Eski HDP Milletvekili Ayhan Bilgen, Odatv’ye yorumladı: ‘YPG, Öcalan’ı dinlemezse Kandil müdahalesi gelir… DEM neden İsrail’i eleştirmiyor’
Ayhan Bilgen, üç devir HDP milletvekilliği yapan, Kars Belediye Başkanı iken yerine kayyum atanıp bir müddet cezaevinde kalan bir isim…
HDP’yle yollarını ayırdıktan sonra bir mühlet kendi kurduğu SES Partisi’nde siyaset yaptı. Artık ise herhangi bir parti mensubu değil, dernek faaliyetlerini sürdürüyor…
Kendisiyle İstanbul’da Doğu Akdeniz – Karadeniz Konferansı’nda karşılaştık. Terörsüz Türkiye sürecini konuştuk. Ayhan Bey, süreç konusunda iyimserdi, lakin kimi tasaları de yok değil… Sürecin kırılganlığını hesaba katıyor. DEM’in rol çalan birtakım yaklaşımlarını ise eleştiriyor. Bilgen, YPG’nin Suriye’deki ayrılıkçı tavrı konusunda değerli ikazlar yaptı. İşte o röportajımız:
– Ayhan Bey, terörsüz Türkiye sürecini genel olarak nasıl değerlendiriyorsunuz? Gidişat olumlu ilerliyor mu? Zorluklarıyla birlikte değerlendirdiğinizde, kanaatiniz nedir?
– Evvelki teşebbüslerle kıyasladığında daha dikkatli davranıldığı ve eski yanlışlardan ders çıkartıldığı izlenimi veriyor. Bu sevindirici ve umut verici bir durum. Fakat bu risklerin olmadığı manasına da gelmiyor. Aktörlerden kaynaklı riskler var, bilhassa siyasal telaffuzlar ve bildiriler üzerinden söylüyorum bunu. Siyasi parti temsilcilerinin, bilhassa DEM yöneticileri için söylüyorum… Kendilerini örgütün yerine koymamaları ve tam da kendi beyan ettikleri formuyla yetki Öcalan’daysa, Öcalan’ın kelamlarının içini boşaltmadan, bağlamından koparmadan, manasından uzaklaştırmadan bir yaklaşım sergilemeleri gerekiyor. Zira bu sürecin sonuçta asıl öznesi Öcalan. Yani silah bırakma ekseninde birinci adımı atan, birinci çağrıyı yapan ve bir irade olduğu beyan edildiği için, deklare edildiği için yetki kendisinde diye tanım edilen muhatap, özne Öcalan.
SİLAHLA İLGİLİ HUSUSLARDA ROL ÇALMAK…
Tabii ki milletvekillerinin, siyasi aktörlerin söyleyeceği kelam var, yapacakları işler var. Fakat o daha çok demokratikleşmeyle ilgili, muhtemelen bir hukuk inşasıyla ilgili, anayasayla ilgili çalışmalar üzerinden olmalı. Silahla ilgili mevzularda kelamın, yetkinin kendilerinde olduğu zannına bence kapılmamalılar. Benim en kıymetli gördüğüm risk bu… Siyasi popülizmle işin ziyan göreceği bir duruma sebebiyet vermemeliler. Bu hususta popülizm tuzağına düşmemeliler. Kendi fanatik kitlelerinin beklentileri üzerinden toplumun genel beklentisine, talebine ziyan vermemeliler.
IRAK VE SURİYE’DE FIRSATÇILIKTAN KAÇINMAK GEREK
– İkinci risk ise büsbütün dış siyasetle ilgili. Sonuç itibariyle, şu anda aslında zaten Türkiye’nin kendi içinde güvenlik sorunu büyük oranda çözülmüşken, Türkiye mevzuyu bölgesel barış bağlamında el alıyor. Hasebiyle Irak’ta ve Suriye’de tekrar parçalanmayı, iç savaşı, kaosu getirecek fırsatçılıktan herkesin kaçınması gerekiyor. Zira bu coğrafyada küçük olsun, benim olsun ve kolay olsun yaklaşımı, ekseriyetle çok tehlikeli yerlere evrilir. Suriye’de ülke bütünlüğünü koruyan ve merkezde herkesin temsilini temel alan, kimseyi dışlamayan, kimseyi yok saymayan, kimseye ayrımcılık yapmayan bir sistem, temel alınmazsa… Irak’taki formülü Suriye’de deneme teşebbüsü tekrar ederse, ne yazık ki üzülerek tabir ediyorum hem Suriye’nin hem Irak’ın geleceği tehlikeye girebilir. Bu da Kürtleri amaç haline getirecektir. En büyük ziyanı Kürtlere verecektir. Hasebiyle daha evvelki ezberlerden, daha evvelki denemelerden hareket edilmemeli. 
