Enis Batur’a kimler mektup yazdı

ENİS BATUR’A MEKTUP

Enis bey merhaba. Birkaç sefer birlikte çalışma fırsatımız oldu. Bir müddet televizyonda sonrasında da yayınevinde. Her ikisi de talihti benim için. İnsan daima bir şey öğrenir sizden. Öğretir üzere değil de öylesine, olayın, hayatın içinde yaşarken olur bu. Tahminen unuttunuz. Bir orta ben de filtresiz Palmall tutkunuydum. Sizinkinin yanında benimkisi heves sayılırdı. Kaç yıl oldu? Dumanına bile tahammülü yok genzimin sigaranın artık. Yurtdışı seyahatlerimin birinde, televizyonda şimdi idareciyken, Oslo’dan muhtemelen dört beş karton Palmall getirmiştim. Bir vesileyle telefonlaştık. Üzücü halde Palmall’siz kaldığınızı duyunca size gönderme zevkini yaşamıştım o kartonların. Hayır, bana borcunuz yok. Anı zevki bu yalnızca. Bir iş yapmanın makuliyeti, insanın geçmişini ve şöhretini öne sürmediğinde açığa çıkar. Sakinlik ve büyük gönüllülük sizde fazilet.

Bu mektup nereden çıktı diyenler olabilir artık. Elimin altında sizin kitabınız var; Gönderilen Enis Batur. – Edebiyatımızın kırk beş yılının yazar- yayıncı mektuplaşmaları- * Mektupların aslı dostumuz pahalı muharrir Selçuk Altun’da imiş. Rüken Kızıler’in editörlüğünde artık okurlara emanet. Bir yerde söylemiştiniz ‘ben edebiyatımızın en son posta kutusuyum’ diye. Bu hem hakikat hem acı. Mektup yalnızca bir irtibat gerekliliğinden doğmaz birebir vakitte bir gönül akışıdır da. Birçoktur bu akışı yitirdik. Hatta şöyle söylememe müsaade verin, edebiyat bir yandan mektupla kurulur. Elbette, size bu denli mektup gelmesinde durumlarınızın da tesiri var. Mecmua çıkardınız, yayınevleri yönettiniz, aklına ve görüşüne muhtaçlık duyulan kişi oldunuz. Yeniden de bu kâfi değil, sağduyu ve güvenirlik diye bir şey var. Hakikaten bunun karşılığı Ferid Edgü’nün son mektubunda açıkça görülür.

1973-2018, ne enteresan ve değişken yıllar değil mi Türkiye için? Hem de ne beklenmedik ve hoş oluşların vakti. Şairler, öykücüler, romancı ve denemeciler bütün yükleriyle geçerler lisanımızdan bu süreçte. Aslında size gönderilen mektuplarda bu geçiş seremonisi de var. Salah Birsel, kendince geçerken, ne tatlı dilcidir. Bilmem ki hepsine karşılık verebildiniz mi bu mektupların? Edebiyat tarihçileri için bir araştırma konusu? Enis Batur ne yazdı karşılık olarak? Ve dikkatli bir göz kaçırmayacaktır, sanatçı mektubunda da kendisidir. Mesela, sevgili Ahmet Oktay’ımız. ‘İblis’e Nazaran İncil’i’ her vakit olduğu üzere kendisinde ‘içteliyor!’ Bu vesileyle söyleyeyim, Ahmet Oktay, ziyadesiyle haksızlığa uğramış bir pahadır. Daima yaşasın ismi dilerim.

Enis bey, bir iş mektubu değil bunlar. Tatlı dedikoduları, uç yorumlarıyla yeni aralıklarla dolu. Mesela Leyla Erbil. Ne kadar içeri giriyor, deşiyor, çekiştiriyor değil mi? Sormadan edemeyeceğim, Adalet hanım, Ağaoğlu hiç yazmadı mı? Olamaz? İnanalım mı? Bir de Cemal Süreya’ya bakalım. Yan koltukta seyahat ederken dost olduğunuz adam üzere. Ve kendince kurnaz; ‘istersen benimle ‘ariz amik’ bir konuşma yapabilirsin.‘ Ece Ayhan ve İlhan Berk farklı birer bahisler. Bu sevgili, sempatik, kıymetli, tuttu mu bırakmayıcılara az mı hizmetiniz oldu? Siz olmasaydınız, olabilecekleri varsayım ederim. Bilerek tutmak ve yönetim sanatı diye bir şey var sonuçta. Edip Cansever, birincinin beklenmedik halde sert sonra ‘gururlu cani’. Yeterliymiş. Ferid Edgü’de duralım. Ondan ne çok şey öğrendiniz değil mi? Ancak o bu lisana ve kültür ismine ne çok şey yarattı. En düzgün siz bilirsiniz. Vaktiyle anlattığınız efsanevi İlhan Berk- Ferid Edgü küskünlüğünü de yazsanız. Yazmış mıydınız yoksa?

Feyyaz Kayacan sürpriz oldu benim için. Fransızca cümleler, yakınlık lisanı. Melih Cevdet beyefendiye ne demeli? ‘Saygılar sunarım…’ Var mı artık bu türlü şairler, kendinden küçüğe hitap edebilecek? Nuri Pakdil haksız mı? ‘Her şeyden evvel, ilgilerin demokratlaştırılması zarurî. Alakalar demokratlaştırılmadan özlerin, içeriklerin, kapsamların konuşulabilirlik bahtı kalmamıştır…’ Var mı Enis bey sizde demokratlaşma niyeti edebiyatçılarımızın? Anti demokratları haklı olarak lisana dolarlarken bunu düşünemezler mi? Yoksa hayal mi büsbütün bu topraklarda demokrasi?

Enis bey, müsaade verirseniz size gönderilen bu mektupları hepimize gönderilmiş sayacağım. Edebiyat ve kültür hayatımıza, akıllar, düşler, görüşler, nazarlar ortası gidiş geliş kabul edeceğim. Bizde saklanmamış mektuplar saklananlardan çoktur. Âlâ ki bu azlığı bir derece de olsa doldurdunuz. Bu vesileyle size hürmet ve selamlarımı iletiyorum. Her okur sizden kitap çapında mektup almış oldu. Zati siz daima çaplı ve külliyatlı işler yaptınız. Yeniden de içimde kalmasın, tahminen unuttunuz, televizyonda çalışırken, İstanbul’dan Ulan Batur’a kadar gidecek bir edebi- seyahat projesi yapmıştım. Tren dolusu bir düştü. Akim kaldı. ‘Akim Sevgilim.’ Bir de bugünden Ramazan bayramınız kutlarım.

Gönderilen Enis Batur. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Mart 2025. 283 syf.