Gözlerden kaçan tehlike: Son kurban Sarıgöl… Odatv araştırdı
İç Anadolu’nun en yüksek dağı Erciyes’in eteklerinde bulunan Sarıgöl, yağışların azalması ve sıcaklığa bağlı buharlaşma nedeniyle kurudu.
Hacılar ve İncesu ilçeleri hududunda bulunan göl, son yıllarda kuraklıktan kıymetli ölçüde etkilendi. Erciyes’in eriyen kar suyunun yanında yağmurla da beslenen gölün yüzeyinde, kavurucu sıcaklar ve buharlaşma nedeniyle derin çatlaklar oluştu.
Suların çekildiği alanlarda kurumuş otların bulunduğu gölün müdavimi yılkı atları ve kuşlar da ömür alanlarını terk etti.
Önceki yıllarda bölgedeki koyun sürüleri için de kıymetli bir su kaynağı olan göl, imajıyla adeta çölü andırıyor.
186 GÖL KURUDU
Türkiye Tabiatını Muhafaza Derneği Bilim Lideri Dr. Erol Kesici, 2024 yılında basına verdiği demeçte Türkiye’de son 60 yılda 186 gölün kuruduğunu belirtti.
Türkiye’deki göllerin “su düzeyleri, yüzey alanları, kirlilik, oksijensizlik” sebebiyle “adeta tükenmiş durumda” olduğunu belirten Kesici, “Ülkemizdeki irili ufaklı 240’a yakın gölün neredeyse 186’sı kurumuş, geri kalanları ise göl olma özelliğini büsbütün kaybetmektedir. Yalnızca birkaç gölümüz tuzlu oluşları ve bölgesel pozisyonları nedeniyle yaşama gayreti vermektedir” dedi.
SALDA GÖLÜ KÜÇÜLÜYOR
Dünyanın En Değerli 100 Jeolojik Mirası listesine giren Salda Gölü de kuruyan göller ortasında. Son beş yılda 3 kilometrelik yüzey alanı küçülen gölün kıyıları da çekildi. 180 kilometreyle Türkiye’nin en derin üçüncü gölü olan Salda Gölü, tıpkı vakit huni biçiminde bir yapıya sahip. Bu da kıyılarının yüzeysel kaldığı ve kurumaya yatkın olduğu manasına geliyor.
DÜNYA’NIN NAZAR BONCUĞU KURUDU
Konya’nın Karapınar ilçesinde bulunan ve “Dünya’nın nazar boncuğu” olarak anılan Meke Krater Gölü, bir periyot dünyanın sayılı tabiat olağanüstüleri ortasında gösteriliyordu. Fakat, 8 bin yıl evvel peş peşe yaşanan volkanik patlamalar sonucu oluşan göl, bugün kurumuş durumda.
Meke Gölü, birinci volkan patlamasıyla meydana gelen kraterin suyla dolmasıyla oluştu, ikinci patlamadaysa gölün ortasında yeni bir volkan konisi yükseldi ve bu alan da vakitle suyla kaplandı. Göl, yıllar boyunca yer altı su kaynaklarından beslenerek varlığını sürdürdü.
TUZ GÖLÜ DE TEHLİKEDE
Türkiye’nin ikinci büyük gölü olan Tuz Gölü, 1987-1990 yıllarında yapılan çalışmalarda yaklaşık 130 bin futbol alanı büyüklüğünde sulu havzaya sahipken, son yıllarda kuraklığın tesiriyle 13 bin futbol alanına kadar geriledi.
VAN GÖLÜ ALARM VERİYOR
Türkiye’nin en büyük gölü olan Van Gölü de son yıllarda hem kuruyor hem de kirleniyor. Son uydu imgeleri göldeki kirliliğin boyutunu net bir halde ortaya koyarken, bu imgeleri Van lokal basını Şehrivan’a yorumlayan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş, Van ve Erciş önlerinde klorofil-a oranının 10–15 mg/m³’e kadar çıktığını belirten Akkuş Van Gölü’nün artık kirliliği taşıyamadığını lisana getirdi.
SON 65 YILIN EN KURAK YILI
İstanbul Teknik Üniversitesi İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, ülkenin yüzde 70’inin şiddetli yahut harikulâde kuraklık şartlarında olduğunu, Ağustos 2024-Temmuz 2025 devrinin son 65 yılın en kurak yıllarından biri olarak kaydedildiğini duyurdu.
Yağışın en fazla azaldığı bölgelerin yüzde 74’le Ege, yüzde 65’le Güneydoğu Anadolu, yüzde 55’le Doğu Anadolu ve yüzde 48’le İç Anadolu olduğunu kaydeden Kadıoğlu, Ege ve İç Anadolu’da tarım ve içme suyu için alarm verici bir tablo oluştuğunu belirtti.
Kuraklıkla uğraş lakin lokal idarelerin altyapıyı güçlendirmesi, tarımda suya nazaran eser ve çağdaş sulama anlayışına geçilmesi, endüstrinin geri kazanım ve verimlilik teknolojilerine yatırım yapması, vatandaşların günlük hayatta tasarruf alışkanlıklarını benimsemesiyle mümkün olacağını söyleyen Kadığlu, aksi hâlde, 2030’da su gerilimi, 2050’de su fakirliği riski kaçınılmazdır dedi.
HANGİ GÖLLER KURUDU
Türkiye’de şu ana kadar kurumuş ya da kurumakta olan göllerden kimileri şöyle:
Çanakkale’de Demirci, Tuz, Hoyrat gölleri; Edirne’de Harmanlı, Teke, Karagöl, Sığırcık, Pamuklu gölleri; Kırıkkale’de Sülüklü, Pedina, Tülüce gölleri; Bilecik’de Çerkeşli Gölü, Sapanca, Taşkısığı, Teke, Küçük Akgöl, Büyük Akgöl, Kocagöl; Ankara’da Bala, Tol, Haymana, Çöl, Samsam ve Sazlıgöl gölleri; Amasya’da Borabay; Tokat’ta Kaz Gölü; İzmir’de Sazlıgöl, Karagöl, İkizgölü, Oğlananası, Gölcük, Gebekirse gölleri; Manisa’da Gölmarmara; Denizli’de Buldan Yayla, Çaltı, Çardak ve Karagöz gölleri; Afyon’da İncesu, Karamık, Eber, Başmakçı Acıgöl; Konya’da Akgöl, Akşehir, Tabansız, Meke, Ilgın, Hotamış, Gavur, Karın, Sülüklü, Suğla, Kurugöl, Çavuşcu, Köpek, Bolluk, Karakışla, Tersakan ve Düden gölleri; Aksaray’da Kaputaş, Akgöl, Bezirci gölleri; Kırşehir’de Seyfe Gölü; Kayseri’de Sultan Sazlığı, Bünyan, Engin ve Palas gölleri; Antalya’da Elmalı Sülüklü, Eğirigöl, Müren, Küçükgöl, Girdev, Gölcük, İmecik, Keklikcek, Genceli, Manay, Sarıgöl gölleri; Burdur’da Yazır, Karaevli, Yarışlı, Çorak gölleri; Isparta’da Kocagöl; Niğde’de Ulukışla, Karagöl ve Çini gölleri; Mersin’de Silifke Akgöl ve Karadeniz Gölü; Adana’da Seyhan baraj gölü ve Akyatan, Karataş; Hatay’da Amik ve Balıklıgöl.
