Herkes Descartes’i okuduğunu yazdı: Kitap kime yazıldı, niye 300 yıldır gündemde

Milli tenisçi Zeynep Sönmez, WTA 1000 Çin Açık 2. cinsinde dünya 12 numarası Clara Tauson’u 2-1 yenerek üçüncü tipe yükseldi. Mesleğinde birinci defa birinci 20’deki bir rakibini mağlup eden Sönmez’in bu başarısına damga vuran detay ise maç molalarında kitap okuması oldu.

Sönmez’in elinde, çağdaş ideolojinin öncüsü Rene Descartes’in 1649’da kaleme aldığı Ruhun Tutkuları vardı.

Görüntüler toplumsal medyada “imaj mı yapıyor?” tartışmalarına yol açtı, kitabın sıradan bir roman olmadığı ve dikkatsiz okunamayacağı yorumları yapıldı.

Buna karşılık yorumlarda Sönmez, ağır bir ideoloji yapıtını maç geriliminden uzaklaşmak, zihnini toparlamak ve tekrar odaklanmak için eline aldı.

KİTAP KİME YAZILDI

Descartes’in Ruhun Tutkuları adlı kitabı, İsveç Kraliçesi Christina’nın isteği üzerine 1649’da yazıldı. Kraliçe ideolojiye meraklıydı ve Descartes’ten ruhun tutkular karşısındaki durumunu açıklamasını istemişti. Eser, bir yandan genç hükümdarın akıl ve istikrarla iktidarını yönetmesine yönelik bir rehber niteliği taşırken, öte yandan çağdaş ideolojinin kıymetli bir kilometre taşı oldu ve ruh–beden bağlantısına dair tahlilleriyle çağdaş psikolojinin temellerinden biri kabul ediliyor.

NEDEN HALA GÜNDEMDE

Aradan 300 yılı aşkın mühlet geçmesine karşın kitabın hala gündemde olmasının nedeni, hisleri sınıflandırması, aklın tutkular üzerindeki kontrolünü vurgulaması ve etikle psikolojiyi bir ortaya getirmesi. İdeoloji ve psikoloji eğitiminde hala temel kaynaklardan biri olarak okutuluyor.

DESCARTES KİMDİR

Rene Descartes (1596–1650), çağdaş ideolojinin kurucularından kabul edilen Fransız filozof, matematikçi ve bilim insanıdır. La Haye’de doğdu, Avrupa’nın farklı kentlerinde eğitim gördü ve hayatı boyunca hem felsefi hem bilimsel çalışmalar yaptı.

Felsefede şüpheciliği usul olarak kullandı ve “Düşünüyorum, öyleyse varım” kelamıyla tanındı. Bilgiye ulaşmak için katılıktan yana tutum aldı ve aklı merkeze koydu. Matematikte analitik geometriyi geliştirdi; Kartezyen koordinat sistemi onun ismiyle anılır.

Descartes, ruh–beden ikiliğini savundu ve insan aklının tutkular, hisler ve vücutla münasebetini araştırdı. En değerli yapıtları ortasında Meditasyonlar, İdeolojinin Prensipleri ve Ruhun Tutkuları bulunur. 1649’da İsveç Kraliçesi Christina’nın davetiyle Stockholm’e gitti; soğuk iklime alışamayarak 1650’de zatürreden hayatını kaybetti.