Google’dan 6 Şubat itirafı: Algoritma depremi 4.5 sandı…
Google, 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarda Android aygıtlara entegre “Android Earthquake Alerts” (AEA) sisteminin beklenildiği üzere çalışmadığını itiraf etti.
BBC’nin ulaştığı bilgilere nazaran, 55 binden fazla insanın hayatını yitirdiği yıkıcı zelzelenin birinci anlarında sistem sırf 469 kullanıcıya yüksek düzey “Harekete Geç” uyarısı gönderdi.
Merkez üssü Elbistan olan ve büyüklüğü 7.8 olarak ölçülen birinci zelzele sırasında, sarsıntının 160 kilometre etrafındaki yaklaşık 10 milyon kişi potansiyel olarak erken ikaz alabilecek durumdaydı. Lakin bu olmadı. Google, yaklaşık yarım milyon bireye ise daha düşük düzeyde olan ve “Rahatsız Etmeyin” modunu devre dışı bırakmayan “Dikkatli Ol” uyarısı gönderildiğini doğruladı.
Oysa ki sistemin en yüksek alarm düzeyi olan “Harekete Geç” bildirimi, kullanıcıların ekranını büsbütün kaplayarak yüksek sesli alarm eşliğinde ihtar veriyor ve aygıtı sessiz moddan çıkarıyor. Zelzelenin gece saat 04.17’de gerçekleşmiş olması bu çeşit ihtarların hayati ehemmiyet taşıdığını gösteriyor. Lakin bu özellik, 2023 Maraş sarsıntılarında neredeyse hiç devreye girmedi.
Google, bahisle ilgili kusurun nedenini kısa mühlet evvel yayımladığı bilimsel bir makaleyle açıkladı. Science mecmuasında yayımlanan çalışmaya nazaran, algoritma zelzelesi 7.8 yerine 4.5 ila 4.9 büyüklüğünde algıladı. Bu nedenle sistem yüksek alarm vermedi. Birebir gün yaşanan ikinci büyük zelzelede ise sistem bu defa 8.158 aygıta “Harekete Geç”, yaklaşık 4 milyon kullanıcıya “Dikkatli Ol” bildirimi gönderdi.
Google, algoritmanın güncellendiğini ve tıpkı sarsıntı bugün yaşanmış olsaydı 10 milyon bireye yüksek düzey ikaz, 67 milyon kullanıcıya da düşük düzey bildirim gönderilebileceğini belirtti.
Colorado School of Mines’tan Prof. Elizabeth Reddy, Google’ın sistemi geliştirmesinin iki yıl sürmesini ve mevzuyla ilgili açıklamanın bu kadar gecikmesini sert sözlerle eleştirdi:
“Bu küçücük bir olay değildi. Binlerce insan öldü. Ve biz ihtar sisteminin nitekim işe yaradığını gösteren hiçbir performans göremedik”
Pasifik Kuzeybatı Sismik Ağı Yöneticisi Harold Tobin ise, Google’ın sunduğu teknolojiye güvenip ulusal erken ikaz sistemlerinden vazgeçilmemesi gerektiğini söyledi:
“Bu sistemlerin aktifliği ve şeffaflığı kesinlikle kamuoyuna açık olmalı”
Google’ın AEA sistemi halihazırda 98 ülkede etkin olarak kullanılıyor. Fakat 2025’te Myanmar’da yaşanan büyük sarsıntı sırasında sistemin ne kadar tesirli olduğu hâlâ netleşmiş değil.
