Ezberler bozuluyor: Erbakan’ın en yakınındaki isimdi… Köy enstitülerinden daha iyisini yapamadık
Eski Başbakan Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın en yakınındaki isimlerden biri olan Mete Gündoğan, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımlarla Köy Enstitüleri hakkında dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
Gündoğan, kendi etrafındaki bakış açısına değinerek, “Köy Enstitüleri bizim mahallede pek uygun anılmaz. Çabucak karalanır, karşı çıkılır. Lakin bu karşı çıkışların derinliği yoktur. Söylenen birkaç emsal cümle modele değil, içeriğe yöneliktir” dedi.
Köy Enstitülerinin kendi gündeminde uzun müddet yer almadığını belirten Gündoğan, “Ta ki burada yayınladığım bir öğrenci mektubunu görünceye kadar” tabirlerini kullandı.
“Köyün birinde, 1941 yılında, bir orta okul öğrencisinin bu türlü bir mektup yazması çok dikkatimi çekti. Bireye has bir durum muydu yoksa bir eğitimin sonucu muydu, merakımı celbetti. İşte o merak beni Köy Enstitülerine götürdü” diyen Gündoğan şunları aktardı:
“Bizzat Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’ne gittim, gördüm. Araştırıp inceledim.
Birçok yayın okudum, izledim ve tabi çok üzüldüm.
1940’da heyetimi başlamış köy enstitülerinin.
O yıllarda Türkiye nüfusunun büyük çoğunluğu köylerde yaşıyor. Köyler ise harap!
Köyleri, nahiyeleri ve hatta ilçeleri kalkındıracak adanmış eğitmenler yetiştirmek için devlet bu özgün modeli geliştirmiş.
Öğrenciler günün yarısında teorik dersler alıyor öbür yarısında ise tarım, zanaat, inşaat, sanat vb. alanlarda uygulamalı üretim yapıyorlar. Üretim!
Hatta, alanda bir süre çadırlarda yatıp kalkarak, kendi okullarını dahi kendileri inşa ediyorlar.
Türkçe, matematik, fen, tarih ve coğrafyanın yanı sıra tarım teknikleri, hayvancılık, marangozluk, demircilik, elektrikçilik, sıhhat bilgisi ve el sanatları da öğreniyorlar. Ayrıyeten müzik, tiyatro ve halk oyunları üzere etkinliklerle öğrencilerin kültürel dünyası da zenginleştiriliyor.
Mezun öğretmenler köylerde sadece okuma yazma öğreten bireyler değil, birebir vakitte tarım danışmanı, sıhhat eğiticisi ve kültürel liderler pozisyonuna geliyor.
Köy enstitüleri kısa vakitte büyük muvaffakiyet gösteriyor. Sonra bunlara öğretmen yetiştirmek için Yüksek Köy Enstitüleri de kuruluyor.
Yani bütüncül bir eğitim ekosistemi oluşturuluyor.
Enstitüler, kısa vakitte yabancıların da dikkatini çekiyor. Resmi ziyaretçileri eksik olmuyor.
Kanaatimce, dananın kuyruğu da burada kopuyor!!
Çünkü bunu inceleyenler ortasında Amerika’nın Fulbright Kurulu üyeleri de var. Bunlardan bir profesörün yazdıklarını okudum.
Bu model Amerika’daki sistemden çok daha yeterli, diyor.
Bununla bizden daha ileri masraflar, diye düşünüyor. Daha birçok tespitleri var.
Sonra,
kısa vakitte hem ideolojik hem de toplumsal açıdan tartışmaların odağına yerleştiriliveriyor Köy Enstitüleri. Yıpratılıyor ve kapatılıyor.
Sağcısıyla solcusuyla birlikte hallediyorlar bu işi.
Yani bu kapatma işi, Türk siyaset yelpazesinin fevkinde bir iş!
Önce
1947’de İsmet İnönü vaktinde Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü kapatılıyor.
Sonra
Demokrat Parti iktidarıyla birlikte kapatılma/dönüştürülme süreci hızlanıyor. 1950’lerden itibaren klasik öğretmen okuluna dönüştürülüyor. Nihayet 1954’te ilköğretmen okullarına çevrilerek resmen özgün kimlikleri sona erdiriliyor.
Peki, bu ortada sürpriz var mı?
Olmaz mı?
Burası Türkiye, burada olağan bir iş yok zaten!
Köy Enstitülerinin kapatılma sürecinde, 1949 yılı sonunda, Milli Eğitim Bakanlığı çatısı altında Türkiye ile ABD ortasında ikili bir mutabakat imzalanıyor.
Bu muahede ile Fulbright Kurulu kuruluyor.
Komisyon, Türkiye ile ABD ortasında kültürel ve eğitimsel iş birliğini tesis ediyor.
Ama ne işbirliği ha!
Bundan sonra bir daha MEB’den hiçbir özgün sistem çıkmıyor. Çıkamıyor!
Şimdi bu modeli, birçok ayrıntıyı referans göstererek eleştirebilirsiniz.
Bu yazının yeri ve vakti mı, diye de kızabilirsiniz.
Lakin
bunları yapacaksanız, bana Köy Enstitüleri Modelini aşkın bir model göstereceksiniz.
Uygulanmış ve başarılı sonuç vermiş bir model.
Ben de o vakit size müteşekkir olacağım.
Sizi dinleyeceğim.
Yok gösteremiyorsanız,
böyle bir bütüncül model oluşumu için çalışacaksınız.
Modelin günümüzde nerelerde nasıl uygulanabileceğini detayları (simülasyonları) ile hazırlayacaksınız.
Buyur yap, dediklerinde sağa sola bakmadan besmeleyi çekip işe başlayacaksınız.
Ülkemizin gereksinimlerini düşünün ve çocuklarımızın haline bakın!
Mevcut sistem ile bu çocukları harcayan
ve
ülkeyi bu durumda tutan biziz, biz!”
İMAM HATİPLER ‘BİZİM’ Mİ SORGULAYALIM
Paylaşımının altına gelen yorumlara teşekkür eden Gündoğan kronolojik bir detay daha aktardı. İmam Hatiplerin açılış tarihini belirten Gündoğan “İmam Hatip okullarının ne kadar “bizim” fikrimiz” dedi.
İşte Gündoğan’ın o yorumu:
“Köy Enstitüleri kapatılıyor (1947-1954).
Fulbright Kurulu kuruluyor (1949-1950).
İmam Hatip Okulları açılıyor (1950).
Marshal Yardımları yapılıyor (1948-1952).
Bunların hepsini bir mütalaa etmek gerekiyor.
Ve tahminen de bizim İmam Hatip okullarının ne kadar “bizim” fikrimiz olduğunu sorgulamak gerekiyor.”
