Hangisi doğru söylüyor: Veriler mi, sektör temsilcileri mi
Eski Hazine Müsteşarı Dr. Mahfi Eğilmez kendi ismini taşıyan blogunda, “Hangisi Hakikat?” başlıklı bir yazı yayımladı. Eğilmez yazısında büyüme bilgilerinde sanayi, inşaat ve dış ticaret kalemlerinde tuhaflıklar bulunduğunu belirtti.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) bilgilerine nazaran Türkiye iktisadı yılın ikinci çeyreğinde yüzde 4,8, mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış olarak ise yüzde 4,6 büyüdü.
TÜİK ayrıyeten geçmiş devir datalarını de revize ederek, yılın birinci çeyreğine ait büyüme oranını yüzde 2’den 2,3’e yükseltti. Böylelikle son dört çeyreğin ortalama büyümesi yüzde 3 oldu.
İkinci çeyrek büyümesine en büyük katkıyı yüzde 10,9 ile inşaat dalı yaptı. Onu yüzde 7,1 ile bağlantı, yüzde 6,1 ile sanayi, yüzde 5,6 ile ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmetleri izledi. Buna karşılık tarım, hayvancılık ve balıkçılık yüzde 3,5, kamu idaresi, eğitim, sıhhat ve toplumsal hizmetler yüzde 1,2 küçüldü.
Harcamalar açısından bakıldığında büyümeyi en çok destekleyen kalemler yüzde 8,8 artışla yatırımlar ve yüzde 5,1 artışla hanehalkı tüketimi oldu. Mal ve hizmet ihracatı yüzde 1,7, ithalat ise yüzde 8,8 arttı.
SANAYİDE DATALAR VE DALIN YAKINMALARI UYUŞMUYOR
Mahfi Hoca yazısında TÜİK bilgilerine nazaran yüzde 6,1 büyüyen sanayi ile sanayicilerin şikâyetleri ve Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) bilgilerinin uyuşmadığını belirtti.
Eğilmez yazısında mevzuya ait şu sözlere yer verdi:
“Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış sanayi kesimi üretim endeksi birinci çeyrekte yüzde 1,4 üzere düşük bir büyüme göstermişken ikinci çeyrekte daha da düşerek ortalama yüzde 0,2 büyüme sergilemiş görünüyor. Bu büyüme GSYH hesaplarında yer alan yüzde 6,1’lik sanayi büyümesinin ve yüzde 4,6’lık mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış GSYH büyümesinin epey altında. Hasebiyle burada işler karışıyor ve sanayicilerin feryatları haksız görünmüyor.”
Sanayi kesiminin yüzde 70’inden fazlasını kapsayan imalat sanayiinde kapasite kullanım oranlarının da düşüş eğiliminde olduğunu belirten Eğilmez, “Grafik bize endüstride kapasite kullanım oranlarının düşüş eğiliminde olduğunu gösteriyor ve bu durum SÜE endeksindeki gelişmeyi doğruluyor” dedi.
İNŞAAT BÖLÜMÜ DE BAŞLARI KARIŞTIRDI
Eğilmez büyüme bilgilerindeki ikinci tuhaflığın ise inşaat bölümüyle ilgili olduğunu belirterek “Buradaki datalar ve kesim temsilcilerinin yakınmaları bu bölümde de yüzde 10,9’luk bir büyümeyi işaret etmiyordu” tabirlerine yer verdi.
İnşaat Üretim Endeksi’nin (İÜE) birinci çeyrekte yüzde 1,2 ve ikinci çeyrekte yüzde 2,1 arttığını belirten Eğilmez, inşaat bilgilerine ait ise şunları kaydetti:
“İÜE değişimi birinci üç ayda (ilk çeyrek) çok düşük bir artışı sergilerken ikinci üç ayda biraz daha yüksek bir artış göstermiş. Buna karşılık ikinci çeyrekteki inşaat üretiminin GSYH’ye yüzde 10,9 oranında bir katkı yapacak ya da mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış yüzde 4,6 oranındaki büyümeyi açıklayacak bir duruma muhakkak işaret etmiyor.”
DIŞ TİCARETİN KATKISI DA TUHAF
“Üçüncü tuhaflık dış ticaretin katkısından kaynaklanıyor” diyen Mahfi Hoca, “Her ay ihracat artışıyla iftihar edilirken bir de bakıyoruz ki ihracat bu devirde yüzde 1,7 artarken ithalat yüzde 8,8 artmış” sözlerine yer verdi.
Eğilmez, genel kabul gören görüşe nazaran ihracatın GSYH büyümesine müspet, ithalatın ise negatif tesir yaptığını kaydetti.
Eğilmez, “Yalnızca bu datalara bakılarak kesin bir yargıya varmak çok yanlışsız olmasa da bu bilgiler bize ya bu büyüme oranlarının ya da sanayicilerin ve inşaat kesimi temsilcilerinin şikâyetlerinin hakikat olmadığını söylüyor” değerlendirmesinde bulundu.