– Pekala en çok merak edilen sorulardan biri şu: Abdullah Öcalan da silah bırakma talimatı verdi. Sembolik olarak da Süleymaniye’de bir merasim yapıldı. KCK da bu işin içerisinde. En başta onun başındaki kişi silahını bıraktı. Pekala bunun altındaki YPG yapılanması bu karara nasıl direnebiliyor? Ve karşıtı istikamette nasıl uygulamalarda bulunuyor? YPG, Öcalan’ı dinlemiyor mu?
4 ülkede KCK örgütlenmesi var. İran’ı başka tutarsak yani İran’daki durum daha farklı… Bugün itibariyle yoğunluk Irak’taki silahlı yapıda üzere gözüküyor. Yani bu çalışmanın asıl muhatabı KCK’nin de merkezi olan Irak’taki gelişmeler gözüküyor. Ama Suriye ile eş vakitli ve uyumlu yönetilmesi gerekiyor. Irak’taki durumla Suriye’deki durum ortasında farklılıklar var. Bu farklılıkları gözetmemiz lazım. Suriye 14 yıllık iç savaşın sonunda tekrar kuruluyor. Bir bakıma bir tuval var elimizde, beyaz tuval var ve bir yine inşa süreci var. Yeni bir anayasa ve seçim sistemi kurulacak.
‘SURİYE, TÜRKİYE’Yİ İLGİLENDİRMEZ’ DİYEMEYİZ
– Irak o denli değil. Irak’ta sonuçta elde bir verili düzen var, kurulu bir sistem var. Suriye’de bu sistemin işlemediğini gördüğümüz boyutları var, riskler var. Federal yapıyla merkezi yapı ortasındaki yetki karmaşası var. Geçmişte bağımsızlık ilanı gayretleri var, tanınmadığı için, kabul görmediği için yarım kalmış teşebbüsler var. Gelirlerin paylaşımında ihtilaflar var, bazen güvenlik tansiyonları yaşanıyor. Seçimler ertelenebiliyor. Seçimlerden sonra hükümet kurulamıyor. Bu sistemin krizleri var. Münasebetiyle Suriye’deki sürecin farklı olduğu çok açık. Lakin birbirinden bağımsız değil. Suriye’de ne olduğu Irak’takileri ilgilendirmez, Türkiye’yi ilgilendirmez deme hakkı, lüksü kimsede yok. Suriye’nin de kendine has bir mantıkla el alınması lazım.
İSRAİL’İN SURİYE’DEKİ AMACINA NAZARAN KONUM ALMAK
– Suriye’nin evvel merkezi idaresinin zayıflatılması gerisinden adeta fiili bir bölünmeye yanlışsız götürülmesi İsrail’in amacı olarak gözüküyor. İsrail bunu çok somut tanım ediyor. Dürziler üzerinden, bir periyot Nusayriler üzerinden, artık Kürtler üzerinden bu planı uyguluyor. Hasebiyle burada şayet kırmızı çizgi bölünmeye giden süreçse uzlaşılan nokta yani Kürtlerin de Suriye merkezi idaresinde hak ettikleri temsili elde etmeleridir. Sonuçta Suriye’nin demografisini, sosyolojik gerçekliğini gözeterek, pekala merkezi idarede temsille de Kürtler inançlı bir kazanım elde edebilirler, kalıcı bir barışı temin edebilirler.
BATI VE DOĞU’DAKİ FEDERAL YAPILARIN FARKLILIĞI
– Lakin o hususta PKK-YPG’nin bir ısrarı var…
– Federal yapılar Batı ülkelerinde yerelden merkeze yanlışsız şekillenmiştir. Örneğin tipik federal parlamenter sistemin örneği Almanya’dır ya da başkanlık sisteminde Amerika’dır. Her ikisinde de yerellerden merkeze gerçek yetki periyodu vardır. İşte Almanya’da kentler bir ortaya gelmiş, Alman ulus devletini inşa etmişlerdir. Amerika’da farklı ülkeler bir ortaya gelmiş federal ve konfederal bir yapıyla merkeze yetki devretmişlerdir. Yani yerelden merkeze yetki devreden bir federalleşme birliği sağlar. Lakin Orta Doğu’da olduğu üzere merkezden yerele yetkileri devretme, kademe basamak çatışmayı, kırılmayı, birinci provokasyonda bölünmeyi, iç savaşı beraberinde getirir. Münasebetiyle Avrupa’daki bu federal sistem tecrübesiyle Orta Doğu’daki federal sistem tecrübesinin birbirinin zıttı olduğunu, artık net konuşmak gerekiyor.
ÖCALAN’IN FEDERASYONA KARŞI TAVRI
Öcalan’ın metni bağlayıcı ise Öcalan’ın dediği “Federasyon istemiyoruz, özellik istemiyoruz, mikromilliyetçilikler, etnokültürel yaklaşımlarla tahlil aramıyoruz” kelamı şayet örgüt tarafından kabul ediliyorsa, sonuçta Suriye’deki Kürtler de dikkate almak durumundalar. Ancak “Öcalan o denli diyor lakin biz bildiğimizi yaparız”, yaklaşımı sergilenirse bu öteki bir refleksi Türkiye için de tahrik eder. Türkiye’de esasen herkes bu durumu içselleştirmiş, kabullenmiş değil.
