Gazze geleceğinde Blair’in rolü
Cumhurbaşkanlığı Toplumsal ve Gençlik Politikaları Kurulu Üyesi ve Habertürk müellifi İdris Kardaş, kaleme aldığı yazısında eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’in Irak işgali ve sonrasında oynadığı rolü eleştirdi.
Kardaş, Gazze’de yaşanan ağır yıkıma dikkat çekerek, Filistin halkı için gerçek tahlilin bağımsız bir Filistin devleti olduğunu vurguladı: “Bunca acı ve zulüm, elbette zalimin yıkılma vesilesi olacaktır.”
Kardaş’ın yazısı şöyle:
“Saddam Hüseyin’in kitle imha silahları programı faal, detaylı ve büyümektedir. Onu caydırma siyaseti işlememektedir. Bu program kapatılmış değildir; bilakis işler halde ve çalışmaktadır. Bu evrak, Saddam’ın askeri planlamasının birtakım kitle imha silahlarını, kullanma buyruğu verildikten 45 dakika içinde hazır hale getirecek biçimde tasarlandığını ortaya koymaktadır.”
İngiltere eski Başbakanı Tony Blair’in kelamlarının yer aldığı bu evrak, Irak işgaline yanlışsız giden sürecin en değerli evraklarından biriydi.
“BUSH’UN FİNOSU”
Blair, ABD’nin yanında Irak işgaline katılmayı mutlak bir vazife olarak görüyordu. BMGK onayı çıkmamasına karşın bu işgal için adeta yanıp tutuşuyordu. ABD Başkanı Bush’un o kadar tesir alanına girmişti ki kendi ülkesinde “Bush’un finosu” lakabını almıştı. Irak işgaline yer hazırlamak için de çabucak bir rapor hazırlatmıştı. Raporun ismi “September Dossier” idi.
Bu rapor Irak’ta kitle imha silahları olduğunu açıklayan bir sürü yanlış bilgi ve geçersiz dokümanla donatılmıştı. İngilizler, kendilerini 45 dakika içinde vurabilecek çılgın bir Ortadoğu önderine karşı Blair’e dayanak verir duruma getirilmişti.
Ancak İngiliz devleti 2016 yılında “Chilcot Raporu” isminde öbür bir rapor daha hazırladı. Yıllar sonra gelen bu kapsamlı soruşturma, “September Dossier” in Blair hükümeti tarafından savaşa münasebet yaratmak gayesiyle çabukla hazırlandığını ve istihbaratın yanlış sunulduğunu teyit etti.
Ama olan olmuştu.
“650 BİN İNSAN!”
İşgal yüzünden Irak’ta en az 650 bin insan öldürüldü. Ülke, 23 yıldır bir türlü toparlanamadı. Bugün hala 2 milyondan fazla Iraklı, mülteci durumunda. Eğitim, sıhhat ve alt yapı sistemleri büsbütün çöktü. Milyonlarca insan topraklarında her gün terör ve şiddet dalgasıyla yaşamak durumunda kaldı. İşgalcilerin Iraklılara yaşattıkları azaplar ve zulümler hafızlarda büyük yer edindi.
Tüm bunların birinci sorumlusu ABD Başkanı Bush ise ikincisi de hiç kuşkusuz Tony Blair’di. Kendisi bunu yaparken de palavra bilgilerden oluşan evraklara başvurmaktan çekinmemişti.
Blair 10 yıl süren Başbakanlık misyonunu 27 Haziran 2007’de bıraktı. O gün öğlenden sonra 13 yıldır giydiği uğurlu ayakkabılarıyla Kraliçe 2. Elizabeth’e vazifeye bıraktığını söylemek için Buckingham Sarayı’na gitti.
Saray’dan dönüşten birkaç saat sonra ise akşam üstü Orta Doğu Dörtlüsü olan ABD, AB, BM, Rusya tarafından Filistin-İsrail sorunu için özel temsilci olarak atandı.
Arap dünyası Blair isminin Irak deneyimini bildiği için bu karara reaksiyon gösterdi.
Blair ise Filistin’de büsbütün ekonomik odaklı işler yaptı. İşin siyasi boyutuyla ilgilenmedi. Kendi iş etrafını genişletti. Dünyanın her yerinden bu bölgeye fon bulma bahtına sahip olduğu için ilgisini bu husus çekmişti.
GAZZE’NİN ALTINI ÜSTÜNE GETİRDİ
Blair’in bu temsilciliği 2015 yılına kadar sürdü. Çünkü vazifesinden istifa etti. Bu mühlet içerisinde İsrail, Filistin’e onlarca sefer saldırdı. Mesela, 2014 yılında Gazze’ye büyük bir hücum akını başlattı. 50 gün süren bu katliamda neredeyse tamamı sivil 2500 kişi hayatını kaybetti. On binlerce insan yaralandı. İsrail, Gazze’nin altını üstüne getirmişti.
Başka ataklar da olmuştu. İsrail, Sıcak Kış operasyonu, Gazze saldırısı, Batı Şeria ve Refah’ta onlarca defa katliamlar düzenledi. On binlerce Filistinli öldürülüyor, Filistin toprakları İsrail lehine genişliyordu.
