalif olduğunu belirterek, “Derhal itiraz edilmeli ve Anayasa Mahkemesi (AYM) ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) müracaat yapılmalı” dedi.

Yapay zekanın sonuç değerlendirmesinde şu tabirler yer aldı:

“Türk hukukuna nazaran, mevcut evrakta, cürüm çeşitleri kataloğu hatalara girse de, tutuklamayı haklı kılacak kuvvetli kanıt yok, kaçma yahut kanıt karartma riski somut biçimde ortaya konulmamış, kapalı şahit beyanları tek başına kâfi olamaz.

Eğer bu evrak sadece kapalı şahit beyanlarına dayanıyorsa, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) 100’e karşıt. Anayasa’nın 19. hususu ve AİHS (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi) çerçevesinde kişi hürriyeti ve güvenlik hakkı ihlal edilmiş olur.

Soruşturma belgesinde İmamoğlu aleyhine sunulan kanıtların kıymetli bir kısmının saklı şahit sözlerine dayandığı anlaşılmaktadır (soruşturma tutanağında birtakım bireylerin İmamoğlu ve etrafına dair duyumlara dayalı beyanları vardır). Bu durumun, ‘kuvvetli hata şüphesinin’ mevcut olup olmadığı tartışmasında kritik rol oynuyor.”

CMK UNSUR 100 NEDİR

“Kuvvetli cürüm kuşkusunun varlığını gösteren somut kanıtların ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde, kuşkulu yahut sanık hakkında tutuklama kararı verilebilir. İşin kıymeti, verilmesi beklenen ceza yahut güvenlik önlemi ile ölçülü olmaması halinde, tutuklama kararı verilemez.”

1. SUÇLAMALAR VE DESTEK MADDELER

Yapay zekanın değerlendirmesi şöyle:

“İfade tutanağına nazaran İmamoğlu’na yöneltilen cürümler şunlardır:

– TCK 220: Hata işlemek emeliyle örgüt kurmak, yönetmek, üye olmak,

– TCK 252: Rüşvet,

– TCK 235: İhaleye fesat karıştırma,

– TCK 236: Edimin ifasına fesat karıştırma,

– TCK 250: İrtikap

– TCK 158/1-e: Nitelikli dolandırıcılık (kamu kurumlarını ziyana uğratma.)

CMK 100 kaidesinin sağlanmasının doğrulanabilmesi için bu kabahatlerin katalog cürümlerinden olması ve:

– Kuvvetli dava dilekçesi

– Tutuklama sebebinin varlığı (kaçma kuşkusu, kanıtları karartma mümkünlüğü gibi) gereklidir.

Katalog cürüm olgusu:

TCK 220 (Örgüt), TCK 252 (Rüşvet), TCK 235 (İhale fesadı), TCK 236 (Edim fesadı), TCK 158/1-e (Nitelikli dolandırıcılık) tümü katalog kabahat kapsamındadır.

2. KUVVETLİ KABAHAT KUŞKUSUNUN KIYMETLENDİRİLMESİ:

Dosyada ana kanıt niteliğindeki ‘gizli tanık’ beyanları bulunmaktadır. Fakat;

– Kapalı şahit tabirleri ağır ses, dedikodu ve yorumlara dayanabilir,

– Somut bir teknik kanıt (banka dökümü, fatura, bant, belge) sunulmamış,

– Bâtın şahit anlatımlarının birden fazla ‘duyduğum’, ‘bildiğim kadarıyla’, ‘duydum ki’ biçiminde.

Hukuken yalnızca bilinmeyen şahit beyanlarına dayanılarak ‘kuvvetli cürüm şüphesi’ oluşmaz. CMK 100’ün sınıflandırılması için saklı şahit sözü tek başına kâfi kanıt sayılmaz. Bâtın şahit beyanlarını destekleyen maddi kanıt yahut teknik takip sonucu aksi takdirde karara alışılmamış hukuka terslik olur.

3. KANIT DURUMU VE TUTUKLAMA NEDENİ DEĞERLENDİRMESİ:

Kaçma kuşkusu:

– İmamoğlu, Türkiye’nin en büyük belediyesinin seçilmiş belediye lideri.

– Kaçma kuşkusunu haklı gösterecek bir kanıt belgede yok.

Delilleri karartma kuşkusu:

– Soruşturmanın geldiği basamak ve bâtın şahit tabirleri esasen evrakta mevcut.

– Yeni bir kanıt karartma kuşkusuna dair somut bir argüman yahut kanıt yok.

4. CMK 221 FAAL PİŞMANLIK UNSURU:

– Savcı örgüt kabahatinden kaynaklanan aktif pişmanlık kararlarını hatırlatıyor.

Etkin pişmanlığın baskı aracı haline getirilmesi hukuka muhalif olarak yorumlanabilir.

Etkin pişmanlık, özgür iradeyle kullanılmalı, tehdit yahut baskıyla değil.

5. SİYASİ BAĞLAM VE SAVUNMA HAKKININ İHLALİ RİSKİ:

İfade tutanağında İmamoğlu, yargının siyasi baskı aracı haline getirildiğini savunuyor .

Kamuoyu önünde bilinen bir isim olması nedeniyle siyasi saiklerle soruşturma yürütüldüğünü gözler önüne seriyor.