Gecenin polemiği: Elçin Sangu ROK’u tersledi
Dizi kesimindeki ‘menajer etkisi’ni eleştiren ünlü oyuncu Elçin Sangu, tabirleri üzerinden Ayşe Barım’ı maksat gösteren Rasim Ozan Kütahyalı’ya reaksiyon gösterdi. Açıklamalarında olaylar ve kurumlar üzerine durduğunu belirten Sangu, Kütahyalı’ya “Siz bana art çıkmayın” dedi.
Türk dizi dalı ve magazin dünyası son devirde bilhassa menajerlik şirketi sahibi Ayşe Barım ve birtakım oyuncuları konuşuyor. Birbirinden çarpıcı savların akabinde soruşturma da başlatıldı.
İddiaların olduğu ortamda takviye olan sanatkarlar kadar tenkitte bulunanlar da var.
Son olarak ünlü oyuncu Elçin Sangu, toplumsal medya hesabından dikkat çeken bir açıklama yaptı.
Sistemin, oyuncu olma hayaliyle yola çıkanlara ‘kölelik sözleşmesi’ dayattığı tenkidinde bulunan Elçin Sangu, “Türkiye’de oyunculuk dalı, dünya standartlarına ulaşmak istiyorsa, kurumsallaşmayı ve adaleti merkeze alan bir dönüşüme gereksinim duyuyor. Bu dönüşüm, sırf sanatkarların değil, kesimin tüm bileşenlerinin daha sağlıklı bir tabanda çalışmasını sağlayacaktır” dedi.
Sangu’nun paylaşımını alıntılayan Rasim Ozan Kütahyalı da “Çok haklı bir flood. Elçin Sangu’nun objektif tahlillerine kulak verilmeli. Türkiye Cumhuriyeti Devleti de işçi olup hakları sömürülen oyunculardan -özellikle çok sömürülen bayan oyunculardan- yana bir halla Ayşe Barım soruşturmasını yürütmeli. Magazin değil bunlar önemli” sözlerini kullandı.
Kütahyalı’ya cevap veren Sangu ise şu tabirleri kullandı:
“Sevgili Rasim Ozan Kütahyalı bu flood un içeriğinde olaylar ve kurumlar üzerinden bahse bakıyorum bireyler üzerinden değil ve en istemediğim şeyi bana yapmayın ve lütfen siz bana art çıkmayın!”
Sangu’nun tenkit açıklamaları ise şu biçimde oluştu:
“Ne bu işi sulandıran magazinciler (işini gerçek yapanları da tenzih ederek), ne derinlemesine araştırma yapmadan yorum yapan gazeteciler (ciddi haberci diye düşündüklerimiz), ne de duruma uygun olmayan açıklamalar yapan bir birçoklarını çok sevdiğim sevgili meslektaşlarım üzere mevzunun özünü bozmak istemiyorum.
Oyuncu olma hayaliyle yola çıkan pek çok kişi, sistemin dayattığı ağır koşullar altında ‘kölelik sözleşmesi’ olarak tanımlanabilecek mutabakatlarla mesleklerine adım atıyor. Bu mukaveleler, sanatkarın tüm haklarını ajanslara yahut üretimcilere devretmesine neden olurken, yaratıcı özgürlüklerini ve ekonomik haklarını kısıtlıyor. Bu durum, bölümde kurumsallık eksikliğinin ve sistemin çarpıklığının en somut örneklerinden biridir.
Oyuncuların kesimde yaşadığı hak ihlalleri nedeniyle açılan davalar, dalın ne kadar gri bir yerde faaliyet gösterdiğini gözler önüne seriyor. Bilhassa menajerlik mukavelelerinde hukuksal açıdan önemli boşluklar bulunuyor. Oyuncular, sık sık uzun periyodik, ağır yaptırımlar içeren ve sektörel güç dengesizliğini pekiştiren unsurlarla karşı karşıya kalıyor. Davalar, bu adaletsizlikleri bir nebze görünür kılarken, kesimin temelindeki yapısal meseleleri çözmek için kâfi olmuyor.
Menajerlik sistemindeki sanatkarların ferdî markaları, büyük ölçüde PR çalışmaları üzerinden şekilleniyor. Lakin bu süreçte gerçek yetenekler ve muvaffakiyetler yerine palavra yanlış anlatılar öne çıkıyor. Oyuncuların gazetecilerle yaptığı garip ve dikkat çekmekten öbür maksadı olmayan paylaşımlar, dalda şeffaflık ve dürüstlük eksikliğini daha da artırıyor.
PR faaliyetlerinin bir yandan sanatkarların mesleklerine katkı sağlaması beklenirken, öte yandan dalın güvenilirliğini zedeleyen bir araç haline gelmesi, kurumsallaşamama sorununu derinleştiriyor.
Türkiye’de menajerlik sistemi, kurumsal bir yapıya değil, kişisel ilgilerin ağır bastığı bir pazar mantığına dayanıyor. Menajerlerin, oyuncuların mesleklerini profesyonel bir formda yönlendirmek yerine, bölümde simsarlık yaparak kısa vadeli karlara odaklandığı bir nizam hâkim. Bu durum, kaliteli projelerin yetersiz oyunculara teslim edilmesine ve kesimdeki genel kalitenin düşmesine neden oluyor.
Sektördeki çarpıklıklar, yetenekli şahısların sisteme girişini de zorlaştırıyor. Ahbap-çavuş alakaları, yeni oyuncuların kesimde varlık göstermesini engellerken, başarılı projeler hak eden oyuncular yerine “bağlantıları güçlü” şahıslara teslim ediliyor. Bu durum, yetenekli oyuncuların mesleklerinde ilerleme sağlayamamasına ve bölümdeki adaletsizlik algısının derinleşmesine yol açıyor.
Tüm bu sıkıntıların üstesinden gelmek için dalın kurumsal bir yapıya kavuşturulması gerekiyor. Bunun için:
Menajerlik sisteminin profesyonelleştirilmesi ve hukuksal çerçeveye oturtulması,
PR çalışmalarının daha şeffaf ve yeteneğe dayalı bir formda yapılması,
Proje seçimlerinde nitelik ve yeteneklerin ön planda tutulması,
Oyuncuların haklarının korunması için bağımsız bir kontrol sistemi oluşturulması koşul.
Türkiye’de oyunculuk bölümü, dünya standartlarına ulaşmak istiyorsa, kurumsallaşmayı ve adaleti merkeze alan bir dönüşüme gereksinim duyuyor. Bu dönüşüm, sadece sanatkarların değil, dalın tüm bileşenlerinin daha sağlıklı bir yerde çalışmasını sağlayacaktır.”