Blair, bu vazifedeyken şirketler ve vakıflar üzerinden birçok ülkeye tıpkı vakitte danışmanlık hizmeti veriyordu.
Örneğin, Tony Blair Associates, Başbakan Nuri el-Maliki hükümeti devrinde Irak’ta ekonomik ıslahat ve yatırım ortamı geliştirme mevzularında danışmanlık verdi. Petrol gelirlerinin idaresi, elektrik altyapısının uygunlaştırılması, yabancı yatırımcıların Irak’a çekilmesi üzere alanlarda faal rol üstlendi.
İşgal ettiği ülkeye sonradan danışmanlık vermek ahlaki çıtasını ortaya koyuyordu.
İngiliz Telegraph ve Guardian gazeteleri, Blair’in Irak’taki bu faaliyetlerinden milyonlarca dolar kazandığını, bunun da Blair’in Irak savaşındaki rolüyle önemli bir ahlaki çelişki yarattığını yazdı.
Afrika’dan Orta Asya’ya, Ortadoğu’dan Körfez ülkelerine kadar birçok ülkeye danışmanlık yaptı ve milyonlarca dolar kazandı.
Tony Blair’in ismi geçtiğimiz gün Trump’ın Gazze planı ile tekrar gündeme geldi.
Plana nazaran Gazze’yi yönetecek konseyde misyonlu olacağı ilan edildi.
Daha evvelki siciline bakınca probleme daha çok para odaklı bakacağı kesin üzere.
Bu köşede bahsetmiştim. Geçtiğimiz ay; Blair, Trump’ın damadı Kushner ve Netanyahu’nun sağ kolu Dermer ABD’de Trump ile görüşmüş ve Gazze’nin geleceği konusunda konuşmuşlardı.
Trump’ın, Gazze’nin tatil kenti olarak yine inşa edilmesinden sıkça bahsettiği Gazze Rivierası fikri, Blair’in şirketinin bir çalışmasıydı.
SON PLAN NE
Trump’ın Pazartesi günü açıkladığı son plana gelecek olursak.
Planın açıklanmasından bir gün evvel yani Pazar günü Beyaz Saray temsilcisi Steve Witkoff ve Trump’ın damadı Jared Kushner, Netanyahu ve sırdaşı Ron Dermer’le altı saat görüştü.
Plan açıklanmadan, İsrail, akın münasebetiyle Katar Başbakanı’na özür telefonu edildiğini açıkladı. Böylelikle Doha’yı tekrar arabulucu rolüne sokmuş oldu.
Zira plan, Trump ile Netanyahu ortasında görüşülürken tıpkı anda Doha’da Hamas yetkililerine sunuldu.
Plan açıklandıktan çabucak sonra, Arap ülkeleri ve Türkiye’nin de ortalarında bulunduğu sekiz ülkenin dışişleri bakanları tarafından yapılan ortak açıklamayla Trump’ın bu planı olumlu bulundu.
Hamas ile yapılan görüşmelerde yer alan bir kaynak ABD’li CBS News’e verdiği bilgide, Hamas’ın bu planı kabul etmeye meyilli olduğunu söyledi. Şayet haber doğruysa muhtemelen Çarşamba yani bugün bir karar bildirecekler.
İSRAİL DENKLEMİ
Birçok devlet, İbrahim Muahedeleri kapsamında ya da emsal bir formülle İsrail ile ilgilerini olağanlaştırmak ve bunun üzerinden de ABD ile daha derinlikli bir alaka istiyor. Münasebetiyle Hamas’ın üzerinde büyük bir baskı var. Yani, Trump’ın planı kabul edilecek üzere görünüyor. Planın uygulanmasına yönelik bir şey söylemek için şimdi erken. Çünkü İsrail denklemi bozabilir.
Birçok kaynak, planın İsrail’in istediği üzere hazırlandığını söylese de, Trump’ın Netanyahu ile ilgilerinde Gazze münasebetiyle krizler çıkabilme ihtimalini yabana atmıyorlar. Netanyahu’nun bilhassa ABD siyaseti ve kritik aktörler üzerindeki tesiri Trump’ı rahatsız ediyor. Ayrıyeten ABD ile uygun alakalara sahip Katar’a yönelik taarruzda olduğu üzere Netanyahu’nun Trump tarafından denetim edilemediği kimi olaylar da bilhassa sorun yaratıyor. İşte Blair ismi de bu noktada Trump’ın bilhassa plana eklediği bir isim olarak göze çarpıyor. Sürecin büsbütün Netanyahu güdümünde ilerlemesini istemiyor zira.
Yüzbinlerce insanını kaybettikten ve çağdaş vakitlerin en büyük soykırımını yaşadıktan sonra Gazze’yi nasıl bir gelecek bekliyor, bilmiyoruz. Fakat bu türlü bir acı yaşadıktan sonra onlar için tek duamız; bağımsız bir Filistin’de özgürce, huzurla yaşamalarıdır. Çok acı epey zulüm elbette zalimin yıkılma vesilesi olacaktır.
