Dış ticaret açığı 46 ayın en düşük seviyesinde

Ağustosta ihracat yüzde 1,2 düşüşle 21,7 milyar, ithalat yüzde 3,9 düşüşle 25,9 milyar, dış ticaret açığı yüzde 15,8 küçülerek 4,2 milyar dolar oldu. İthalattaki süratli düşüşe bağlı olarak Ekim 2021’den bu yana olan periyodun en düşük aylık dış ticaret açığı verildi. Tüketim ithalatında artışın devam ettiği ağustosta toplam ithalattaki düşüş, üretim eğiliminin göstergesi olan hammadde/ara malı dış alımından kaynaklandı.

Dünya’dan Naki Bakır’ın haberine nazaran; Türkiye, ağustosta 4,2 milyar dolarla Ekim 2021’den bu yana son 46 aylık devrin en düşük dış ticaret açığını verdi. Hem ihracat hem ithalatın düşüş kaydettiği anılan ayda açıkta süratli bir küçülme yaşanırken, dış ticaret hacmi de daraldı. Lakin geçen yıla nazaran en faz­la düşüş açık farkla ithalatta yaşandı. İthalattaki düşüşün ise iktisatta üretim eğili­minin göstergesi olan ham­madde/ara malı dış alımın­dan kaynaklanması yeni bir fren eğiliminin işaretini verdi.

DIŞ TİCARET HACMİNDE YÜZDE 2,7’LİK DARALMA

Türkiye İstatistik Kuru­mu’nun (TÜİK) dış ticaret ve­rilerine nazaran ağustosta ihra­cat geçen yılın birebir ayına gö­re yüzde 1,2 düşüşle 21 milyar 729 milyon dolar, ithalat ise yüzde 3,9’la daha sert bir dü­şüş kaydederek 25 milyar 940 milyar dolar oldu. Bu­na bağlı olarak aylık dış tica­ret açığı geçen yıla nazaran yüz­de 15,8 küçülerek 4 milyar 210,9 milyon dolara indi. Dış ticaret hacmi geçen yılın ay­nı ayına nazaran yüzde 2,7’lik da­ralma ile 47 milyar 669 mil­yon dolar olurken, ihraca­tın ithalatı karşılama oranı yüzde 81,5’ten yüzde 83,8’e çıktı. Ekonomik faaliyetlere nazaran bakıldığında ağustos­ta ihracatın yüzde 94,9’unu imalat sanayii, yüzde 2,7’sini tarım, ormancılık ve ba­lıkçılık bölümü, yüzde 1,6’sını da madencilik ve taş ocakçılığı bölümünün gerçekleştirdiği belirlen­di. Aylık ithalatın ise yüzde 68,3’ünü orta malları, yüz­de 14,9’unu sermaye mal­ları ve yüzde 16,5’ini tüke­tim malları oluşturdu.

AĞUSTOS’TA BU YIL 338 MİLYON DOLAR FAZLA

Enerji eserleri ve mali olmayan altındaki net ithalat, Türkiye’nin dış ticaret açığına yol açan faktör olmaya devam etti. Ağustos ayında güç eserleri ve mali olmayan altın hariç ihracat yüzde 0,9 artarak 20 milyar 301 milyon dolara yükselirken, birebir bazda ithalat ise yüzde 2,2 azalarak 19 milyar 289 963 dolara geriledi. Güç eserleri ve nakdî olmayan altın hariç tutulduğunda geçen yıl ağustos ayında 291 milyon dolarlık dış ticaret açığı veren Türkiye, bu yıl birebir ayda 338 milyon dolar fazla verdi. Ağustos ayında güç ve nakdî olmayan altında 1 milyar 428 milyon dolarlık ihracata karşılık 5 milyar 977 milyon dolarlık ithalat yapılması 4 milyar 549 milyon dolarlık bir dış ticaret açığı yarattı. Kelam konusu açık geçen yıla nazaran yüzde 3,5 küçülmekle birlikte, Türkiye’nin ağustos ayındaki dış ticaret açığı büsbütün bu eserlerden kaynaklandı.

SEKİZ AYLIK AÇIK 60 MİLYAR DOLARA YÜKSELDİ

Ağustostaki eğilime rağmen sekiz aylık kümülatif bazda ithalat artışı ihracata nazaran daha yüksek olmakla birlikte ortadaki marj daraldı. Ocak-ağustos periyodunda ihracat geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 4,3 artışla 178 milyar 18,4 milyon dolar, ithalat ise yüzde 5,6 artarak 238 milyar 158,8 milyon dolara ulaştı. Böylelikle birinci sekiz aylık devirler prestijiyle verilen dış ticaret açığı 54 milyar 813,3 milyon dolardan 60 milyar 140,4 milyon dolara yükseldi. Lakin dış ticaret açığında yılın birinci yarasında yüzde 16,3, ocak-temmuz devrinde yüzde 12,2 olan büyüme, birinci sekiz ay prestijiyle yüzde 9,7’ye geriledi. Sekiz aylık dış ticaret hacmi, geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 5’lik bir genişlemeyle 416 milyar 177,1 milyon dolara ulaştı. Birinci sekiz aylık periyotlar prestijiyle geçen yıl yüzde 75,7 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, bu yıl ise yüzde 74,7 seviyesinde oluştu.

