Dünyanın gözü Zengezur’da… Fikir babası kim çıktı

1982-87 yılları ortasında SSCB Başbakan Birinci Yardımcısı misyonunda bulunan Aliyev’in Kremlin İdaresi’ndeki Sekreteri Camal Camalov, yaptığı açıklamada, günümüzde çok tartışılan projenin fikir babasının Haydar Aliyev olduğunu söyledi.

SENE 1985

Camalov, “Rahmetli Aliyev’in, SSCB Savunma Bakanı Mareşal Dmitriy Ustinov ile ortası çok yeterliydi. İkisi bu mevzuda bir görüşme yaptı. Aliyev, Ermenistan topraklarından geçerek Azerbaycan’ın Zengilan bölgesinden Nahçıvan’daki Ordubad’a uzanan bir yol inşa edilmesini önerdi. Yolun 1985 yılında yapılması planlanıyordu. İşte bu yol, günümüzde ‘Zangezur Koridoru’ olarak adlandırılıyor” dedi.

Aliyev’in yolun inşa edilmesini çok istek ettiğini belirten Camalov, “Bu projeyi Mareşal Ustinov ile birkaç sefer daha konuştu. Ortalarında çok dostça bir alaka vardı. Hatta dünyaca ünlü Azerbaycan asıllı Sovyet ressamı Tahir Salahov’a 75. yaş gününde Ustinov’un bir portresini de yaptırdı. Mareşal bu armağana çok duygulandı” diye konuştu.

Camal Camalov

O İSME DE PLANINI BEĞENDİRDİ

Ustinov’un 1984 yılında vefat etmesiyle durumun değiştiğini belirten Camalov, “Projeden vazgeçmeyen Aliyev, Ustinov’un yerine gelen Mareşal Sergey Sokolov’u ziyaret ederek mevzuyu açtı. Aliyev usta bir siyasetçiydi. Projeye askeri lojistik boyutu da katarak Sovyet askeri idaresine planını beğendirmeyi başardı. Aliyev, Sokolov’a Mareşal Ustinov’un İran hududu boyunca Astara’dan Nahçıvan’ın Türkiye hududundaki Sederek bölgesine kadar bir Azerbaycan askeri yolu inşa etmeyi planladığını söyledi” dedi.

ERMENİSTAN İSTEMEDİ

Yolun, Sovyet askeri birliklerinin süratli bir biçimde intikali için dört şeritli planlandığını da anlatan Camalov, “Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti idaresi tüm evrakları imzaladı. Lakin, Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Azerbaycan’ın Mincivan kasabasından Nahçıvan’ın Ordubad kentine kadar 43 kilometrelik yolun inşasına onay vermedi. Münasebet de o bölgedeki verimli tarım yerlerine ziyan vermemekti. Lakin natürel ki bu büyük bir yalandı” diye konuştu.

Sovyet lideri Leonid Brejnev’in 1982 yılındaki Bakü ziyareti

GORBAÇOV’DAN SONRA DEĞİŞTİ

Mihail Gorbaçov’un 1985 yılında iktidara gelmesinden sonra şartların değiştiğini anlatan Camalov, “Bu projeyi o engellemiş olabilir. Zira Gorbaçov iktidara gelir gelmez Aliyev’e hal aldı, ona her bahiste pürüz olmaya çalıştı, sonunda 1987 yılında Aliyev emekliye ayrılmak zorunda bırakıldı” dedi.

ABD’de tedavi gören Haydar Aliyev’in 12 Aralık 2003 tarihinde vefatından kısa müddet evvel başkanlık koltuğuna oturan oğlu İlham Aliyev son vakitlerde, Türkiye’nin büyük değer verdiği, ABD’nin de yakından ilgilendiği Zengezur Koridoru’nun hayata geçirilmesi için ağır uğraş harcıyor.