KCK’NIN SURİYE’YE BİR TESİRİ VAR MI
– Pekala KCK buna müdahale edebilir mi? Sonuçta bütün bu yapılar üstteki KCK’ya bağlı ise o vakit, oradan bunlara bir müdahale olur mu? ‘Siz nasıl bu kelamı dinlemezsiniz’ diye?
Ben edilmesinin kaçınılmaz olduğu kanaatindeyim. Sonuçta olağan ki yani Suriye’nin geleceğine Suriyeliler karar verecek. Ancak şayet bir dört modül tanımı yapılıyorsa ve KCK bunların çatı örgütlenmesi ise Suriye’deki Kürtlerin kazanımlarında KCK’nın bir uğraşı, bir yol göstermesi varsa, şayet öyleyse argüman ettikleri gibiyse… bunun gereğinin de ortaya konulması gerekiyor. Yoksa “Biz Amerika’yla işimizi götürürüz, kotarırız, İsrail’le iş yaparız” dendiğinde iki tane büyük risk doğacak. Birliktelikten kelam etmek neredeyse imkansızlaşacak. Suriye Kürtlerinin tercihi bu tarafta olursa, Türkiye Kürtlerinin güvenliği de tehlikeye girecek. Irak’ta da muhtemelen domino tesiri yapıp parçalanma gündeme gelecek. Münasebetiyle hani herkes yalnızca kendi bulunduğu ülkede kendi kararını verir, kendisi bildiğini yapar deme hakkı, lüksü, fantezisi bence yok.
TÜRKİYE’NİN MÜDAHALESİNE TABAN OLUŞTURUR
– Hasebiyle ben KCK’nın bu bahiste net bir irade sergileyeceği kanaatindeyim. İkircikli siyaset yürütürse, “Yani bize karşın oluyor”, modunu geliştirirsek ki Türkiye’de de vakit zaman bunu görüyoruz… Bazen DEM siyasetine de bu yansıyor. Öcalan’ın telaffuzlarını kabulleniyor üzere gözüküp, feodal milliyetçi telaffuzlara prim veriliyor, popülizme bu manada prim veriliyor. Bu ikircikli telaffuzun doğuracağı bir tek sonuç olacaktır. Türkiye’nin bölgeye askeri müdahale yapmasına yer oluşturacak.
– Pekala bunu söylediğinize şu örneği verebilir miyiz? DEM Parti Suriye’yi karıştıran, gerisinden İsrail olan Dürzi kümeleri destekleyen bir açıklama yaptı.
– Bence çok tek taraflı bir açıklamaydı. Aleviler de, Dürziler de çok olağan Suriye’nin vatandaşları ve Suriye’de herkes kadar onların da hakları var. Her türlü provokasyondan uzak durulması lazım. Eski yaklaşımlarla HTŞ periyodunun uygulamalarıyla, paramiliter yapıların provokasyona sebep verecek davranışları gerçek değil. Yani bu manada Şara, süreksiz hükümet, bunu durdurmalı, bunu başarmalı. Ancak bu türlü provokasyonlardan hareketle, Dürziler’e akın var… “Dürziler ayrılacak, İsrail’le birlikte hareket edecek. Nusayrilere provokasyonlar yapıldı, Nusayriler ayrılacak…” O vakit Suriye dört modül olacak demektir.
DEM PARTİ KEŞKE İSRAİL’İ DE ELEŞTİRSE
– Burada bir defa, Suriye’nin bütünlüğü ve Suriye’nin her yerinde herkesin hakkı olduğu, Şam’da, Halep’te herkesin hakkı olduğu, yalnızca bölgesel kazanımlarla fiili parçalanmaya gitmeme konusunda bir iradenin gelişmesi lazım. DEM Parti, keşke Dürzilerin can güvenliğini düşündüğü ve HTŞ’yi eleştirdiği üzere, İsrail’in planlarını, beyanları ve Suriye’ye dönük atakları konusunda da tıpkı güçlü vurgularla tenkitlerini ortaya koysaydı. Sonuçta burada evet, Suriye bir geçiş periyodu yaşıyor. Geçmişten devraldığı sıkıntılar var ancak bu problemler, İsrail’in müdahaleleriyle kolay çözülme yoluna gitmez, tam tersine… İsrail’in her müdahalesi sorunu çözümsüzlüğe ve Suriye’yi iç savaşa sürükler. Bu iç savaşın getireceği sonuçları kimse öngöremez. Yani İran tekrar devreye girebilir, Türkiye askeri tahlillere yönelebilir. Bu da Kürtler açısından çok manalı bir sonuç da olamaz.
Osman Erbil
Odatv.com
