Erdoğan kimlerle görüştü: Liderlerin Çin çıkarması
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Şanghay İşbirliği Örgütünün (ŞİÖ) 25. Devlet Liderleri Kurulu Zirvesi’ne katılmak üzere Çin’in Tiencin kentine gitti.
Erdoğan’ı Binhay Memleketler arası Havalimanı’nda, Çin Devlet Bakanı Ley Haycao, Türkiye’nin Pekin Büyükelçisi Selçuk Ünal ve elçilik işçisi karşıladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, tepe marjındaki birinci temasını Tiencin Konukevi’nde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile yaptı. Bu görüşme, Erdoğan’ın 5 yıl ortadan sonra Çin’e gerçekleştirdiği birinci ziyaret olması nedeniyle diplomatik açıdan farklı bir değer taşıyor. Görüşmede Gazze’deki son gelişmeler, Ukrayna-Rusya savaşı ve Suriye’nin tekrar inşasına yönelik ortak adımlar masaya yatırıldı.
Görüşmeye, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, MİT Lideri İbrahim Kalın ve Büyükelçi Selçuk Ünal da katıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün ayrıyeten Şi Cinping’in önderler onuruna vereceği akşam yemeğine iştirak edecek.
Erdoğan’ın tepe kapsamında birçok ülke başkanıyla de görüşmesi bekleniyor. Kremlin tarafından yapılan açıklamada Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Erdoğan’ın görüşmesi katılaştı. Görüşmede Ukrayna savaşı, Karadeniz tahıl koridoru ve enerji iş birliği üzere hususların ele alınması bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, tepe kapsamında, Pakistan Başbakanı Şerif’i kabul etti. Kabulde iki ülke bağlantıları, bölgesel, global hususlar ele alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin, Pakistan ile KKTC ortasında münasebetlerin geliştirilmesinden memnuniyet duyduğunu, bu bahisteki dayanışmayı takdirle karşıladıklarını belirtti
Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmede, İsrail’in Gazze’de soykırım siyasetini genişletmek istediğini, buna karşı Pakistan’la eş güdüm içinde çalışmaya devam edeceklerini de belirtti.
Yaklaşık 30 yıllık tarihinde en geniş iştirakli buluşmasına sahne olan bu yılki tepede, Çin ve Hindistan önderlerinin de kritik bir görüşme gerçekleştirdiği bildirildi. Washington’un Hindistan’a yönelik yeni ticaret yaptırımlarının akabinde Tiencin’de bir ortaya gelen Şi Cinping ve Narendra Modi, “rekabet değil ortaklık” iletisi verdi.
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan tepede yerini alırken İran’ın dinî lideri Ali Hamaney, yaptığı açıklamada Çin’e davette bulundu.
İran ile Çin ortasında Mart 2021’de imzalanan uzun vadeli stratejik işbirliği muahedesine işaret eden Hamaney, “İran ile stratejik muahedenin tüm boyutlarıyla uygulanması bunun önünü açacaktır” sözlerini kullandı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’le de bir ortaya gelen Xi, Azerbaycan ile güç ve dijitalleşme alanlarında iş birliğini genişletme, Çin mallarının Trans-Hazar güzergâhıyla taşınmasını artırma mevzularına vurgu yaptı.
Şi Cinping, “Bir Jenerasyon, Bir Yol” projesi kapsamında iki ülke ortasındaki paydaşlığın daha da güçlendiğine de dikkat çekti.
Çin resmi basınının duyurduğuna nazaran, Çin ve Ermenistan ikili bağlarını stratejik paydaşlık düzeyine çıkardı. Görüşmede Şi Cinping, iki ülkenin birbirlerine olan dayanaklarını daha da pekiştirmesi ve tüm alanlarda işbirliğini derinleştirmesi gerektiğini vurguladı.
Şanghay İşbirliği Örgütü, 1996’da Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından “Şanghay Beşlisi” olarak kuruldu, 2001’de Özbekistan’ın iştirakiyle bugünkü ismini aldı.
Daha sonra Hindistan, Pakistan, İran ve Belarus’un üyeliğiyle üye sayısı 10’a yükseldi. Moğolistan ve Afganistan gözlemci statüsünde bulunurken, Türkiye’nin de ortalarında olduğu 14 ülke “diyalog ortağı” olarak örgüt toplantılarına katılıyor.
Çin basınına nazaran tepeye katılan başkanların bir kısmı Çarşamba günü Pekin’de düzenlenecek askeri geçit merasimini izleyecek. Törene Kuzey Kore lideri Kim Jong Un’un da iştirak etmesi bekleniyor.