İTHALAT DÜŞÜŞÜ ÜRETİM KAYNAKLI

Aylık gelişmelere geniş ekonomik kümelerin sınıflandırması bazında bakıldığında tüketim malı ithalatı sürat kesmekle birlikte artışa devam ederken, sanayi başta iktisatta üretim eğilimini yansıtan hammadde/ara malları ile yatırım eğiliminin göstergesi sermaye mallarının dış alımında düşüş yaşandığı görüldü. Tüketim malı ithalatı geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 2,7 artışla 4 milyar 277,7 milyon dolar oldu. Pastada en büyük kısmı oluşturan hammadde/ara malı ithalatı ise yüzde 5,8 düşüşle 17 milyar 724,5 milyon dolara geriledi. Yeni yatırımların göstergesi niteliğindeki yatırım (sermaye) malı ithalatı da yüzde 3,3 düşüşle 3 milyar 866,1 milyon dolara indi. Yılın birinci sekiz ayı prestijiyle ise hammadde/ara malı ithalatı yüzde 4,3 artışla 164 milyar 167,6 milyon, sermaye malı ithalatı da yüzde 3,1 artışla 34 milyar 355,2 milyon dolar olurken, tüketim malı ithalatının yüzde 13 artışla 39 milyar 45,1 milyon dolara ulaştı.

YILLIK AÇIK KÜÇÜLÜYOR

Yıllıklandırılmış bilgilere nazaran ağustos sonu prestijiyle son bir yılda ise ihracat evvelki bir yıllık periyoda nazaran yüzde 2,8 artışla 269,1 milyar, ithalat yüzde 4,8 artışla 356,7 milyar dolar oldu. Son bir yılda dış ticaret hacmi yüzde 3,9 oranında büyüyerek 625,7 milyar dolara ulaşırken, evvelki bir yıllık devirde yüzde 76,9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı son bir yıllık periyot toplamında yüzde 75,4 oldu. Geçen yıl ağustos sonu prestijiyle 78,6 milyar dolar olan yıllık dış ticaret açığı bu yıl 87,6 milyar dolarla bunun yüzde 11,4 üzerinde oluştu. Fakat yıllık dış ticaret açığı son iki aydır küçülme trendinde. Mali sıkılaştırma asıllı programın birinci 15 aylık devrinde endüstride frene basılmasına bağlı hammadde dış alımındaki düşüşün tesiriyle süratle küçülerek Ekim 2024 sonunda 78 milyar dolara kadar inen yıllık dış ticaret açığı, bu yıl ise tekrar büyümeye geçerek haziran sonu prestijiyle 89,2 milyar dolara kadar yükselmişti. Aralık ayında başlatılan ve bu yıl bilhassa birinci dört ayda ülkede ve dünyada patlak veren arızi şok gelişmeler yüzünden süreksiz olarak sekteye uğrasa da devam eden faiz indirimleri sürecinde üretimde ve buna yönelik hammadde ithalatında başlayan görece canlanma bu gelişmede tesirli olmuştu. Temmuz ayında ihracatın ithalata nazaran çok daha süratli artmasına bağlı olarak 88,4 milyar dolara gerileyen yıllık dış ticaret açığı, ağustos ayında da ithalattaki düşüşün ihracata nazaran daha süratli olması nedeniyle küçülmeye devam ederek 87,6 milyar dolara kadar indi.

YÜKSEK TEKNOLOJİ ESERLERİNİN HİSSESİ ARTTI

Ağustos ayları prestijiyle imalat sanayi eserlerinin toplam ihracattaki hissesi yüzde 94,7’den yüzde 94,9’a, yüksek teknoloji eserlerinin imalat sanayi ihracatındaki hissesi ise yüzde 3’ten yüzde 4,2’ye yükseldi. Ocak-ağustos devri prestijiyle da imalat sanayi eserlerinin toplam ihracattaki hissesi yüzde 94,3’ten yüzde 94,5’e, bunun içinde yüksek teknoloji eserlerinin hissesi yüzde 3,3’ten yüzde 3,7’ye çıktı. İthalatta ise imalat sanayi eserlerinin hissesi ağustosta yüzde 82,3, ocak-ağustos periyodu prestijiyle yüzde 81 oldu. İmalat sanayi eserleri ithalatında yüksek teknolojinin hissesi ağustosta yüzde 11,4, birinci sekiz ayda yüzde 11,2 olarak gerçekleşti.