Halil İnalcık anılıyor
Babası Kırım göçmenlerinden Seyit Osman Nuri Bey ve annesi Ayşe Bahriye Hanım olan İnalcık, 7 Eylül 1916’da İstanbul’da dünyaya geldi.
İlk ve ortaokulu Ankara ve Sivas’ta okuyan, liseyi Balıkesir Necati Bey Muallim Mektebinde tamamlayan İnalcık, lisans eğitimini 1935’te Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesinde yaptı.
Üniversitenin Yeniçağ Tarihi Kısmında yaptığı çalışmayla Prof. Dr. Fuat Köprülü’nün dikkatini çeken İnalcık, onun tavsiyesiyle ilmi yardımcı olarak görevlendirildi.
“Tanzimat ve Bulgar Meselesi” isimli doktora tezini 1942’de veren İnalcık, 1943’te “Viyana’dan Büyük Ricat’e Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı” başlıklı teziyle doçent oldu.
Üniversitenin Arap Lisanı ve Edebiyatı Kısmından Şevkiye Işıl ile 1945’te dünyaevine giren İnalcık’ın, bu evlilikten kızı Günhan dünyaya geldi.
TÜRK TARİH KURUMU ÜYELİĞİ
Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesinde dersler veren İnalcık, 1947’de Türk Tarih Kurumu üyeliğine seçildi.
Üniversite tarafından 1949’da İngiltere’ye gönderilen İnalcık, burada Osmanlı tarihine ilişkin kaynakları araştırdı, değerli tarihçilerle tanıştı.
İnalcık, 1952’de “Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği” teziyle profesörlük unvanı aldı.
Daha sonra Columbia, Princeton, Pennsylvania ve Harvard üniversitelerinde ziyaretçi profesör olarak dersler veren İnalcık, ABD’de Osmanlı-Türk tarihi araştırmalarının gelişimine büyük katkı sağladı.
CHICAGO ÜNİVERSİTESİNDE OSMANLI TARİHİ KÜRSÜSÜNÜ KURDU
İnalcık, öğrenci olarak girip hocalık yaptığı Ankara Üniversitesinden 1972’de emekli oldu, akabinde Chicago Üniversitesinde Osmanlı Tarihi Kürsüsünü kurdu.
Chicago Üniversitesinden 1986’da emekliye ayrılan İnalcık, 1993’te Bilkent Üniversitesinde Tarih Kısmını kurarak, 23 yıl boyunca yüksek lisans ve doktora öğrencilerine seminer dersi verdi.
2003’te tıpkı üniversitede “Halil İnalcık Center for Ottoman Studies (HICOS)” isimli merkez kuran İnalcık, yıllardan beri çeşitli arşivlerden topladığı evrak ve defterlerin kopyalarını, yarım kalmış araştırma metinlerini, 1000’den fazla farklı basımı ve öteki gereçleri buraya bağışladı.
İnalcık, düzgün seviyede İngilizce, Fransızca ve Almancanın yanı sıra orta seviyede Arapça, Farsça ve İtalyanca biliyordu.
SOSYAL BİLİMLERDE SAYILI 2 BİN BİLİM İNSANI ARASINDA
Uluslararası çapta şöhreti olan İnalcık, Cambridge Milletlerarası Biyografi Merkezi tarafından dünyada toplumsal bilimler alanında sayılı 2 bin bilim insanı ortasında gösterilirken, Türk, Amerikan, İngiliz, Sırp ve Arnavutluk akademilerine üye seçildi.
Çalışmalarıyla çok sayıda ödül ve nişana layık görülen İnalcık, birçok üniversiteden de fahri doktora unvanı aldı.
Hali İnalcık, Prof. Suraiya Faroqhi ile birlikte E. J. Brill’in yayımladığı “The Ottoman Empire and Its Heritage (Osmanlı İmparatorluğu ve Mirası)” serisinin editörlüğünü üstlendi.
2005 yılına kadar bu seriden yayımlanan 38 ciltlik çalışma, Osmanlı tarihini Batı dünyasına tanıtan muhakkak başlı eserler ortasında yer aldı.
CENAZESİ FATİH MESCİDİ HAZİRESİ’NE DEFNEDİLDİ
Prof. Dr. Halil İnalcık, 2002’de İslam Konferansı Teşkilatınca “Teşekkür Plaketi”ne, Kültür Bakanlığınca “2002 Kültür ve Sanat Büyük Ödülü”ne layık görüldü.
İnalcık, 25 Temmuz 2016’da Ankara’da tedavi gördüğü hastanede vefat etti.
İnalcık’ın cenazesi, Bakanlar Kurulu kararıyla, çok sevdiği Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet’in de türbesinin bulunduğu Fatih Mescidi Haziresi’ne defnedildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla İnalcık’ın mezarı, klâsik Osmanlı ulema kabri formunda yapıldı.
ESERLERİ
Prof. Dr. Halil İnalcık’ın yapıtları, temelde siyasi tarih, toplumsal ve ekonomik tarih, kurumlar tarihi, devlet yapısı ve ideolojisi, hukuk, ticaret, toplumsal katmanlar, üretim, vergi, bürokrasi, demografik yapı, kent tarihi ve sentez yapıtları kapsamında Osmanlı toplumsal ve ekonomik tarihini aydınlatmaya dönük çalışmalar olarak tarihteki yerini aldı.
Yayımlanmış yüzlerce makalesi bulunan İnalcık’ın basılmış kitaplarından kimileri şunlar:
“Osmanlı Tarihinde İslamiyet ve Devlet”, “Devlet-i Aliyye”, “Tarihe Düşülen Notlar”, “Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Toplumsal Tarihi”, “1445 Tarihli Paşa Livası İcmal Defteri”, “Türklük Müslümanlık ve Osmanlı Mirası”, “Osmanlılar ve Haçlılar”, “Osmanlı ve Çağdaş Türkiye”, “The Survey of İstanbul 1455”, “Rönesans Avrupası”, “Tanzimat”, “Kuruluş”, “Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet”, “Studies in the History of Textiles”, “İznik Throughout History”, “Kuruluş ve İmparatorluk Sürecinde Osmanlı”, “Osmanlı ve Dünya”, “Has Bağçede Ayş-u Tarab”, “Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler”, “Adalet Kitabı”, “Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600)”, “Şair ve Patron”, “Atatürk ve Demokratik Türkiye.”
